Zuurstof voor Gaza door toenadering tussen Hamas en Fatah?

Met Egypte als bemiddelaar bespreken topdelegaties van de rivaliserende Palestijnse partijen, Fatah en Hamas, de mogelijke integratie van Hamas in de Palestijnse Autoriteit en diens machtsovername in Gaza. Al zijn de verwachtingen niet al te hoog gestemd. ‘In Gaza is het nu vooral belangrijk om de druk van de ketel te halen.’ MO* sprak met Midden-Oostenexperte Brigitte Herremans.

Gigi Ibrahim (CC BY 2.0)

Pro-Palestijnse betogers in Caïro. Worden de Palestijnen binnenkort terug onder één vlag verenigd?

Maandag 2 oktober werd een konvooi van de Palestijnse Autoriteit met gejuich onthaald aan de grensovergang van Israël met Gaza. Dat is opmerkelijk, aangezien de door Fatah gecontroleerde Palestijnse Autoriteit (PA) de Hamasenclave al maanden in haar greep houdt met economische sancties, in samenwerking met aartsvijand Israël.

Is er eindelijk perspectief op een Palestijnse hereniging, nadat Gaza zich in 2006 onder Hamas afscheurde?

En toch, toen de stoet, met niemand minder dan PA-premier Hamdallah, Gaza binnenreed, zwaaiden de vlaggen gretig. Hamdallah en zijn regering zijn er immers op uitnodiging van Hamas zelf. Die doekte vorige week zijn administratief comité voor het dagelijks bestuur in Gaza op en maakte zo de weg vrij voor de Palestijnse Autoriteit om het bestuur in de kuststrook na tien jaar terug in handen te nemen.

‘We zijn hier gekomen om vanuit het hart van Gaza aan de wereld te verkondigen dat er geen Palestijnse staat kan zijn zonder politieke en geografische eenheid tussen de Westelijke Jordaanoever en Gaza’, verkondigde Hamdallah bij aankomst. Is er dan eindelijk perspectief op een Palestijnse hereniging, nadat Gaza zich in 2006 onder Hamas afscheurde? Midden-Oostenexperte Brigitte Herremans van Broederlijk Delen nuanceert: ‘Ik zie enkel Fatah-vlaggen op de foto’s’.

Een uitgestoken hand

Toch kunnen we volgens Herremans van een bijzonder moment spreken. Hamas’ administratief comité, een de facto schaduwregering, vormde immers een struikelblok van formaat voor de implementatie van het zogenaamde Beach Refugee Camp-akkoord. Dat werd in 2014 in Egypte beklonken met de vorming van een eenheidsregering. Israël gooide echter roet in het eten door de vredesgesprekken met de Palestijnse Autoriteit op te schorten en een militaire campagne tegen Hamas in Gaza te starten.

Ahmed Abd El-Fatah, CC BY-NC-SA 2.0

Komen de Palestijnse gebieden binnenkort terug onder één vlag?

De spanningen tussen Hamas en Fatah werden opgedreven, en kwamen tot een hoogtepunt toen de Palestijnse Autoriteit begin dit jaar zware economische sancties oplegde tegen de Hamasregering. Vooral het limiteren van de elektriciteitstoevoer kwam hard aan in de Gazastrook.

De sancties komen bovenop de vernietiging van de elektriciteitsvoorzieningen tijdens de Israëlisch-Palestijnse conflicten in Gaza nadat Hamas in 2006 aan de macht kwam. Op de koop toe bleef de grens met Egypte in Rafah hermetisch afgesloten. De zomer bracht nog meer tegenslag toen Qatar, Gaza’s belangrijkste sponsor, aankondigde alle hulp stop te zetten onder druk van de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte en Saoedi-Arabië. De uitgestoken hand komt dan ook van een Hamas dat met de rug tegen de muur staat.

