Toerisme en luxeprojecten krijgen voorrang

Renovatie van de medina van Rabat is nefast voor het weefsel van de stad

Loïs Savat

Werkzaamheden in de medina van Rabat

Het oude stadscentrum van Rabat wordt gerenoveerd. Toerisme en luxeprojecten hebben er baat bij, maar voor de bevolking van de medina zelf is het allemaal wat minder rozengeur en maneschijn.

Binnen de opleiding Conflict and Development aan de UGent krijgen de studenten de opdracht om zelf veldwerk te verrichten. Eén van de groepjes die afgelopen academiejaar naar Marokko trok ging na wat de veranderingen in de medina van Rabat teweegbrengen voor de lokale bevolking.Bij het begin van de eeuw maakte de Marokkaanse koning Mohammed VI van toerisme een prioriteit. De inspanningen die werden gedaan wisten hun vruchten af te werpen, en toerisme ging een steeds grotere rol spelen in de Marokkaanse economie. De overheid hecht er in haar toekomstvisie daarom veel belang aan, en een mogelijke toeristische trekpleister als de medina, de oude stad, kan dan niet helemaal gespaard blijven. Zo ook in de Marokkaanse hoofdstad Rabat.

De plannen op papier

Verschillende overheidsinstanties werken in Rabat samen de renovatie van de medina uit. Het programma om de oude medina van Rabat te moderniseren, maakt deel uit van het project “Rabat, the City of Light, the Moroccan Capital of Culture”. Volgens Minister van Binnenlandse Zaken Abdelouafi Laftit worden gevels, historische deuren, moskeeën en traditionele scholen gerestaureerd, worden groene ruimtes gecreëerd, en ontsnappen ook vervallen gebouwen niet aan de vernieuwingswerken.

De stad zelf maakte ook een budget vrij voor de restauratie: er staan immers huizen die honderden jaren oud zijn, waardoor het niet zomaar om een bouwproject, maar wel om het bewaren van de geschiedenis zou gaan. Ook de verouderde riolering in de medina wordt vernieuwd. De huidige fase van het programma werkt bovendien aan interactieve informatieplatforms voor toeristen en twee ondergrondse parkings aan de toegangspoorten Bab El Had en Bab Chellah die plaats zouden bieden aan meer dan duizend wagens.

Dagelijkse moeilijkheden

Stof en gebrek aan isolatie tijdens de renovatie zorgen voor gezondheidsproblemen

De renovatie van de medina wordt voornamelijk door de overheid gefinancierd en doorgaans gezien als een goede zaak, maar voor de inwoners brengt de renovatie wel degelijk lasten met zich mee. In de straten van de reeds gerenoveerde Mellah, de Joodse buurt, toont een bewoonster ons dat stof en gebrek aan isolatie tijdens en na de renovatie voor gezondheidsproblemen zorgden, en dat privacy ver te zoeken is door een gebrek aan afschutting. Ze kon dan wel plastic gebruiken om het venster af te dekken, maar dan nog brengt vocht schade toe aan de muren en het plafond, en komt er geen natuurlijk licht binnen.

Loïs Savat

De vernieuwde gevels lijken sterk op elkaar

De officieuze handeltjes die je voordien in het midden van de straat kon vinden, lijken nergens te bespeuren in de gerenoveerde delen van de medina. Voor de renovatie was er een overeenkomst tussen de verkopers met een vaste winkel en zij die hun spullen op de grond uitstallen, in de toekomst zouden de officieuze handeltjes hun eigen plaats krijgen, wellicht buiten de medina.

Velen kunnen zelf kiezen of ze hun huis of handelspand al dan niet laten renoveren, maar in het meest toeristische deel van de medina werd de renovatie verplicht. In de officiële plannen voor de renovatie wordt gesteld dat de eigenheid van de Medina bewaard moet blijven, al worden de gevels in de drukste straten in realiteit bijna identiek aan elkaar gemaakt.

De secundaire straten zouden later aan de beurt zijn, al lijkt dat minder relevant omdat de doorsnee toerist ze niet te zien krijgt

Winkels gingen er verplicht een maand dicht zonder dat daarvoor enige financiële compensatie werd voorzien. De grootste straten van de medina, zoals Rue Souika, Rue des Consuls en Mellah, worden als eerste gerenoveerd. De secundaire straten zouden later aan de beurt zijn, al is daar nergens zekerheid over en lijkt hun renovatie minder relevant omdat de doorsnee toerist ze niet te zien krijgt.

