Vicieuze cirkel van hittegolven duwt Mongolië naar kantelpunt

Straks is Mongolië net zo kaal als de Amerikaanse Southwest, waarschuwen klimaatwetenschappers. Ze zien Mongolië terechtkomen in een vicieuze cirkel van hittegolven.

De hittegolven op het semi-aride plateau van Mongolië zijn de afgelopen twintig jaar aanzienlijk toegenomen. Onderzoekers zien ‘verontrustende gevolgen voor de toekomst’.

De regio dreigt net zo kaal te worden als de Amerikaanse Southwest. Die regio, waartoe de staten Arizona, Colorado, New Mexico en Utah behoren, kende de voorbije twintig jaar uitzonderlijke droogteperiodes.

Ook Mongolië dreigt in een vicieuze cirkel van hittegolven terecht te komen, waarschuwt een internationaal onderzoeksteam onder leiding van de Utah State University (VS). Door de hittegolven verdroogt de bodem, wat op zijn beurt meer hittegolven produceert, melden ze in het tijdschrift Science.

De combinatie van opwarming en uitdroging lijkt een kantelpunt te naderen, waarschuwen ze. Als deze evolutie onomkeerbaar wordt, kan dit Mongolië in een permanente staat van droogte duwen. ‘Waar dit kan eindigen, kunnen we niet zeggen’, besluit coauteur Deliang Chen van de Zweedse Universiteit van Göteborg.

Slinkende meren en wilde schapen

De onderzoekers bestudeerden jaarringen van bomen. Daardoor konden ze de evolutie van voor de moderne weermetingen in kaart brengen. Ze zagen dat de recente hittegolven en droogteperiodes niet eerder voorkwamen in de laatste 260 jaar.

‘We zien dat niet alleen grote watermassa’s verdwijnen, ook het water in de grond verdwijnt.’

De meren op het Mongoolse plateau slinken snel. Sinds 2014 onderzoeken Chinese wetenschappers deze meren: in amper zes jaar is het aantal meren dat groter is dan een vierkante kilometer met een kwart gedaald. ‘Nu zien we dat niet alleen grote watermassa’s verdwijnen, ook het water in de grond verdwijnt’, zegt Jee-Hoon Jeong van de Chonnam National University in Zuid-Korea.

‘Dit kan verwoestend zijn voor het ecosysteem van de regio, dat cruciaal is voor de grote herbivoren, zoals wilde schapen, antilopen en kamelen’, zegt hoofdauteur Peng Zhang van de Universiteit van Göteborg. ‘Deze prachtige dieren bevinden zich al op de rand van de afgrond, deze gevolgen van de klimaatverandering kunnen hen over de rand duwen.’

Mongolië is bijzonder interessant voor klimaatwetenschappers omdat deze regio een zeer directe link heeft met wereldwijde atmosferische veranderingen. Een langdurig hogedrukgebied boven Mongolië heeft bijvoorbeeld gevolgen voor het hele noordelijk halfrond.