Het veiligheidsvraagstuk

Brigitte Herremans vraagt zich luidop af of Hamas de toenadering dan ook echt serieus neemt. ‘Aan de ene kant profileert Hamas zich meer en meer als politieke beweging die wil praten over een akkoord met Israël en zijn Handvest herzag. Aan de andere kant is met iemand als Yanhya Sinwar (oprichter van Hamas’ militaire vleugel Iz al-Din al-Qassam, nvdr) niet bepaald een vredesduif aan de macht in Gaza’.

De verzoeningspoging lijkt al bij voorbaat ten dode opgeschreven.

Het militaire vraagstuk blijkt nu het grootste obstakel op de weg naar Palestijnse verzoening. Mahmoud Abbas, de president van de Palestijnse Autoriteit, wil in het licht van zijn project voor internationale erkenning niets liever dan met één stem spreken. Toch benadrukte hij onlangs nog dat hij een mogelijk Hezbollahscenario afwijst. In Libanon zit Hezbollah immers in de regeringscoalitie terwijl het nog steeds een (vrij actieve) militaire tak cultiveert.

Een demilitarisering is bijgevolg conditio sine qua non voor Hamas om toe te treden tot de Palestijnse Autoriteit. Dat doet dan weer het licht op rood springen in Gaza. ‘De al-Qassambrigades blijven bestaan als bescherming voor het Palestijnse volk’, zei Yanhya Sinwar recent. De verzoeningspoging lijkt dus al bij voorbaat ten dode opgeschreven.

Enkel grijs in Gaza

‘Toch mogen we in deze kwestie niet al te zwart-wit denken’, zegt Brigitte Herremans. ‘In Gaza is het nu vooral belangrijk om de druk van de ketel te halen. Mijn vrienden in Gaza zijn vooral bezig met hoe ze hun gsm zullen opladen en wanneer ze kunnen koken tussen de stroompannes door.’

gloucester2gaza (CC BY-SA 2.0)

Het openen van de grenspost Rafah is noodzakelijk voor de bewegingsvrijheid van de twee miljoen Gazanen.

Het komt er bij deze onderhandelingen dus vooral op aan een compromis te vinden om de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren. De betrokkenheid van Egypte is dan ook geen toeval: het openen van de grenspost Rafah is noodzakelijk voor de bewegingsvrijheid van de twee miljoen Gazanen. Maar vooraleer Caïro dit doet, wil het de invloed van Iran, Qatar en de politieke islam in de vorm van Hamas verminderd zien in Gaza. ‘Egypte denkt al volop aan een post-Abbastijdperk’, zegt Herremans. ‘Lees in dit licht de “toenadering” tussen Hamas en de krijgsheer Dahlan.’

Mohammed Dahlan is een oud-Fatahpoliticus in ballingschap, gehaat door beide partijen, die door Egypte naar voor geschoven wordt als een mogelijk compromisfiguur bij eventuele nationale verkiezingen. Volgens Herremans is dat bij gebrek aan een andere Palestijnse sterkhouder. ‘Ik ben erg sceptisch over Dahlans betrokkenheid met het Palestijnse volk’.

Dreigende stilte

‘Het zal misschien paradoxaal klinken, maar men ziet Hamas als een soort van stabiliteitsfactor in Gaza’

Israël houdt er verrassend genoeg het zwijgen op na. Heeft het zijn veto tegen Palestijnse eenmaking dan opgeheven? Daar lijkt het op. ‘Binnen het Israëlische militaire establishment is men het blokkadebeleid beu. Het zal misschien paradoxaal klinken, maar men ziet Hamas als een soort van stabiliteitsfactor in Gaza omdat het de veel radicalere jihadistische groepen die er actief zijn aan banden probeert te leggen’.

Rust in Gaza zou de Israëlische staat ook goed uitkomen nu de wolken steeds dreigender worden aan de noordgrens met het Libanon van Hezbollahleider Nasrallah. ‘Maar we moeten geen illusies koesteren. Zelfs al zou Hamas demilitariseren, dan nog zal Israël de lat hoog leggen voor een verenigde Palestijnse Autoriteit’, zegt Herremans. Het staat dus buiten kijf dat Hamdallah’s passage in Gaza geen triomftocht wordt.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.