Niet wie hulp nodig heeft, maar wat strategisch gelegen is

Velen lijken last te ondervinden van de werkzaamheden, maar voor sommigen is stoffige renovatie een droom die voorlopig niet uitkomt. Een vrij afgelegen huis in de medina stortte een tijd geleden in: de drie bewoners deelden er eerst twee grote verdiepingen, maar wonen nu tussen het puin in wat ooit de inkomhal en woonkamer waren. Een keuken of badkamer hebben ze niet meer, laat staan een eigen slaapkamer.

Een van de mannen had vroeger zijn eigen atelier in het huis, maar kan er nu niet meer werken. Hij nam contact op met de betrokken instanties en tekende allerlei documenten, maar het blijft onzeker hoe het nu verder gaat. Zelf gaan de mannen ervan uit dat ze geen hulp krijgen omdat hun huis niet zichtbaar is waar toeristen zich begeven.

Loïs Savat

Ingestort afgelegen huis

Iets verderop, aan de rand van de medina, werd een groot gebouw bewust gesloopt. De bouwmaterialen en werklui zijn al aanwezig om er opnieuw aan de slag te gaan. We krijgen officieel niet bevestigd of ontkend dat het nieuwe gebouw naar de vroegere bewoners zou gaan. Wie vanaf die werf even in het rond tuurt, krijgt echter snel de indruk dat dit zicht op de jachthaven en vernieuwde Bouregregvallei heel wat waard is.

Loïs Savat

De rand van de medina en de reeds vernieuwde kustlijn

Langs diezelfde rand van de medina vinden we een lange muur. Hij staat er al even, maar werd al enkele keren verhoogd. Officieel gebeurde dat om veiligheidsredenen (de medina ligt immers een stuk hoger dan de omgeving), al vermoedt de man met wie we spreken dat de muur er vooral is om het zicht vanaf de jachthaven en Bouregregvallei af te schermen van de vervallen, onaantrekkelijke delen van de medina.

De leegloop van een ooit bloeiende vismarkt

Van buitenaf leek het ons eerst wat vreemd dat er bij de grote, overdekte vismarkt nog geen tekenen van de renovatie te zien waren, maar dat blijkt geen toeval te zijn. Bijna alle winkelkraampjes zijn er permanent gesloten, en ook zij die open zijn, kunnen niet veel vis meer verkopen.

De vismarkt degradeerde de laatste jaren langzaamaan door subtiele wijzigingen. Eerst werd een bord neergehaald waarop stond te lezen dat de vismarkt een ruimte voor de gemeenschap was, vervolgens mocht men er niet meer parkeren. Later werd de waterfontein weggehaald waardoor men er geen vis of groente meer kon spoelen.

Loïs Savat

Vismarkt in de medina waar nu bijna geen verkoop meer is

De vishandelaars zeggen dat ze voordien niet in protest kwamen omdat ze niet goed wisten wat er aan de hand was, en dat het nu te laat is om de zogenoemde sabotage tegen te gaan. Als de vismarkt in één keer gesloten werd met macht van bovenaf, was het protest van de vishandelaars gerechtvaardigd geweest en had het mogelijk veel luider geklonken. De vismarkt ligt net als het gesloopte gebouw aan de rand van de medina, kijkt uit over de jachthaven, en ligt bovendien vlak bij belangrijke autowegen.

***

Hoe langer we in de medina vertoeven, hoe meer we de indruk krijgen dat de lokale bevolking de dupe wordt van de renovatie. Meer dan dat de oude medina en haar bevolking er werkelijk bij te winnen hebben, lijkt het erop dat het zicht óp de medina wordt opgewaardeerd.

Officieel is de renovatie er om het authentieke karakter van de medina te behouden, maar in realiteit gaat het unieke op verschillende plaatsen net verloren door overal eenzelfde gevel te creëren die beter aan de verwachtingen van toeristen lijkt te voldoen. Aan de ellendige omstandigheden die achter sommige gevels verscholen zitten, wordt niks gedaan. De modernisering van de oude medina gebeurt op initiatief van de overheid, maar creëert wel kansen voor projecten waar behalve de overheid vooral grote private investeerders baat bij hebben.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.