Aziatische landen roeren zich in Noordpoolgebied

Aziatische landen tonen zich steeds meer geïnteresseerd en betrokken bij het Noordpoolgebied. Dat bleek in 2013, toen China, Japan, Zuid-Korea en Singapore als waarnemer werden toegelaten tot de Arctische Raad.

De Arctische Raad is het belangrijkste discussieforum over het Noordpoolgebied als het gaat om milieubescherming en duurzame ontwikkeling. Van deze vier Aziatische landen krijgt China de meeste media-aandacht, om een aantal voor de hand liggende redenen: de omvang van de groeiende economie en de groeiende Arctische capaciteit, inclusief ijsbrekers.

Chinese visie

De Arctische staten zijn zich bewust van de kracht van China en zijn internationale agenda, die ook het poolgebied beslaat. Daar wordt op gereageerd met een mengeling van angst en pragmatische openheid.

De Arctische staten zijn zich bewust van de kracht van China en zijn internationale agenda, die ook het poolgebied beslaat.

Denemarken, om een voorbeeld te noemen, toont zich niet gelukkig met de Chinese interesse in het poolgebied. In 2017 wees Denemarken een aanbod af van het Chinese mijnbouwbedrijf General Nice Group om een verlaten marinebasis op Groenland te kopen. Als reden werden veiligheidszorgen opgegeven.

Tegelijkertijd werkt China aan handelsbetrekkingen in de regio. Samen met Rusland werkt het aan de Noordelijke Zeeroute, een scheepvaartroute door het poolgebied. Ook kreeg China toestemming om aardgasleidingen aan te leggen in Alaska.

In januari kwam China met het eerste beleidsplan over het Noordpoolgebied. Dat China dat aanvankelijk niet deed, werd door sommigen gezien als een poging van het land om het beeld van de mogelijke dreiging die het land kan vormen voor het gebied, weg te nemen. Het plan weerspiegelt vooral een Chinese visie op het poolgebied die al bekend was, inclusief de aanname dat scheepvaartroutes in het gebied, zoals de Noordwestelijke Doorvaart en de Noordelijke Zeeroute, internationale zeeroutes zijn. Desondanks leidde het plan tot veel discussie over de Chinese rol in het gebied.

‘Nabije Arctische staat’

Een verklaring viel in het bijzonder op. China betitelde zichzelf als ‘Nabije Arctische staat’. Dat wijst erop dat China zich keert tegen de Arctische hegemonie van bepaalde staten en de gebruikelijke term ‘niet-Arctische staat’, en inspraak wil hebben in de ontwikkelingen in de regio.

Al voor het verschijnen van het beleidsplan, was echter algemeen bekend dat China interesse heeft in het poolgebied. Zo waren er discussies over de Chinese mijnbouwbelangen op IJsland en Chinese investeringen in de modernisering van de Noordelijke Zeeroute.

Tegelijkertijd betekent de sterke focus op China dat andere Aziatische landen uit beeld blijven. Singapore is wat dat betreft een interessant geval.

Singapore en het poolgebied

Anders dan China, heeft Singapore op een succesvolle manier het beeld gecultiveerd van een goedaardige staat. De Singaporese belangen en de manier waarop die nagejaagd worden minder aandacht. Als microstaat is Singapore ook beperkt in hoe het zichzelf internationaal op de kaart kan zetten. Dit ziet het land echter niet als een zwakte, Singapore heeft er een kracht van gemaakt.

De ontwikkeling van Arctische scheepvaartroutes is een potentiële bedreiging voor Singapore, aangezien het land daardoor scheepvaart misloopt, wat de economie ondergraaft. Vanuit die gedachte wil het land betrokken zijn bij de ontwikkeling van het poolgebied.

Het land heeft een oppervlakte van slechts 719 vierkante kilometer. Singapore is afhankelijk van buurland Maleisië voor zoet water, aangezien het zelf weinig bronnen heeft. Hoewel Singapore veel investeert in defensie – meer dan achttien procent van het budget in 2018 – heeft het geen geschiedenis op het gebied van militair geweld.

Singapore onderhoudt goede betrekkingen met zowel westerse als oosterse landen. Het bevorderen van positieve militaire betrekkingen met diverse staten is strategisch.

Het buitenlandse en defensiebeleid van Singapore kenmerkt zich door pragmatische politiek. Singapore is zich er sterk van bewust dat zijn belangrijke positie in het huidige scheepvaartnetwerk van levensbelang is voor zijn economie.

De ontwikkeling van Arctische scheepvaartroutes is een potentiële bedreiging voor Singapore, aangezien het land daardoor scheepvaart misloopt, wat de economie ondergraaft. Vanuit die gedachte wil het land betrokken zijn bij de ontwikkeling van het poolgebied.

Een terrein waarop het land zich manifesteert is scheepsbouw en maritieme technologie. Onderdeel van de Singaporese strategie is bijvoorbeeld om de bilaterale betrekkingen met Rusland te koesteren. De focus ligt op economische ontwikkeling en modernisering in Rusland.

Culturele en taalkundige verschillen zitten die betrekkingen enigszins in de weg, maar beide partijen staan open voor een goede relatie. Nu Rusland te maken heeft met aanhoudende westerse sancties, worden relaties met Singapore aantrekkelijker voor Rusland.

Daarnaast wil Singapore een coöperatieve bondgenoot zijn voor de Arctische staten en diegenen in de Arctische Raad. Het is sterk betrokken bij biodiversiteitswerkgroep van de Arctische Raad die zich onder meer bezighoudt met trekvogels.

Ook heeft Singapore een samenwerking opgezet – de Singapore-Arctic Council Permanent Participant Cooperation Package – voor gratis onderwijs voor de inheemse bevolking uit het poolgebied.

De sterkere Singaporese band met Rusland, de betrokkenheid bij de Arctische samenwerking en de implicaties daarvan worden overschaduwd door discussie over de Chinese Arctische ambities en investeringen.

Het is tijd om onze visie op de Aziatische betrokkenheid bij het Noordpoolgebied te verbreden. Anders zal de intense aandacht voor China ons blind maken voor de intenties, acties en betrokkenheid van andere actoren.

 

Danita Catherine Burke en Andre Saramago zijn verbonden aan de Zuid-Deense Universiteit in Odense en de Lusiada-universiteit in Porto.
Bron: The Conversation