Hoe voelen vluchtelingen zich in België?

‘Mensen lachen naar je, maar misschien denken ze ondertussen iets anders’

CC0

 

Het Global Trends rapport van UNHCR onderscheidt drie groepen vluchtelingen. Ten eerste zijn er 25,9 miljoen vluchtelingen, die hun land ontvluchtten door conflicten, oorlog of vervolging. Ten tweede zijn er de asielzoekers, 3,5 miljoen mensen die wachten op hun erkenning als vluchteling. De derde en grootste groep zijn mensen die binnen hun eigen land op zoek zijn naar veiligheid. Deze Intern Ontheemde Personen of IDP’s zijn met 41,3 miljoen.

20 juni is het Wereldvluchtelingendag, een dag om stil te staan bij het lot van alle mensen op de vlucht. Volgens nieuwe cijfers van UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, werd in 2018 een triest record gehaald. Maar liefst 70,8 miljoen mensen zijn momenteel gevlucht en op zoek naar een veiliger leven voor zichzelf en hun families. Het is zeventig jaar geleden dat dit aantal nog zo hoog was.

Vluchtelingen zijn het onderwerp van nieuws en politiek. Er wordt vaak óver hen gepraat, maar wat vinden ze daar nu zelf van? MO* vroeg het aan enkele vluchtelingen die een tweede thuis vonden in België.

Paul*

De media gebruiken immigrant en vluchteling vaak door elkaar, maar dat zorgt voor verwarring. Voor mijn situatie verkies ik de term ‘politieke vluchteling’, of ‘persoon op zoek naar internationale bescherming’. Ik merk dat mensen een slecht gevoel hebben bij vluchtelingen. Hier is het discours bij politieke partijen relatief goed, vooral in Wallonië. Alleszins beter dan bijvoorbeeld in Italië of Frankrijk met Le Pen.



Paul* (35) is mensenrechtenactivist en vluchtte voor politieke vervolging in Burundi. Hij verblijft in België sinds oktober 2016.

Vluchtelingen worden in de media voorgesteld als mensen die naar hier kwamen om problemen te veroorzaken en om te profiteren van de Europese luxe, en dat ze zorgen voor overbevolking in België. Maar in realiteit zijn velen goed voor het land en de economie. Zij willen alleen veiligheid en internationale bescherming met democratische instellingen, soms zelfs tijdelijk.

‘Als ik mensen tegenkom, weten ze vaak niet wat Burundi is of waar het ligt’

In Burundi is er momenteel een politieke crisis, met gevaar voor vervolging en onveiligheid. Dat komt hier niet echt in het nieuws. De politieke situatie komt soms aan bod, maar België zou dit als oude kolonisator veel beter moeten brengen. Er wordt veel over Congo gepraat, maar niet over Burundi. Als ik mensen tegenkom, weten ze vaak niet wat Burundi is of waar het ligt.

‘Gewone’ vluchtelingen krijgen weinig plek in de media. Alleen als je bekend bent of via een ngo krijg je een stem. Als vluchtelingen meer met de media zouden praten, zou de mening van de Belgen over hen misschien veranderen. Het zou goed zijn om hen te laten vertellen waarom ze hier zijn, dat ze werken en participeren op economisch, sociaal en politiek vlak.

Journalisten zouden vluchtelingencentra kunnen bezoeken en mensen daar een microfoon geven om hun verhaal te vertellen als ze dat willen. De media zouden ook kunnen gaan kijken in de herkomstlanden hoe de situatie er echt is en of vluchtelingen een reden hebben om naar hier te komen. Zo kunnen er duidelijke verschillen gemaakt worden tussen de landen en periodes, of iemand echt vlucht voor zijn leven of niet.

*Paul is een schuilnaam.

Carine



Carine vertrok drie jaar geleden uit Kameroen. Ze wil werken in België, maar moet eerst slagen voor de taalcursus. Sinds de verkiezingen maakt ze zich zorgen over de toekomst, want ze is bang dat ze ooit gedwongen zal worden om terug naar Kameroen te gaan.

Je ziet op televisie mensen die zeggen dat vluchtelingen moeten vertrekken omdat ze profiteren van het systeem. Als ik een beter leven had in Kameroen, zou ik hier niet zijn. En ik begrijp dat ik als ‘étranger’ moet bijdragen aan de maatschappij en moet werken. Maar dat is wel moeilijk als vluchteling met de opkomst van het Vlaams Belang. Ze zijn racistisch. Het is frustrerend, want je gaat nadenken over hoe het in de toekomst verder moet.

‘Als ik een beter leven had in Kameroen, zou ik hier niet zijn’

Mensen schelden me soms uit. Ik ben een mens met een hart, uiteraard kwetst dat mij. Maar zolang het maar woorden zijn, kan ik er afstand van nemen. Natuurlijk heeft iedereen zijn eigen standpunt en mensen categoriseren nu eenmaal. Je kan iemand niet van gedachte laten veranderen als die tegen zwarten is. Gelukkig denkt niet iedereen zo. De mensen in mijn straat zijn altijd vriendelijk.

