Bitter fruit uit Israël

Carmel is het huismerk van Israëls grootste exportbedrijf Agrexco, waarin de Israëlische overheid een flink pak aandelen heeft. In België zijn het vooral citrusvruchten, kerstomaten, meloenen, avocado’s, dadels en sommige bioproducten die onder Carmel-stempel in de rekken liggen. Hun aanblik is zoeter dan hun herkomst.
Carmel-producten komen uit alle streken in Israël, ook uit joodse kolonies in Gaza en op de Westbank. Daardoor schendt Israël het Associatieverdrag met Europa, dat voorwaarden stelt aan het gunsttarief voor de export van Israëlische producten. Producten uit de Joodse kolonies in de bezette Palestijnse gebieden vallen daar duidelijk niet onder. Israël speelt het spel sluw en zwijgt in alle talen over de herkomst van zijn exportproducten. De schaduwhandel maakt het moeilijk om aan te tonen welke exportproducten het akkoord schenden. Honderd procent in strijd met het Associatieverdrag zijn de dadels en pitloze druiven van Carmel die enkel in de Jordaanvallei op de bezette Westbank worden verbouwd.
Het gevaar dat de Carmel-boycot Palestijnse boeren treft is zeer klein, zegt Stefan Deconinck van de Gentse universiteit. ‘De Palestijnse landbouw ligt plat. Onder het mom van “beveiliging” voerde de regering Sharon de apartheidspolitiek in de Palestijnse gebieden op. De talloze veiligheidscontroles maken het Palestijnse boeren onmogelijk om zelfs hun eigen velden te bereiken. De oogst daarna naar de markt brengen, is helemaal uit den boze. Zelfs in winkels in Betlehem en Ramallah vind je geen Palestijnse groenten of fruit.’
In de zomer van 2002 startte Israël op de Westelijke Jordaanoever met de bouw van de zogenaamde veiligheidsmuur. Het project behelst een 350 kilometer lange barrière tegen het Palestijnse terrorisme. De muur loopt parallel aan de grenslijn van vóór 1967, op Palestijns gebied dus, en hapt daar hele stroken grond weg. Hij snijdt een kwart van de Palestijnse waterbevoorrading af, en doorkruist net dat gebied waar de beste Palestijnse landbouwgronden liggen. De Palestijnse landbouw-ngo PARC berekende de impact: 20.000 mensen verliezen hun inkomen, 5000 families raken hun land kwijt en 6500 boeren worden werkloos.

De clichés

Een boycot treft onschuldigen. De kans dat enkele Palestijnse boeren worden getroffen, bestaat. Maar PARC vindt dat de nadelen niet opwegen tegen de voordelen. ‘Onlangs waren hier Palestijnse Carmel-aardbeien uit Gaza te koop. Eén dollar van de kostprijs ging naar de Palestijnse boer, acht dollar naar Agrexco. Welke afweging maak je: ontneem je de woekerwinsten van Agrexco of het magere beetje van die ene Palestijnse boer?’, voegt Sabine Craenen van het Actieplatform Palestina daaraan toe.
boycot laat Israël koud. Klopt vermoedelijk. Of de boycot voldoende impact heeft om Israël een andere koers te doen varen, is niet zeker. De boycot wordt vooral gezien als een instrument om de publieke opinie in Europa bewust te maken.
De Europese politiek doet al genoeg. Europa neemt een halfslachtige houding aan ten opzichte van de Israëlische handelspraktijken. Reeds jaren loopt een onderzoek naar de opvolging van het Associatieverdrag. De overgangsperiode daarvan eindigde in september 2002 en werd door Denemarken, toenmalige Europese voorzitter, opnieuw opgestart voor een periode van drie jaar. De resoluties van het Europese parlement blijven liggen.