Meer dan twee miljoen vrouwen en meisjes sociaal uitgesloten door dit onbehandeld medisch probleem

‘Een fistel is een sociaal probleem dat het leven van een vrouw verwoest’

© Memisa

‘De problematiek van fistels overstijgt het medische, de aandoening kan leiden tot sociale uitsluiting en depressies’, schrijft vroedvrouw en Memisa-vrijwilliger Sabine Van de Vyver.

‘Fistels zijn een teken aan de wand dat een gezondheidssysteem niet goed functioneert. Want een vrouw die goed begeleid wordt tijdens de bevalling loopt geen fistel op’, schrijft Sabine Van de Vyver, hoofd van de dienst verloskunde in het AZ Vincentius ziekenhuis Deinze en vrijwilliger voor de medische ngo Memisa.

In een van de gezondheidscentra in de provincie Kwango ontmoet ik Evita. Ze zit ineengedoken, ergens verscholen in een hoekje van een klein kamertje. Wat me onmiddellijk opvalt is de indringende geur, die ik met niets kan vergelijken. Haar ogen liggen hol in hun kassen, ze is klein en erg jong. De vroedvrouw vertelt dat deze vrouw enkele maanden geleden naar hier werd gebracht.

Evita beviel meer dan een jaar geleden van een doodgeboren baby. Sindsdien verliest ze urine en stoelgang langs de vagina. In combinatie met de extreem hoge temperaturen en de hoge vochtigheidsgraad verklaart dit de doordringende walm die hier hangt. Ik moet voortdurend mijn best doen om niet te kokhalzen en probeer zo oppervlakkig mogelijk in-en uit te ademen.

Evita werd gedwongen haar thuis te verlaten. Ze was niet langer welkom in haar eigen woning, noch in haar gemeenschap. Ze raakte op de dool. Ze zwierf maandenlang rond. Als bij toeval vond iemand haar en bracht haar, totaal verzwakt en kilometers weg van haar familie, naar deze gezondheidspost.

‘Maar ook hier, kan ik niet veel doen’, zegt de vroedvrouw. Ik zorg ervoor dat ze te eten krijgt, dat ze zich wat kan wassen. Ik hoop dat ze ooit naar Kinshasa kan gaan en geopereerd kan worden. Misschien krijgt ze daar een nieuwe kans? Want een leven met of zonder incontinentie, betekent een wereld van verschil.’

Ik sta aan de grond genageld. Het woord mortes-vivantes dreunt door mijn hoofd. Levende doden, afgewezen…. terwijl een ingreep haar echt leven kan geven.

Fistels treffen de meest kwetsbare vrouwen in samenlevingen.

Evita is slechts een van de duizenden vrouwen die tracht te (over)leven met een fistel. Een fistel ontstaat wanneer tijdens de bevalling het hoofdje van de baby te lang druk uitoefent op de wanden van het geboortekanaal. Het weefsel raakt beschadigd waardoor er een opening tot stand komt tussen de vagina en de blaas of de vagina en het rectum (of allebei). Het gevolg is permanente incontinentie.

Meer dan twee miljoen vrouwen en meisjes in Azië en Sub-Saharaans Afrika leven met een onbehandelde fistel. Elk jaar komen er zo’n 50.000 tot 100.000 nieuwe gevallen bij volgens cijfers van de WHO over 2018. En deze cijfers geven maar een deel van de werkelijkheid weer. Want veel vrouwen durven niet naar buiten komen met hun klachten. Ze druppen urine en dragen soms een onaangenaam geurtje mee. Ze schamen zich en zoeken daarom geen hulp.

De problematiek van fistels overstijgt het medische, de aandoening kan leiden tot sociale uitsluiting en depressies. Deze levenslange handicap komt vaak bovenop het trauma dat de vrouwen al moeten meedragen: het verlies van een kindje door doodgeboorte.

Fistels zijn dus een teken aan de wand dat een gezondheidssysteem niet goed functioneert. Want een vrouw die goed begeleid wordt tijdens de bevalling loopt geen fistel op. Fistels treffen de meest kwetsbare vrouwen in samenlevingen: toekomstige moeders die een ziekenhuis of gezondheidscentrum niet (op tijd) kunnen bereiken, vrouwen die reeds verzwakt zijn door ondervoeding of jonge meisjes wiens lichaam nog niet volledig volgroeid is.

In de meer dan dertig jaar dat ik als vroedvrouw werk, ben ik slechts twee keer een fistel tegengekomen in België.

In de meer dan dertig jaar dat ik als vroedvrouw werk, ben ik slechts twee keer een fistel tegengekomen in België. Dat maakt het net zo confronterend iedere keer ik er in Congo mee in aanraking kom. Fistels zijn in eerste instantie te voorkomen en mochten ze toch optreden, dan zijn ze te behandelen mits de juiste kennis en middelen voorhanden zijn. Maar helaas wringt daar het schoentje.

Na het bezoek aan het gezondheidscentrum, met het verhaal van Evita nog nazinderend in mijn hoofd, keer ik terug naar het ziekenhuis in Kasongo-Lunda waar een training plaatsvindt om de geboortezorg te verbeteren. Ik zit buiten op een bankje in de zon met hoofdvroedvrouw Ibangu. We buigen ons hoofd over vragen als: hoe kan de infrastructuur verbeterd worden? Hoe kan het medisch personeel zwangere vrouwen sneller doorsturen naar een ziekenhuis? Hoe kan risicoselectie efficiënter gebeuren?

We breken onze hoofden, Iganbu en ik. Twee vrouwen, moeders én hoofdvroedvrouwen met totaal verschillende achtergronden, maar met beiden hetzelfde doel voor ogen. Goede prenatale en verloskundige zorg toegankelijk maken voor iedereen. Zodat geen enkel kind nog moet sterven, geen enkele mama het niet haalt tijdens het schenken van leven én geen enkele mama nog als een paria, verstoten en ver weg van haar familie en gemeenschap moet leven omdat een fistel haar leven verwoest.

Sabine Van de Vyver is hoofdvroedvrouw in het AZ van Deinze en reisde sinds 2007 acht keer naar het ziekenhuis in Kasongo-Lunda, zo’n 500 km ten zuiden van de Congolese hoofdstad Kinshasa. Deze uitwisselingen vonden plaats voor het Ziekenhuis voor Ziekenhuis-initiatief van de ngo Memisa en Artsen Zonder Vakantie.

De medische ngo Memisa grijpt de maand maart aan om de problematiek van fistels onder de aandacht te brengen. Memisa en haar partners starten binnenkort in Ituri (DR Congo) met opleidingen over obstetrische fistels zodat in de toekomst chirurgische ingrepen kunnen worden uitgevoerd om dit euvel op te lossen. Zo wil Memisa fistelpatiënten hun waardigheid teruggeven.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.