De media geven slechts informatie die ze van mensen krijgen. Ze berichten over wat ze zien en horen, dus het is niet aan mij om te zeggen wat er zou moeten veranderen. Ik merk wel een groot verschil tussen Vlamingen en Walen. Vlamingen gebruiken veel hardere woorden. Walen zeggen zo’n dingen niet.

Abdell

© Abdell Baset

Abdell Baset is kok, geeft kookworkshops en heeft zijn eigen cateringbedrijf Take Home Chef. Hij vluchtte uit Syrië voor de oorlog en de legerplicht en belandde in december 2015 in België.

Voor sommigen is vluchteling een slecht woord, ze zien het als een belediging, zoals crimineel of dief, maar voor mij is het mijn status in België. Het maakt jullie niet beter dan ik of mij beter dan jullie. Het is een kenmerk van wie je bent. Een eigenschap zoals vrouw, blond, of zwart. Het definieert niet wie je bent, maar mensen kunnen het wel fout of beledigend gebruiken waardoor het een negatieve betekenis krijgt.

De media kennen nog niet de helft van de situatie in Syrië of van vluchtelingen in het algemeen en daardoor belichten ze steeds maar een deel ervan. Sommige media onderschatten vluchtelingen. Ze denken dat we geen onderwijs hebben gekregen, dat we niets over Europa weten. Toen ik mijn verhaal eens vertelde, vroeg iemand op het einde of we elektriciteit, auto’s of televisie hadden in Syrië. Mensen zijn verbaasd als je die dingen vertelt of als ze merken dat je meer over Europa weet, dan zij over Syrië of de Arabische wereld.

‘Toen ik mijn verhaal vertelde, vroeg iemand op het einde of we elektriciteit, auto’s of televisie hadden in Syrië’

Als er negatieve beelden zijn, vind ik dat voor 60 procent mijn eigen verantwoordelijkheid, 20 procent die van de media en 20 procent van de politiek. Ik heb de verantwoordelijkheid om een goed mens te zijn en een goed beeld te tonen. De media hebben de verantwoordelijkheid om hetzelfde te praten over vluchtelingen als over andere mensen. Als een vluchteling iets slecht doet, mogen ze niet veralgemenen.

Eén van de dingen die leerden in business management, is dat als je iets slechts ziet het langer blijft hangen dan als je iets goed ziet. Stel dat Abdell als vluchteling een misdaad begaat, zouden meer dan tien miljoen mensen het weten. Maar als vluchteling Abdell iets goed doet, wie zou er dan van op de hoogte zijn?

Ik merk impact van het negatieve beeld, want ik leef in een klein stadje. Na de overwinning van Vlaams Belang gebeurden er verschillende racistische dingen, zoals die brief in Aalst. Een vriendin stuurde na de verkiezingen zelfs een berichtje om sorry te zeggen.

Ondertussen werden wel stappen ondernomen om te focussen op de goede verhalen van vluchtelingen. Media zijn op zoek naar succesverhalen, om de ‘publieke opinie’ te vertellen dat vluchtelingen niet slecht zijn, dat ze zich proberen aan te passen aan de maatschappij. Dat is aan de ene kant leuk, maar geeft ons aan de andere kant het idee dat mensen slecht over ons dachten, dat we hier zijn om geld te stelen, te slapen en niets te doen. Er is wel een evolutie. Er zijn meer mensen die willen weten wie we zijn en waarom we hier zijn. Ook op de kookworkshops die ik geef, stellen mensen mij meer vragen.

Ali

© Lieke Verlé

Ali is Afghaan, maar leefde in Iran omdat Afghanistan niet veilig is voor sjiieten. Door de slechte leefomstandigheden voor hem en zijn twee kinderen, besliste hij te vluchten. Zijn dochtertje heeft Down en kon geen goede verzorging krijgen in Iran. Hij is in België sinds eind november 2015.

Soms zie ik negatieve berichten over vluchtelingen in de kranten, bijvoorbeeld als vluchtelingen iets fout doen, maar meestal denk ik dat het positief is. Ik ben al positief in de krant geweest.

Sinds de verkiezingen hoor ik vaker dat alles misschien moeilijker wordt voor vluchtelingen, maar ik blijf positief denken, doe mijn best en dan zien we wel.

‘Op de afdeling waar ik werk vertrokken mensen, omdat ik hier samen met een Syriër kwam werken. Ze geloofden niet dat wij er goed werk zouden kunnen doen’

Vroeger waren er veel confrontaties op mijn werk. Zo vertrokken mensen op de afdeling omdat ik hier samen met een Syriër kwam werken. Ze geloofden niet dat wij er goed werk zouden kunnen doen. Hier worden we alleen bekeken als vluchteling, niet als mens of als Afghaan. Als het veilig was in Afghanistan, zou het beter zijn als ik daar kon leven.

De mensen weten niets over de vluchtelingen, als iemand zegt dat vluchtelingen slecht zijn dan geloven ze dat. We hebben zelf geprobeerd om via facebook mensen te informeren over vluchtelingen. Ik heb ook meegewerkt aan acties om te getuigen over mijn situatie en die van de vluchtelingen, dat helpt om het vertrouwen van sommige mensen te winnen.

