Spannende verkiezingsstrijd in grootste democratie ter wereld

Narendra Modi is een product van commerciële media. Blijft hij in het zadel?

Pixabay / Public domain (CC0)

Narendra Modi

India, de grootste democratie ter wereld, gaat op 11 april naar de stembus. Het is nog allesbehalve duidelijk wie de verkiezingswinst naar zich toe gaat trekken, zegt Ian Hall, plaatsvervangend onderzoeksdirecteur bij het Griffith Asia Institute in Queensland.

De zittende premier, Narendra Modi, en zijn belangrijkste opponent, de voorzitter van de Congrespartij Rahul Gandhi, zijn de meest waarschijnlijke kandidaten. Maar als zij allebei onvoldoende zetels halen om een regering te vormen, kunnen ze vervangen worden vanuit hun eigen partij. Het is ook mogelijk dat, in een gefragmenteerd parlement, een andere politicus van een van de regionale partijen een coalitie formeert.

In 2014 haalde de Bharatiya Janata Partij (BJP) van Modi een absolute meerderheid. Een verkiezingswinst van deze omvang was sinds 1984 niet meer voorgekomen. Kiezers hadden genoeg van de corruptieschandalen en torenhoge inflatie die de regering van de Congrespartij achtervolgden, en omarmden Modi’s boodschap om de politiek op te schonen, bureaucratie te verminderen, banen te creëren en het vertrouwen te herstellen.

Ze omarmden ook Modi zelf, ondanks zijn controversiële verleden als fanatieke hindoenationalist. Zijn bewering dat hij was uitgegroeid tot vikas purush (ontwikkelingsman), werd positief ontvangen.

Vibodh Parthasarathi: Modi is een product van commerciële media-omgeving

‘Iedereen kijkt altijd met grote ogen naar de manier waarop Narendra Modi de media – en met name de sociale media – gebruikt om macht te verwerven, maar veel te weinig mensen stellen zich de vraag in hoeverre Modi zelf een product van is van de hedendaagse media. Nochtans is het duidelijk dat hij gegroeid is met en door de veranderingen die de media de voorbije decennia doorgemaakt hebben: de commercialisering, de komst van satelliet-tv, en uiteindelijk de sociale media’, zegt Vibodh Parthasarathi, prof mediabeleid aan de Jamia Millia Islamia universiteit in Delhi, in een gesprek met MO*.

‘Vanaf het moment dat hij actief werd in de politiek in Gujarat gaf Modi blijk van snelle en creatieve omgang met nieuwe mediamogelijkheden. Het opvallende is dat hij een grote zichtbaarheid en aanwezigheid in de mainstreammedia combineerde met zijn eigen directe communicatie en media. Dat laatste doet hij via sociale media, maar ook door zelf een eigen radioprogramma op te zetten en uit te zenden. Het bereik en het aantal gebruikers van sociale media is de voorbije jaren explosief toegenomen in India, wat de positie van Modi nog versterkt heeft. Toch gaat dat voor wat Twitter betreft maar over 45 miljoen mensen. Als hij via radio werkt, kan hij 200 miljoen Indiërs bereiken, via tv misschien 900 miljoen.’

Naast de mediagevoeligheid en -vaardigheid van Modi zelf, is er ook het partij-apparaat dat het merk en de macht van Modi mee creëert, ondersteunt, verspreidt en verkoopt.

‘Eigenlijk zijn er drie lagen aan het mediasucces van Narendra Modi’, analyseert Parthasarathi. ‘Er is ontegensprekelijk de gevoeligheid en de vaardigheid van de man zelf. Maar daarnaast is er ook het partij-apparaat dat het merk en de macht van Modi mee creëert, ondersteunt, verspreidt en verkoopt. Dat menselijke netwerk, dat veel breder gaat dan enkel de partijmilitanten, maar het hele spectrum van hindoenationalistische organisaties betrekt heel veel burgers aanspreekt, mobiliseert en naar de stembus brengt. Die brede campagne rond Modi leverde in 2014 dan ook een recorddeelname aan de verkiezingen op. De BJP heeft een veel beter en groter menselijk netwerk dan de Congress partij.’

‘En dan is er de hele technologische kant van het verhaal. Die derde laag rond Modi produceert de data over wie waar hoe en waarom gaat stemmen, en door dat te koppelen aan het enorm uitgebreide en gemotiveerde menselijke netwerk van hindoenationalistische militanten, krijgt het geheel een enorme slagkracht.’

