Protest in Rusland

Soldatenmoeders hinderen Poetins militaire ambities

Dave Gray CC BY-NC-ND 2.0

 

De Russische president Vladimir Poetin gebruikt graag clandestiene militaire interventies om de Russische invloed uit te breiden. Die aanpak heeft succes, maar in eigen land stuit hij ook op tegenstand in de publieke opinie, schrijft Jennifer Mathers, hoogleraar Internationale Politiek aan de Universiteit van Aberystwyth.

Vladimir Poetin schildert Rusland graag af als een sterk en vastberaden land dat in staat is de wereld mee vorm te geven zoals het zelf wil. Een van de favoriete tactieken daarbij is het gebruik van een militaire interventie waarbij de regering alles ontkent –een praktijk die ook op grote schaal gebruikt wordt in het oosten van Oekraïne.

Beperkingen van eigen bodem

Volgens sommige waarnemers geeft die tactiek Poetin de vrije hand om te doen wat hij wil, omdat hij zich niet moet houden aan de regels die voor andere staten gelden. Hoewel Poetin inderdaad bereid is de regels van de geopolitiek aan zijn laars te lappen, betekent dat niet dat hij onbeperkt kan doen wat hij wil. Maar de belangrijkste beperkingen voor zijn gebruik van militaire macht bevinden zich veel dichter bij huis: in de Russische publieke opinie.

Pas toen het duidelijk was dat de operatie in de Krim succesvol en populair, gaf Poetin toe dat de anonieme strijders in de Krim wel degelijke Russische soldaten waren.

Van bij het begin was de Russische militaire interventie in Oekraïne gehuld in geheimdoenerij, desinformatie en het ronduit ontkennen van de waarheid. Russische soldaten zonder kentekens (vaak ‘de kleine groene mannetjes’ genoemd in de pers) werden al in de Krim ingezet in februari 2014. De soldaten moesten strategische punten bezetten op het schiereiland in de aanloop naar het referendum dat de Krim moest doen aansluiten bij Rusland.

Hoewel de soldaten door buitenlandse waarnemers snel geïdentificeerd werden als Russen, op basis van hun uniformen en materiaal, ontkende Poetin dat voortdurend. Hij beweerde dat iedereen de uniformen en uitrusting kon kopen in de winkel.

Pas in april 2014, toen het duidelijk was dat de operatie in de Krim succesvol was afgerond en, nog crucialer, dat ze populair was in Rusland, wilde Poetin toegeven dat de anonieme strijders in de Krim wel degelijke Russische soldaten waren.

 

 

Verantwoordelijkheid blijft uit

Maar Poetin en de Russische regering blijven grote inspanningen doen om een aantal onwaarheden in stand te houden over de Russische interventie in de regio Donbas, die veel minder steun krijgt in de Russische publieke opinie.

Zo blijft Moskou volhouden dat de Russische soldaten in Oekraïne vrijwilligers zijn, die onbetaald verlof hebben genomen om de separatisten in Oekraïne bij te staan. Het idee dat soldaten vakantie nemen om te gaan vechten is niet alleen bijna komisch, het verbergt ook de duistere waarheid dat deze jongemannen naar een oorlog gestuurd zijn door een regering die daar de verantwoordelijkheid niet voor neemt.

Het Kremlin blijft iedere verantwoordelijkheid ontkennen, ondanks de getuigenis van hun families dat hun zonen en broers omgekocht, bedrogen of gedwongen werden om ten strijde te trekken

Sinds de start van het conflict in de lente van 2014 hebben zowel de Russische als westerse media interviews gebracht met Russische soldaten die gevangengenomen zijn in Oekraïne. Die soldaten bevestigden dat ze in actieve dienst waren op het moment dat ze werden gevangengenomen en de bevelen van hun oversten opvolgden.

Het Kremlin blijft die beweringen ontkennen, ondanks de getuigenis van hun families dat hun zonen en broers omgekocht, bedrogen of gedwongen werden om ten strijde te trekken.

Een andere leugen is dat de Russische soldaten in Donbas ongeschonden uit de strijd terugkeren. Zoals in alle oorlogen zijn er slachtoffers bij de strijdende partijen, maar Moskou doet grote inspanningen om dat uit de aandacht te houden. In mei 2015 tekende Poetin een decreet dat van de overlijdens van Russische soldaten in vredestijd een staatsgeheim maakt. Ook hun begrafenissen blijven in geheimhouding gehuld en worden niet gecoverd door de Russische staatsmedia.

Lokale journalisten en medewerkers van het internet medium Dozhd die er wel over berichtten, zijn bedreigd en aangevallen in een poging om ze het zwijgen op te leggen.

Comités van Soldatenmoeders

Poetin heeft goede redenen om bang te zijn voor de publieke opinie, vooral als het gaat om de omgang met de jongens die in de Russische strijdkrachten dienen. In de jaren tachtig bracht het duizenden moeders samen in een netwerk van groepen die bekendstonden als de Comités van Soldatenmoeders.

De Soldatenmoeders ondermijnen de capaciteit van de regering om gebruik te maken van de verplichte dienstplicht als belangrijkste manier om de strijdkrachten te bemannen.

Door de jaren heen hebben die netwerken ontelbare jongemannen en hun familie geadviseerd over manieren om oproeping te vermijden. Daarmee ondermijnden ze ook de capaciteit van de regering om gebruik te maken van de verplichte dienstplicht als belangrijkste manier om de strijdkrachten te bemannen.

Onder druk van de publieke opinie moest het ministerie van Defensie de dienstplicht al terugschroeven van 24 naar 12 maanden, kan ze niet langer dienstplichtigen inzetten in conflictzones en werd ze gedwongen de vrijwillige dienstplicht in te voeren, hoewel die controversieel is bij de hogere rangen.

De Comités van Soldatenmoeders nemen het voortouw in een maatschappelijke campagne die een eerlijke weergave eist van de Russische betrokkenheid in Oekraïne, en dat brengt Poetin in een steeds minder comfortabele positie.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.