Klimaatverandering, hier en nu

De Greenweek- een jaarlijks initiatief van de Europese Commissie- staat zoals verwacht volledig in het teken van de Klimaatwijziging, onder het motto “act and adapt”.  De boodschap is dubbel.
Kopenhagen, het moment dat de wereld kiest voor koersverandering
De broeikasgassen moeten dringend naar beneden. Bij de openingssessie wees de Belgische klimatoloog en ondervoorzitter van het Internationaal Klimaatpanel van de VN (IPCC), Jean Pascal Van Ypersele, erop dat sinds het verschijnen van het laatste rapport van het IPCC in 2007 alle signalen erop wijzen dat de globale opwarming zich sneller doorzet dan eerdere computermodellen uitwezen. Als we niet snel ingrijpen om de CO2 emissies onder controle te brengen, kan de temperatuur oplopen tot 6,4°C. Nu al zal het een ontzettende inspanning vragen om de temperatuur in de buurt te houden van de 2° opwarming die door de EU altijd als streefdoel is voorop gesteld. EU-Commissaris voor Milieu Stavros Dimas: ‘Alles wijst erop dat de opwarming nu al, in ons leven en meer nog tegen 2050 zich heel ernstig zal laten voelen. Het hoofd in het zand steken en gewoon voortdoen- Business as Usual -  is vragen om gevaarlijke opwarming.’ Tegen 2050 zou op wereldvlak de uitstoot met 50 procent moeten dalen. De CO2 uitstoot van industrielanden moet tegen dan 80 tot 95 procent dalen. ‘Er is geen alternatief’, klonk het uit de mond van Dimas. ‘Twee jaar geleden heeft de EU het engagement opgenomen om een lage koolstofeconomie op te zetten. Vorig jaar, toen we het EU-klimaatpakket hebben aangenomen van 20 procent reductie tegen 2020, is dat nogmaals bevestigd. Op het einde van het jaar moeten we dat bekrachtigen op wereldvlak. Kopenhagen moet het moment zijn dat de wereld kiest voor een koersverandering.’
Aanpassen of verzuipen
De tweede boodschap is niet minder dringend. De impact van de opwarming is nu al aanwezig en merkbaar, vooral in het Zuiden maar ook in het Noorden: hevige orkanen, ongewone droogteperiodes, zeewater dat het land binnendringt, gletsjers die heel snel smelten en op termijn voor heel ernstige problemen zullen zorgen voor waterbevoorrading. Ook grote delta’s waar nu veel mensen wonen, zullen het moeilijk krijgen. Er moet nu al rekening gehouden worden met de impact op de wooninfrastructuur, de voedselproductie en de gezondheid.  Als de Groenlandijskap afbreekt – wat niet onmogelijk is- kan het zeewater zelfs tot zeven meter stijgen, met alle gevolgen voor de miljoenensteden die dan in gevaar komen.
Yes we can
Ondanks de alarmsignalen wees commissaris Dimas op de weg die al is afgelegd. ‘In 2005 ging de discussie nog over wat we zouden doen. Toen werd er niet eens gesproken over doelstellingen, maar over “aftasten van mogelijke oplossingen”.
Om de industrie warm te maken voor een streng engagement vanuit de technologiesector, was
Steve Fludder Vice-President van General Electric – ECOmagination speciaal uit de VS gekomen om naar voor te brengen wat zijn bedrijf doet op het domein van het uitzetten van nieuwe paden.

Als er in Kopenhagen geen heel verregaand engagement komt, kunnen we de onderhandelingen beter opdoeken en het geld en de middelen die dit proces vergen, beter anders investeren. (John Schellnhuber)

Festus Mogae, voormalig president van Botswana en speciale gezant van VN-baas Ban Ki Moon, benadrukte nogmaals dat, als we naar Afrika kijken en de miljoenen mensen die daar gevaar lopen door de opwarming, het wel duidelijk wordt dat het een morele plicht is in actie te komen. Hij drukte de aanwezigen nog eens op het pijnlijke probleem dat op de klimaatconferentie in Poznan de gesprekken blokkeerde, namelijk de soms schijnbaar onoverbrugbare kloof tussen de rijke en de arme landen. ‘De rijke landen moeten de leiding nemen want zij hebben de grootste verantwoordelijkheid in het probleem.’ Mogae was niet pessimistisch: ‘Sinds Poznan kunnen we nu wel rekenen met de steun van de VS. Ook grote groeiers uit het Zuiden, zoals Brazilië, Mexico, China, Zuid-Afrika, Zuid-Correa hebben duidelijk gemaakt dat ze zich willen engageren voor een sterk engagement.’ Waar men op wacht is op verregaand engagement van de industrielanden, in hun eigen economieën én ter ondersteuning van wat er in het Zuiden moet gebeuren. 

De magische 2°
In “The coming climate crunch”, een artikel dat eind april in Nature verscheen, wijzen wetenschappers erop dat dringende maatregelen nodig zijn als we in de buurt van de twee graden opwarming willen blijven. Als we kunnen bereiken dat de emissies in 2010 pieken – volgend jaar dus- dan zal de wereld globaal jaarlijks 2 procent reductie van emissies moeten realiseren, om de temperatuur op termijn binnen de marge van 2° opwarming te houden.
Als we die piek uitstellen tot 2015, moet er jaarlijks 3,6 procent reductie gerealiseerd worden, wat al heel wat moeilijker is. Als we de emissies pas laten pieken in 2020, is vanaf dan een jaarlijkse krimp van CO2 uitstoot nodig van 6 procent. ‘Dat is elk jaar een Kyotoprotocol,’ merkte John Schellnhuber, directeur van het Potsdam Institute for Climate Impact Research fijntjes op tijdens een seminarie vorige week van European Policy Center over de Weg naar Kopenhagen. Schellnhuber: ‘Als we het probleem willen oplossen, is onmiddellijk ingrijpen noodzakelijk. Het is zinloos en roekeloos om nog langer te wachten. Als er in Kopenhagen geen heel verregaand engagement komt, kunnen we de onderhandelingen beter opdoeken en het geld en de middelen die dit proces vergen, beter anders investeren.’ Na dit dreigement sloot hij zijn commentaar wel af met een positieve noot: ‘Politieke wil is een hernieuwbare grondstof, laat ons alle potentieel inzetten.’     
Volgende stap, op weg naar de klimaatconferentie, is de bijeenkomst van staats- en regeringsleiders op 22 september in New York. Bedoeling is om dan nog eens de voorbereidende documenten door te nemen en de neuzen in dezelfde richting te zetten.