Vibodh Parthasarathi beklemtoont dat de rol van de commerciële media doorslaggevend is. ‘In 2014 heeft zowat de hele mediasector zich achter de kandidatuur van Modi geschaard. Dat heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat de media gedomineerd worden door commerciële bedrijven, die ook andere bedrijfsbelangen te verdedigen hebben en daarom meer heil zagen in de liberale politiek die Modi voorstelde dan in het beleid dat onder de Congress-alliantie gevoerd werd. In grote lijnen blijft dat ook vandaag nog het geval, al merk je wel dat de ervaring met de regering Modi veel journalisten een stuk sceptischer gemaakt heeft.’

Om het belang van de klassieke media nog te onderlijnen, geeft Parthasarathi nog mee dat dé twee grote media-events in de aanloop naar de verkiezingen van 2019 zich niet in de virtuele wereld van sociale media, maar in de “klassieke” media-wereld afspeelden: ‘Je had enkele weken geleden het verschijnen van NaMo TV op het satelliet-tv aanbod, en er is de release van de Bollywood blockbuster PM Narendra Modi . Zowel het satelietkanaal als de speelfilm werden aangevochten voor het gerecht, omdat ze de wetgeving over propaganda rond verkiezingen zouden overtreden, zonder gevolg.’

De verkoopsslogan van PM Narendra Modi, een Bollywood blockbuster is Story of a Billion People. Voor de echte partijbasis een hondenfluitje is waarmee gesignaleerd wordt dat India een natie is van hindoes alleen.

‘De film wordt toch uitgebracht op de eerste dag van de verkiezingen, en de rechtszaak heeft de controverse en de media-aandacht ervoor alleen maar expontentieel vergroot. Begin dit jaar werd trouwens een andere film uitgebracht, Uri -de naam van een stadje op de scheidingslijn tussen Indiaas en Pakistaans Kasjmir, die het anti-Pakistaanse nationalisme heel sterk aangezwengeld heeft, en voor de BJP dus van enorm belang was. Moraal van dat verhaal: media-professionals en academici verkijken zich een beetje op het belang van de nieuwste sociale media, terwijl een echt oud medium als de cinema of een klassiek medium als televisie anno 2019 nog altijd het verschil kan maken in India. Dat wéét Modi en dat beseffen de netwerken rond hem heel goed. Zij gaan uit van een compromisloos pragmatisme: wat werkt, wordt gebruikt. Ze laten zich niet verleiden door trends of mode.’

Een niet onbelangrijk detail is dat de verkoopsslogan van PM Narendra Modi, Story of a Billion People voor de echte partijbasis een hondenfluitje is waarmee gesignaleerd wordt dat India een natie is van hindoes. Met moslims en andere minderheden erbij zit India imlmers al aan 1,3 miljard inwoners.

Parthasarathi wijst er trouwens op dat die hindoenationalistische boodschap centraal blijft in de politieke ideologie van Modi, de BJP en zijn ondersteunende netwerk: ‘De politieke campagnes voor Modi, zeker in 2014, lijken altijd in te zetten op economische ontwikkeling, en dat maakt de figuur zo aantrekkelijk voor westerse belangen. Maar voor zijn aanhangers is het heel duidelijk dat zijn politiek ook over het realiseren van een hindoenationalistische agenda gaat. Dat is geen marginaal aspect van zijn boodschap, al wordt die in het buitenland blijkbaar veel minder opgepikt. Anno 2019 krijgt dat verhaal heel sterk vorm in de anti-Pakistan retoriek, die grotendeels afwezig was vijf jaar geleden. Dat heeft uiteraard te maken met de aanslag in Pulwama, Kasjmir, twee maanden geleden. Trouwens, als je het verkiezingsprogramma bekijkt, dan staat de bouw van een Ram-tempel in Ayodhya helemaal bovenaan, als eerste punt.’

Het is niet de economie, het is Pakistan

Volgens Ian Hall maakte de regering-Modi de beloften die de partij - toen nog als oppositiepartij - in 2014 deed niet waar. ‘De strijd tegen corruptie verliep moeizaam. Kleine bedrijven werden geraakt door het plotselinge besluit eind 2016 om bankbiljetten met hoge bedragen uit de circulatie te halen. De economische groei bleef achter en de gewenste banengroei bleef uit.’

De strijd tegen corruptie verliep moeizaam.