Yusuf*

‘Vluchteling’ staat op mijn ID, maar dat probeer ik niet aan mensen te tonen want dan verandert hun houding. Een meisje vroeg mij eens of ik hier was om te studeren of als vluchteling. Ik vroeg haar wat het verschil was. Het is een probleem dat mensen nog vaak oordelen op basis van naam, herkomst en religie.

Flickr – Lokha - Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-NC-SA 2.0)
Yusuf* (24) is nu anderhalf jaar in België. Door problemen met de overheid in Syrië en de verplichte legerdienst besliste hij te vluchten. Hij verbleef een jaar in Griekenland en werd daarna doorverwezen naar België via het hervestigingsprogramma. Hij studeerde farmaceutische wetenschappen en wil hier studies biomedische wetenschappen beginnen.

Ik schrok over de situatie in België, want er is wel racisme. Mensen lachen naar je, maar ze denken ondertussen iets anders. Sinds de verkiezingen denk ik dat je als vluchteling nog voorzichtiger bent onder de mensen, want je weet niet of je nu met iemand praat die op Vlaams Belang heeft gestemd en je hier niet wil.

Ik volgde de verkiezingen, maar het was moeilijk om naar Vlaams Belang en Tom van Grieken te luisteren. Het gaat steeds over dingen waar ze tegen zijn, tegen religie, tegen vluchtelingen, … Via sociale media speelden ze in op de gevoelens van mensen. Vlaams Belang selecteert steeds slechte afbeeldingen en video’s over vluchtelingen. Ze worden allemaal hetzelfde voorgesteld, maar ze zijn van verschillende landen afkomstig met verschillende culturen. Ook worden vluchtelingen voorgesteld als arme mensen, die geen opleiding hebben gehad, die naar hier komen om te eten of voor een uitkering. Terwijl het gaat om het zoeken naar veiligheid.

‘De relatie tussen Vlamingen en vluchtelingen is redelijk gesloten, maar ook tussen de Vlamingen onderling heb ik dat gevoel’

Ook reacties op sociale media spelen mee in het onderbewustzijn over wat mensen denken over situatie in België en vluchtelingen. De relatie tussen Vlamingen en vluchtelingen is redelijk gesloten, maar ook tussen de Vlamingen onderling heb ik dat gevoel. Iedereen is hier bezig met zichzelf. Maar vrienden die in Wallonië wonen voelen zich daar meer welkom.

Niemand kan zichzelf blijven in een land waar je niet welkom bent. Maar ondanks alles voel ik me ondertussen wel thuis in de stad waar ik woon en ben ik gelukkig.

*Yusuf is een schuilnaam.

Tecle

© Tecle Zere
Tecle (49) is informaticus en komt uit Eritrea. Hij verblijft sinds augustus 2007 in België, via familiehereniging. Hij vluchtte weg van verplichte legerdienst en was vooral op zoek naar vrijheid.

Eritrea komt bijna nooit in het nieuws. Niet alleen in België, maar ook globaal blijft het onder de radar terwijl de situatie ergens anders een headline zou zijn. Ik denk niet dat het opzettelijk is, maar dat het gewoon komt omdat ze geen belangrijke rol hebben wereldwijd. Er is geen oorlog of conflict tussen bevolkingsgroepen, er zijn alleen grote politieke problemen. Sommige mensen noemen Eritrea het Noord-Korea van Afrika, maar volgens mij is het nog erger. Je kunt er niet normaal leven.

De laatste maanden was het choquerend om te zien hoe migratie in de media kwam. Het nieuws rond migratie kreeg een schrikwekkende factor. Er werd bijna alleen op de transmigranten gefocust, terwijl dat een hele kleine groep is. Zo geven de media geen correct beeld. Ze zouden zich meer moeten concentreren op het leven van de mensen. Zij hebben ook kinderen en families, ze hebben ook dromen en willen hier werken.

‘Het is choquerend om te zien hoe migratie in het nieuws komt’

Ik denk dat vooral de politiek hiervoor verantwoordelijk is. De media brengen het zoals de politiek het wil. Ook de maatschappij zelf is niet slecht, ik ken veel mensen die niet zo negatief denken over vluchtelingen.

Op mij persoonlijk heeft het negatieve beeld niet zo’n impact, want ik ben al goed geïntegreerd met mijn job. Vooral nieuwe erkende vluchtelingen hebben er wel last van, bijvoorbeeld voor huisvesting of om een job te vinden. Ook al heb je hoge kwalificaties en leer je Nederlands, we moeten altijd harder proberen dan anderen.

Vluchtelingen zouden meer aan het woord moeten komen. Maar dan moeten ze wel willen praten, want er is vaak wantrouwen tegenover de media. Een correcte manier van rapporteren over Eritrea met voldoende informatie zou leiden tot meer begrip voor mensen die daar weg vluchten. Het zou veel menselijker moeten, ook in de politiek.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.