Frankrijk op straat tegen antisemitisme

Frankrijk wordt de afgelopen maanden geteisterd door toenemend antisemitisme. Het blijkt een hardnekkig probleem waaraan ook ons land niet ontsnapt.

In het Franse Quatzenheim, een dorp in de buurt van Straatsburg, troffen lokale autoriteiten dinsdagochtend een negentigtal graven besmeurd met antisemitische opschriften aan. Met graffiti werden op gedenkstenen Nazisymbolen en andere racistische slogans aangebracht, waaronder Elsässischen Schwarzen Wolfe, de naam van een militante extreemrechtse organisatie die in de jaren zeventig en tachtig actief was.

Het is in Frankrijk de zoveelste opstoot van antisemitisme in korte tijd. Zaterdag nog werd in Parijs de Frans-Joodse filosoof Alain Finkielkraut door gele hesjes bestookt met antisemitische kreten. Amateurbeelden tonen hoe de 69-jarige academicus door de politie moet worden geëscorteerd. President Emmanuel Macron, die door Finkielkraut nochtans vaak op de korrel wordt genomen, sprak op twitter zijn verontwaardiging uit. ‘Antisemitisme is de negatie van wie wij zijn en wat van ons een grote staat maakt’.

Antisemitisme verspreidt

zich als gif

Eerder deze maand werden in de Franse hoofdstad portretten beklad van de Franse politica en Holocaust-overlevende Simone Veil en werd een boom ter nagedachtenis aan Ilan Halimi omgezaagd. Halimi, een Franse jood van Marokkaanse afkomst, werd in 2006 in een buitenwijk van Parijs ontvoerd en drie weken mishandeld en gemarteld. Hij overleed aan zijn verwondingen. ‘Antisemitisme verspreidt zich als gif’ stelde een emotionele minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner op de herdenkingsplechtigheid vorige week.

Ça suffit

De verontwaardiging in Frankrijk is groot. Dinsdagavond trokken in meer dan 60 Franse steden mensen op straat om te betogen tegen het toenemende antisemitisme. In Parijs verzamelden op Place de la Republique duizenden mensen met de kreet ‘ça suffit!’. Ook Macron en vertegenwoordigers van verschillende politieke partijen en het middenveld lieten er hun stem horen.

in 2018 blijken incidenten gerelateerd aan antisemitisme met 74 procent toegenomen te zijn

Dat antisemitisme een groeiend probleem is in Frankrijk wordt ook door de criminaliteitscijfers bevestigd. Uit statistieken die het ministerie van Binnenlandse Zaken vorige week vrijgaf, blijken incidenten gerelateerd aan antisemitisme in 2018 met 74 procent toegenomen te zijn, van 311 in 2017 tot 541 voor vorig jaar.

Ook elders in Europa is het een hardnekkig probleem. In Duitsland steeg het aantal incidenten die samenhangen met antisemitisme het voorbije jaar met tien procent. Uit cijfers die de Duitse politie vorige week bekend maakte blijkt dat van de 1646 geregistreerde voorvallen in 2018 er 62 met geweld waren. 43 personen raakten daarbij gewond. Het zijn in Duitsland de hoogste cijfers van het laatste decennium.

Beide nationale rapporten bevestigen de bevindingen van een grootschalige Europese bevraging die eind vorig jaar werden gepubliceerd. Het European Agency for Fundamental Rights (AFR) peilde naar ervaringen met antisemitisme bij meer dan 16.000 mensen die zich als Joods identificeren en dat in twaalf Europese landen waaronder België. Volgens het onderzoek heeft negen op de tien bevraagden de indruk dat antisemitisme de afgelopen jaren toenam. Voor meer dan acht op de tien vormt antisemitisme daarenboven een ernstig probleem en duiden ze het aan als het grootste sociale en politieke knelpunt in het land waar ze wonen.

België doet niet onder

Ook in België is de situatie ontnuchterend. Volgens de cijfers van het AFR ervaren joden nergens in de EU, op Frankrijk na, zoveel vijandigheid op straat als in België. 81 procent van de bevraagde joden in België geeft aan vijandigheid te ervaren in de openbare ruimte. Het Europese gemiddelde ligt op 73 procent. Ook vandalisme op Joodse gebouwen en instellingen ligt, opnieuw op Frankrijk na, nergens in Europa hoger dan in België.

Bij het online meldpunt antisemitisme.be zien ze na een jarenlange daling het aantal meldingen voor 2018 opnieuw stijgen (volgens voorlopige bevindingen). De website is een initiatief van het Centraal Israëlitisch Consistorie van België, de officiële vertegenwoordiging van het Belgisch Jodendom, en houdt in samenwerking met Unia rapporten bij van antisemitische daden in België. Philippe Markiewicz, voorzitter van het Consistorie, relativeert echter: ‘De situatie in België valt niet te vergelijken met die in Frankrijk, maar we moeten waakzaam blijven’. Ook ziet Markiewicz het niet louter als een Joodse kwestie. ‘Discriminatie en racisme moeten in alle lagen van de bevolking worden bestreden’.