Inheemse inwoners Uruguay vragen opnieuw erkenning: ‘Wij bestaan zogezegd niet’

Sinds de jaren 1990 tonen steeds meer studies aan dat een heel aantal Uruguayanen minstens gedeeltelijk van de Charrúas afstamt, de oorspronkelijke bevolking van het land. De overheid ziet het echter niet zitten om hen officieel als ‘inheems volk’ te erkennen. Daar willen de Charrúas op 12 oktober nogmaals de aandacht voor vragen.

Dag van het Inheemse Verzet

Op 12 oktober wordt in verschillende Latijns-Amerikaanse landen Día de la Raza (“Dag van het Ras”) gevierd: de dag waarop Christoffel Columbus Amerika ontdekte. Het is een dag met een grote geladenheid.

Sommigen willen de culturele diversiteit vieren, terwijl anderen terugdenken aan de negatieve gevolgen van de kolonisatie. Daarom liet de Venezolaanse president Hugo Chávez de dag in 2002 omvormen tot “Día de la Resistencia Indígena” (Dag van het Inheemse Verzet), waarmee hij de strijd van de inheemse bevolking tegen de Spaanse veroveraars wilde herdenken.

De inheemse bevolking van Uruguay zou liefst hebben dat ook in hún land de naam van deze dag verandert, omdat het symbool zou staan voor hun onderdrukking. Martín Delgado is de woordvoerder van Conacha, de grootste verenging van Uruguay die de belangen van de Charrúas verdedigt. Hij stelt het scherp: “Wij zijn tegen een imperialistisch symbool.”

Erkenning van een volk

Maar een naamsverandering is niet het enige waarvoor Conacha op 12 oktober zal ijveren. De Charrúas willen deze dag vooral aangrijpen om aandacht voor hun problematische bestaan te vragen. De Uruguayaanse overheid heeft het volk nog steeds niet officieel als een ‘inheemse bevolkingsgroep’ erkend.

Het gevolg kan zijn dat Uruguayaanse politici moeten heronderhandelen over landrechten, taalgebruik en deelname aan het bestuur.

Een bevolkingsgroep officieel als inheems erkennen, betekent immers ook akkoord gaan met de Verklaring voor de Rechten van Inheemse Volken van de Verenigde Naties. Het gevolg daarvan kan zijn dat Uruguayaanse politici moeten heronderhandelen over landrechten, taalgebruik en deelname aan het bestuur.

En daar zit het pijnpunt. Om dit te vermijden, blijft de overheid volhouden dat de laatste indianen in 1831 – tijdens een genocide die evenmin wordt erkend – gestorven zijn. ‘Wij bestaan zogezegd niet’, zegt Martín Delgado.

‘Een naamsverandering van 12 oktober zou al een symbolische stap in onze richting betekenen’, voegt Delgado toe, ‘maar de politieke wil ontbreekt.’

Daarom zullen de Charrúas op 12 oktober nogmaals aandacht voor de problematiek vragen in de hoop een stap dichter bij een erkenning van de eigen bevolking te raken. Dat willen ze op een vreedzame manier doen, via academische debatten en een muziekfestival tijdens de week van 12 oktober.

Intussen raden de Verenigde Naties Uruguay aan om de inheemse minderheden in kaart te brengen om zo de aanhoudende discriminatie tegen te gaan. Veel sneller dan andere Uruguayanen zouden zij immers in de armoede verzeild raken.