In februari was er een terroristische aanslag in Pulwama, vlakbij de hoofdstad Srinagar van Indiaas Kasjmir. ‘Een vergeldingsaanval van de Indiase luchtmacht op Pakistan maakte van nationale veiligheid een verkiezingsonderwerp. Een nieuwe kans voor Modi om zichzelf heruit te vinden. In een gelikte mediacampagne zette hij zichzelf neer als de man die de veiligheid bewaakt in deze zware tijden. Hij en zijn aanhang kunnen India het beste verdedigen tegen vijanden binnen en buiten het land.’ In 2014 pakte Modi vooral uit met het beeld van chaiwala, de theeverkoper - zijn bescheiden familiale achtergrond. Dit jaar presenteert hij zich als chowkidar, de bescheiden en onverzetterlijke wachter die boeven buiten houdt.

De Gandhi-dynastie

‘Modi’s belangrijkste opponent, Rahul Gandhi, heeft het moeilijk met zijn tegenstander. De telg uit de beroemde Nehru-Gandhi dynastie, verwant van drie voormalige Indiase premiers, is twintig jaar jonger dan Modi. Hij zou meer moeten aanspreken bij de jonge kiezer. Maar Gandhi heeft moeite aansluiting te vinden bij het electoraat, inclusief jongeren die voor het eerst gaan stemmen’, zegt Ian Hall. ‘In 2014 wist zijn Congrespartij slechts 44 van de 543 zetels binnen te halen. Sindsdien had hij er ook moeite mee om winst te halen uit het kennelijke falen van de regering-Modi om de economische groei een impuls te geven, banen te creëren en iets aan de armoede op het platteland te doen. In 2019 zou de Congrespartij het echter beter moeten doen, afgaand op de opiniepeilingen.’

‘Rahul Gandhi krijgt steun van zijn populaire en wat eigenzinnige zus, Priyanka Gandhi Vadra. Dat ze qua verschijning sterk lijkt op Indira Gandhi, de vroegere premier en haar grootmoeder, is voor een deel van de kiezers aantrekkelijk. Ook binnen de partij ligt ze goed. Wat in haar nadeel kan werken, zijn de duistere vastgoedpraktijken van haar man, Robert Vadra. Die maken haar kwetsbaar voor aanvallen van de BJP. De Gandhi’s hebben aanzienlijke troeven in handen – de beroemde naam en een gevestigde, landelijke partijorganisatie – maar er zijn ook zwaktes. Over Rahul Gandhi’s capaciteiten en inzet bestaan twijfels. De campagne van de Congrespartij was vaak negatief en werd samengevat in de slogan ‘Chowkidar Chor Hai’ (De bewaker is een dief). En het feit dat de Congrespartij nog steeds bestuurd wordt door een dynastie – zij het een voorname – vervreemdt een deel van de kiezers.’

Veel scenario’s mogelijk

Een winnende meerderheid ligt voor de BJP noch voor de Congrespartij niet in het verschiet dit jaar

Een winnende meerderheid ligt voor de BJP noch voor de Congrespartij niet in het verschiet dit jaar. ‘Om te kunnen regeren, is de steun nodig van een aantal regionale bondgenoten, vooral uit de staten Uttar Pradesh, Bihar, Maharashtra, West-Bengalen en Tamil Nadu, die goed zijn voor bijna de helft van de zetels’, volgens Hall.

‘Hierdoor kan de macht komen te liggen bij regionale kopstukken, zoals bij de onvoorspelbare eerste minister van West-Bengalen, Mamata Banerjee, die parlementsleden kan aansturen om steun te geven aan de ene of de andere leider.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Deze machtige politici kunnen bepalen welke grote partij in de regering belandt, zij het tegen een prijs, als het gaat om kabinetsposities en beleidsaanpassingen. In een onwaarschijnlijker scenario kunnen ze zelfs samen een Mahagathbandhan of “grote alliantie” vormen, met een van hen als premier, mocht Modi of Gandhi falen.’

Het is volgens Hall ook mogelijk dat de BJP als grootste partij uit de verkiezingen komt en in de positie is om een regering te vormen, maar met een laag aantal zetels. ‘Dat zou Modi’s positie enigszins ter discussie kunnen stellen. Tot nu toe had hij het voordeel dat enkele van zijn potentiële rivalen binnen de BJP, zoals de minister van Buitenlandse Zaken Sushma Swarj, weinig animo toonden om zijn leiderschap uit te dagen. Recentelijk werden namen van mogelijke opvolgers echter meer openlijk genoemd, inclusief die van de minister van Wegen en Spoorwegen, Nitin Gadkari. Mocht de BJP meer dan 100 zetels verliezen, dan zou een alternatieve leider met een minder autocratische stijl volgens sommigen beter in staat zijn de delicate coalitie te leiden.

De standpunten van Ian Hall verschenen oorspronkelijk in The Conversation

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.