Latijns-Amerikaanse gele hesjes

Boerenprotest in Uruguay: ‘In Montevideo weten ze niet wat een koe is’

Un Solo Uruguay

‘Als wij onze kinderen vragen waar ze gaan wonen als ze groot zijn, antwoorden ze steevast “in de hoofdstad” omdat ze geen idee hebben van wat ze in het binnenland nog kunnen doen.’

Op 27 oktober gaan de Uruguayanen naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. De voorverkiezingen zijn gepland op 30 juni. De vraag om hervormingen in het Latijns-Amerikaanse land klinkt steeds steeds luider. Een opmerkelijke stem daarbij komt van het platteland. Een groep actievoerders – zonder duidelijke leiding, zonder uitgewerkt plan en zonder politieke motieven – verzamelde zich onder de naam Un Solo Uruguay en trad op de voorgrond. Daar lijkt de sociale beweging nu niet meer weg te slaan.

Un Solo Uruguay verenigt zowel kleine, middelgrote als grote producenten. In tegenstelling tot Argentinië waar het boerenprotest in 2008 hoofdzakelijk uit grootgrondbezitters bestond, zijn de aanhangers van de Uruguayaanse sociale beweging veel meer afkomstig uit verschillende sociale klassen. Dat valt te verklaren. 'In Argentinië zijn de latifundia altijd groter en talrijker geweest, en staan ze ook op politiek vlak veel sterker dan in Uruguay', verklaart Geoffrey Pleyers, professor sociologie aan de Université Catholique de Louvain, en expert in sociale bewegingen. 'In Uruguay zijn kleinere bedrijfjes en ook coöperaties steeds belangrijk geweest. De huidige globale context, waarbij huidig president Tabaré Vázquez nog meer inzet op de extractieve economie, komt de boeren niet ten goede. Neem daar nog bij dat de helft van het land in de hoofdstad woont: dan krijg je een moeilijk evenwicht.'

‘Wij lieten voor het eerst van ons horen in januari 2018. Maar de problemen waarmee wij worstelen, zijn al veel ouder,’ vertelt veehouder en bio-ingenieur Guillermo Franchi. Ik tref hem op zijn erf in Paso de los Toros, een stadje in het midden van Uruguay. Franchi is een van de woordvoerders en stichtende leden van Un Solo Uruguay.

11.000 kleine producenten overkop

‘De laatste vijf jaar gingen 36.000 jobs verloren. De voorbije tien jaar gingen maar liefst 12.000 landbouwbedrijfjes over de kop. 11.000 daarvan waren kleine producenten,’ vertelt Franchi. Op 30 juni zijn er voorverkiezingen in Uruguay, en Franchi grijpt de stijgende verkiezingskoorts aan om opnieuw de aandacht te vestigen op de achteruitgang van de Uruguayaanse landbouwsector — vooral gekend om de veeteelt en sojaproductie.

Als er nieuwe investeringen worden aangetrokken, gaan die naar de hoofdstad en de kust. Het binnenland blijft achterop hinken

De oorzaak van die achteruitgang ligt volgens hem bij een falende overheid. ‘Buitensporige uitgaven van onze overheid liggen aan de wortel van alle problemen omdat de staat daardoor ook buitensporige belastingen moet heffen. Dat leidt ertoe dat Uruguayanen zo goed als de hoogste prijs voor elektriciteit en brandstof in de regio betalen. Zoiets schaadt onze competitiviteit op internationaal vlak enorm.’

Maar ook het centralisme van de staat is volgens Franchi problematisch. ‘Als wij onze kinderen vragen waar ze gaan wonen als ze groot zijn, antwoorden ze steevast “in de hoofdstad” omdat ze geen idee hebben van wat ze in het binnenland nog kunnen doen.’

‘Zij zien al jaren hoe we onze middelen aan Montevideo overdragen om een inefficiënte staat te bekostigen. Als er nieuwe investeringen worden aangetrokken, gaan die naar de hoofdstad en de kuststreek. Het binnenland blijft achterop hinken en kreunt onder de slechte infrastructuur. Terwijl net het binnenland onze 3,5 miljoen inwoners te eten moet geven.’

60.000 demonstranten in Durazno

Volgens Franchi beseft de overheid onvoldoende dat de meerderheid van de jobs gecreëerd wordt door ondernemers in de landbouwsector. ‘Bovendien heeft de overheid geen enkele strategie om de omstandigheden in het binnenland te verbeteren. We hebben nooit een president gehad die het voor ons opnam. En Montevideo no saben lo que es una vaca. In Montevideo weten ze niet eens wat een koe is’, zegt Franchi.

