Vredesduiven vangen mekaar vliegen af

Er is nu plots een enorme aandacht voor vrede in Soedan, zegt Dan Silvey
van Christian Aid. De VS, de EU, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen,
Egypte, Libië en andere regionale spelers lanceren elk hun eigen
voorstellen. In een rapport getiteld ‘De sleutel tot vrede’ waarschuwen
hulporganisaties als Christian Aid, CARE, Oxfam, Save the Children en
Tearfund ervoor dat de strijdende partijen het ene voorstel kunnen gebruiken
tegen het andere als de verschillende vredesinitiatieven niet in één
voorstel versmelten.

De clash tussen het gearabiseerde noorden en het animistische en
christelijke zuiden en de machtsstrijd over de controle over natuurlijke
rijkdommen als water en olie vormen sinds 1983 de inzet van een bloedig
conflict.

Het oudste vredesvoorstel luistert naar de naam IGAD, de
Intergouvernementele Autoriteit voor Ontwikkeling, dat in 1993 onder
auspiciën van Kenia werd gelanceerd met vijf andere buurlanden - Oeganda,
Ethiopië, Djibouti, Somalië en Eritrea. Dat voorstel biedt volgens sommige
waarnemers de meeste kansen op succes.

De Soedanese regering wil zich echter terugtrekken uit de IGAD-gesprekken en
voelt meer voor het Egyptish-Libische voorstel, dat dateert van 1999. Het
bevat negen vage punten, waaronder de vrijwaring van de eenheid van Soedan,
de erkenning van burgerrechten, de erkenning van de godsdienstvrijheid en
een gedecentraliseerd bestuur. Het voorstel kent veel aanhang in Khartoum
maar in het zuiden is vrijwel niemand ervoor te vinden.

De Britse volksvertegenwoordiger David Drew, die onlangs een studiereis
ondernam in Soedan, wil dat de internationale gemeenschap zich achter het
voorstel van IGAD schaart. Er is sprake van een file van vredesinitiatieven
en dat zorgt voor verwarring, erkent Drew. Het IGAD-voorstel vertrekt van
een Principeverklaring (een seculiere staat en een eerlijke verdeling van
natuurlijke rijkdommen) en bevat tenminste de mogelijkheid van een
referendum over onafhankelijkheid van het zuiden, en dat is een voorwaarde
om te slagen.

De mogelijkheid van een referendum - een eis van het de zuidelijke
afscheidingbeweging SPLA - is ingekapseld in een hele reeks modaliteiten. Zo
wordt er onder meer een overgangsperiode voorzien waarin Khartoum
inspanningen tot eenmaking kan doen. Als die mislukken, kan het zuiden in
een referendum kiezen voor afscheiding.

De regering in Khartoum verklaarde zich in 1997 al akkoord met de
Principeverklaring, onder druk van een sterk offensief van de rebellen.
Sinds de ontdekking van rijke oliebronnen in Soedan liggen de kaarten echter
anders. Khartoum staat financieel en militair sterker en de regering is dan
ook teruggekomen op haar engagementen tegenover de christenen in het zuiden.

Ik hoop dat er onder internationale druk een ontmoeting komt tussen (de
Egyptische president Hosni) Mubarak, (de Keniaanse president Daniel arap)
Moi, (SPLA-leider John) Garang en (De Soedanese president Omar al) Bashir om
het IGAD-voorstel terug op te nemen, zegt Drew. De VS zouden druk kunnen
uitoefenen op Egypte, dat door Khartoem als de sterkste bondgenoot wordt
beschouwd, om de neuzen in dezelfde richting te duwen.