Egypte trekt weer naar het Tahrirplein

Op het Tahrirplein worden op dit moment de eerste tenten opgesteld om de sit-in van zondag voor te bereiden. De manifestatie, die op verschillende plaatsen doorheen Caïro zal doorgaan, drijft op de golf die de Tamarod-beweging de laatste maanden veroorzaakte.

Tweede revolutie in aantocht?

De beweging, waarvan de naam in het Nederlands ‘rebel’ betekent, wil zich niet profileren als spreekbuis van een bepaalde bevolkingsgroep maar van alle burgers die van president Morsi af willen. De voorbije maanden verzamelde de groep naar eigen zeggen meer dan vijftien miljoen handtekeningen van burgers die haar eisen steunen. Bovendien genieten de Tamarod de steun van verscheidene oppositiepartijen, die gratis kantoorruimte ter beschikking van de manifestanten stellen.

Volgens sommige manifestanten kan het komende weekend het einde van Morsi’s regering inluiden. Zo noemt Ahmed Said, een van de leiders van het Nationale Bevrijdingsfront, de demonstraties in The Guardian nu al ‘een tweede revolutie’. Volgens Said is het moeilijk te voorspellen hoe lang de betogingen zullen duren, ‘maar Morsi zal weggaan – en Egypte zal veranderd zijn na de dertigste juni.’

Tegenbetogingen al aan de gang

Hoewel de oppositie veel van de manifestaties verwacht, zullen de eisen van de Tamarod en andere groeperingen niet zonder slag of stoot worden aanvaard. Vandaag al betogen aanhangers van Morsi’s regering net als vorige week massaal in Caïro om de legitimiteit van de verkozen president te staven. De tegenbetogers steunen op het argument dat verandering er niet door de huidige protesten maar via parlementaire verkiezingen moet komen.

Khaled Daoud, woordvoerder van het Nationale Bevrijdingsfront, begrijpt de kritiek dat de protesten de verkiezingen niet afwachten. Toch geeft hij aan dat Egypte ‘geen drie jaren meer kan omgaan met onveiligheid, gefaalde economie, verdeling en polarisatie.’ Bij gevechten tussen de twee partijen die woensdag na de speech van Morsi op verschillende plaatsen in Egypte ontbrandden, viel een dode en geraakten ongeveer 300 demonstranten gewond. De president noemde de Tamarod-campagne zelf een heropleving van het Mubarak-regime.

Ordediensten zullen uitkomst bepalen

Wat er precies op en na zondag zal gebeuren, is nog onduidelijk. Toch kunnen de politie en het leger de komende dagen een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van de protesten. Door zich aan de kant van de demonstranten te scharen, kunnen de politie en het leger zowel het vertrouwen van de bevolking herwinnen als een overgang naar een nieuwe regering makkelijker – en vooral vreedzamer – laten verlopen.

Defensieminister Abdel Fattah Al-Sisi liet eerder deze week weten dat het leger het land niet zou laten afglijden naar een toestand van chaos. Die houding werd zowel door de Moslimbroederschap als het Nationale Bevrijdingsfront als bevestiging van hun bedoelingen geïnterpreteerd, maar uitsluitsel over de plannen van het leger is er niet. Veel zal afhangen van de grootte en intensiteit van de demonstraties: als confrontaties tussen aanhangers en tegenstanders van Morsi uit de hand lopen en te gewelddadig worden, zal het leger zich genoodzaakt voelen in te grijpen.

Veelvoud aan mogelijke scenario’s

Als de protesten echt grootschalig worden en het leger de protesten als een weerspiegeling van de wil van het volk ziet, bestaat de kans dat ze de kant van de seculiere manifestanten kiest. In dat geval zou het mogelijk zijn dat het leger een nieuwe regering installeert. Of die piste veel voordelen biedt, valt af te wachten – huidig president Morsi kwam immers net na de vorige militaire interim-regering aan de macht.

Een tweede piste bestaat erin dat het leger niet ingrijpt en Morsi aanblijft als president. In dat geval zou de oppositiebeweging volgens een analist in The Guardian enkel de optie resten om aan tafel te gaan zitten en een machtswissel via diplomatie en parlementsverkiezingen af te wachten.

Toch blijft de afloop van de betogingen – zoals bij vorige opstanden bleek – moeilijk te voorspellen. Tot de manifestaties op zondag en de daaropvolgende dagen hun hoogtepunt bereiken, kan Egypte enkel afwachten.