De diepere dimensie van agro-ecologie

CC0

Spiritualiteit gaat als ecologist ook om een beseffen dat we een klein onderdeel zijn van een gigantisch complex ecosysteem.

In Rio Pomba is er een plaatselijke “heilige”, Lola. Een andere Lola dan degene die we van dat ene Nederlandstalige liedje kennen.

Velen zullen er in ons geseculariseerde landje wat om lachen, maar hier is het bloedserieus. Onlangs nog hebben we het erover gehad op de afscheidsavond met de vier stagiairs die bij Wervel in Brussel waren, onze Werkgroep voor Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw. Ze vinden het een mooi en aandoenlijk heiligdom. Het is nochtans een raar verhaal: Lola zou jarenlang niets gegeten hebben, behalve de hostie.

Prof. Eli noemt haar al lachend de patroonheilige van de agro-ecologie, omdat hij in een zware discussie verwikkeld was met de ingenieursvereniging over het statuut van de opleiding agro-ecologie. Het verlengd weekend van Lola ging eroverheen, en nadien kwam er een vergelijk. Niet dat hij zo’n fan is, maar voor de inheemse inwoners van Rio Pomba valt er niet mee te spotten.

In 2015 konden we het zelf ondervinden. Toen Wervel 25 jaar bestond, reisden we met een groep door Brazilië. Ontmoetingen en palestras in Rio Pomba waren gepland, maar enkele weken voordien liet Eli me in paniek weten: “Het kan die dagen niet, want het is dan het feest van Lola. Een feriadão, verlengd weekend.’

We gooiden ons programma om. Terwijl ik een week later alleen naar Rio Pomba ging, bleef de groep in Rio de Janeiro om van daaruit naar Paraty te reizen.

Diepere motivatie

Het is natuurlijk een ruimere vraag over de integratie van spiritualiteit in ons werk. Het valt me hier in Brazilië al twintig jaar op hoe onbevangen velen hier over Deus of God spreken, terwijl dat bij ons taboe is. Niet dat het woord met die drie letters daarbij moet vallen. Maar de diepere motivatie om je in te zetten voor ecologie, voor een andere landbouw, voor agro-ecologie zou toch verwoord mogen worden. In die zin is de film van Louise Amand, Pé Na Terra of Voeten op de aarde, een verademing. Zonder schroom vertellen de boer(inn)en over wat hen inspireert.

Zelf heb ik me, omwille van de ontstaansgeschiedenis van Wervel, altijd wat ingehouden, omdat het nooit de bedoeling was om er een “katholieke” organisatie van te maken. Aan de andere kant is het een verkeerd begrepen vorm van pluralisme, als we onze diversiteit aan inspiraties niet zouden mogen uiten. Ooit hadden we bij Wervel een themagroep ‘Ziel van de landbouw’: om met boeren over deze diepere dimensie in gesprek te gaan. Er waren sterke momenten bij, maar we hebben het niet volgehouden.

Ondertussen blijkt dat heel wat studenten en professoren zich hier in Brazilië blijven inspireren in de joods-christelijke traditie. Anderen staan vooral open voor de kosmische visie van de inheemse volkeren of voor de afro-religies (Candomblé en anderen.). Weer anderen voelen zich best bij de Hare Krishna. Of ze situeren zich in de bredere beweging van ‘Deep ecology’.

Spiritualiteit heeft bij de meesten toch te maken met verbinding voelen met alles wat leeft. Respect en bewondering voor de geheimen van de natuur. Het gaat ook om een beseffen dat we een klein onderdeel zijn van een gigantisch complex ecosysteem. Natuurvolkeren gaan ons hierin voor.

Dit soort spiritualiteit is perfect te combineren met een wetenschappelijke kijk op de wereld en de natuur. Meer nog, steeds meer onderzoek, bijvoorbeeld in de psychologie, toont aan dat mensen die dankbaar zijn en zich verbonden voelen, ook gelukkiger zijn. Ze zijn voor hun welbevinden veel minder afhankelijk van de mening van anderen en van het meedoen in het consumentisme.

Op die manier is spiritualiteit dus ook goed voor de planeet.

Spiritualiteit in politiek en economie

Bevrijdingstheologen Leonardo Boff en Marcelo Barros doen lovenswaardige pogingen om nieuwe taal te vinden voor deze tijd. Van Marcelo Barros werd zo bij uitgeverij Averbode Spiritualiteit van water uitgegeven. Hij integreert in dit werk spiritualiteit in een politiek-economisch verhaal. Hij wijdt onder andere uit over de rol van water in het boeddhisme, hindoeïsme, afro-religies, inheemse volkeren en de joods-christelijke traditie.

Recent maakte ik nog de lancering van twee nieuwe boeken van Barros mee, in de Anglicaanse kathedraal van Brasilia: een roman en een herschrijven van honderd psalmen. De psalmen in een nieuwe taal, telkens met een inleiding over de huidige politieke en economische context. Eindigend met een gebed of overweging uit één of andere traditie. Macro-oecumenisch.

Als deze pogingen in Brazilië mogelijk zijn, waarom dan aan de andere kant van de oceaan niet? Of willen we alleen maar soja invoeren?

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Medewerker van Wervel en auteur van verschillende boeken

    Luc Vankrunkelsven (Diest, 21 mei 1956 – Brazilië, 15 september 2023) was medewerker van Wervel, ambassadeur van Grootouders voor het klimaat en bracht jaarlijks verslag uit van zijn tou

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.