‘Steeds meer boerenbedrijven moeten de deuren sluiten'

De veehouder is lang niet de enige die er zo over denkt. Begin januari 2018 vatte Un Solo Uruguay het idee op om een eerste bijeenkomst in Durazno te organiseren. Ze kozen die stad omdat ze zich in het centrum van Uruguay bevindt, ver van de hoofdstad (waar inmiddels bijna de helft van de totale bevolking woont).

De bedoeling van Un Solo Uruguay was bescheiden: enkele voorstellen lanceren en van zich laten horen. Maar de opkomst op de doordeweekse dinsdag van 23 januari 2018 was massaal en onverhoopt. Maar liefst 60.000 mensen daagden op en gaven uiting aan hun ongenoegen.

‘Ik wilde een initiatief steunen dat onpartijdig ijvert voor betere economische omstandigheden in ons land’, verklaart de 59-jarige Luis Edgard Alzugaray Videla uit Paso de los Toros zijn deelname aan de verschillende demonstraties van Un Solo Uruguay. ‘De kosten zijn ontzettend hoog. Steeds meer bedrijven moeten de deuren sluiten. Ik zie de toekomst somber tegemoet als er niets verandert.’

Met de enorme opkomst zette Un Solo Uruguay zichzelf als sociale beweging in één ruk op de kaart. Plots wilden ook politieke partijen een graantje meepikken van dat succes. ‘Maar wij blijven losstaan van elke politieke partij’, zegt Franchi vastberaden. ‘Wij willen de politici wijzen op hun tekortkomingen, en wij willen voorstellen doen. Maar wij stappen de politiek niet in.’

Gele hesjes

Volgens Franchi bestaan er dan ook heel wat gelijkenissen tussen zijn sociale beweging en de gele hesjes die de straten van Parijs en Brussel geregeld opschrikken. ‘Net als bij de gele hesjes ontstond onze beweging spontaan en van onderuit en hebben we geen duidelijk leidersfiguur’, verduidelijkt hij. ‘Bovendien blijven we apolitiek en delen we onze woede.’

Belangrijk verschil: geweld is absoluut taboe bij Un Solo Uruguay. De protesten, waar soms wel tienduizenden boze burgers op afkwamen, verliepen tot nu toe steeds onberispelijk. ‘Wij vroegen de deelnemers ook om geen afval achter te laten en zij hielden zich perfect aan die vraag’, klinkt het.

‘Tot aan de verkiezingen blijven we de politici en het land bombarderen met de feiten’

Maar net als bij de gele hesjes is ook bij de aanhangers van Un Solo Uruguay na veel protesteren sprake van enige moeheid. ‘Mensen kunnen zich niet altijd vrijmaken om vele kilometers verder te gaan demonstreren. Een dag niet werken kost heel wat geld. En het feit dat de overheid voorlopig doof blijft voor onze eisen, moedigt niet meteen aan’, zegt Franchi.

Dus gooide de beweging het recent over een andere boeg. Met grootscheepse communicatiecampagnes wil de beweging meer en meer druk zetten.

Na de voorverkiezingen op 30 juni kiezen de Uruguayanen op 27 oktober een nieuwe president, vicepresident, Huis van Afgevaardigden en Senaat. Als geen enkele presidentiële kandidaat meer dan 50 procent van de stemmen haalt, volgt op 24 november nog een stemronde.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
‘Onze stem zal steeds luider klinken’

‘Tot aan de verkiezingen blijven we de politici en het land bombarderen met de feiten’, zegt Franchi. De leden van Un Solo Uruguay organiseren daarom meer en meer bijeenkomsten om mensen te woord te staan, hen te informeren en nieuwe strategieën te bepalen. Die zijn in aanloop naar de verkiezingen vooral gericht op het verspreiden van informatie via de pers en de sociale media.

‘Eind mei grepen we tijdens een landbouwcongres de kans om onze standpunten nog eens te verduidelijken’, vertelt Franchi. ‘De pers kon er met eigen ogen zien hoe sterk het thema blijft leven.’

‘We waken erover dat de politici het niet bij louter beloftes houden. Als ze in de nabije toekomst niet handelen, staan we meteen klaar om opnieuw de straat op te trekken. Onze stem zal steeds luider klinken.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2776   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2776  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.