Journalisten vrezen vervolging in Egypte

Eind december vorig jaar raakte bekend dat een lijst van twintig namen circuleerde van journalisten die de regering als “terroristen” beschouwt. Het gaat om zestien Egyptenaren, twee Britten en een Nederlandse en een Australische journalist. Aanvankelijk werd gedacht dat alle twintig reporters voor Al-Jazeera werkten, maar dat klopt niet nu blijkt dat de Nederlandse naam radiojournaliste Rena Netjes is.

Bende van het Marriott

Op de Nederlandse radiozender BNR, haar werkgever, licht Netjes toe hoe ze op de lijst terechtkwam: ‘In december had ik een afspraak met een journalist van Al Jazeera die veel weet over de Sinai om hem te vragen waarom jihadisten nu meer naar het vasteland trekken. De afspraak ging door in een hotel en daar werd mijn paspoort gekopieerd.’

Al Jazeera gebruikt het Marriott-hotel als uitvalsbasis omdat zijn journalisten hun accreditatie verloren en ook geen redactie meer heeft. De twintig journalisten die op de lijst van de Egyptische overheid figureren worden dan ook ‘de bende van het Marriott’ genoemd.

Via de Nederlandse ambassade kwam ze te weten dat haar naam op de lijst stond. Ze zocht daarop onderdak in de ambassade die contact zocht met de Egyptische autoriteiten. De ambassade kreeg toestemming om Netjes naar Nederland te laten reizen. Volgende week houdt de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken een tournee door Europa op zoek naar investeringen. Hij doet daarbij ook Nederland aan, en dat speelde waarschijnlijk mee bij de beslissing om Netjes te laten gaan.

Arrestatie op Youtube

‘Het zou de Egyptenaren niet goed uitkomen als het gesprek met de Nederlandse minister-president zou beginnen met deze affaire’, zei Egyptekenner Sander van Hoorn op de NOS.

Minder goed verging het Peter Greste en Mohamed Fahmy. Zij zitten sinds eind vorig jaar opgesloten in een Egyptische cel. De beelden van hun arrestatie, in het Marriott, doken vorige week op op Youtube. Ze tonen de laptops, camera’s en microfoons van de journalisten, met dramatische muziek erbovenop gemonteerd. De boodschap is duidelijk: de kijker moet deze journalisten als spionnen beschouwen.

‘Er is opnieuw een staatsapparaat dat kritiek niet leuk vindt, zoals dat in de tijd van Mubarrak was,’ aldus Sander van Hoorn. ‘In de beeldvorming wordt elke westerse journalist als spion voorgesteld. Op straat zijn er ook mensen die niet blij zijn met je aanwezigheid en dat soms ook fysiek laten merken.’

Waarom het regime Al Jazeera viseert is duidelijk: het wordt gefinancierd door een Qatarese emir die altijd de Moslimbroeders gesteund heeft. Die Moslimbroeders zijn in juli vorig jaar van de macht verdreven, en krijgen nu represailles te verduren van het nieuwe militaire regime van president Mansour.

Steunbetuigingen

De twee gevangen, Greste en Fahmy, krijgen wereldwijd steun van collega-journalisten. Ze hebben dan ook een lange staat van dienst: Peter Greste werkte eerder onder meer voor BBC en Reuters, Mohamed Fahmy voor CNN. De regeringen van hun thuisland, Greste is Australiër, Fahmy heeft naast de Egyptische ook de Canadese nationaliteit, proberen nu druk uit te oefenen op de Egyptische regering om hen vrij te krijgen. Overigens is ook Rena Netjes niet zeker dat ze niet vervolgd wordt. Haar naam staat immers nog steeds op die lijst van twintig.