Iran, een land als een ander

Eerst het goede nieuws: de websites van De Standaard en Het Laatste Nieuws zijn in Iran niet te raadplegen.

Ook als je naar Facebook, Twitter, Mixcloud, Youtube of Soundcloud wil surfen, krijg je een beeld met een hele uitleg waaruit moet blijken dat deze verderfelijke websites hier niet te checken zijn. Even afkicken dus.

Natuurlijk bestaan er manieren om dit te omzeilen, maar ik laat me graag onderdompelen in de dagelijkse cultuur van het land waar ik verblijf, dus pas ik me aan, begrijpt u. Trouwens, die overdosis aan informatie, wat ben je er mee, alles blijft toch bij het oude, zei de bange Belg.

Als ik me toch, uit pure heimwee, eens wil ergeren aan de absurde perikelen in ons gefaalde apenland, is er nog altijd de website van De Morgen, die vrank, vrij en wereldwijd beschikbaar… oud nieuws blijft spuien. En dus, terwijl in Gent de politie mensen blijft vernederen, drink ik slappe oploskoffie. Relativeren is de boodschap. 

Ik verblijf een tweetal weken in Shiraz, Iran, in het kader van een project van Exchange vzw, waar ik als vrijwilliger mijn marketing en communicatie expertise ga delen met twee lokale bedrijven. Zo zit ik momenteel in de kantoren van de Vafajoo Beauty Clinic, om hen bij te staan met tips over social media en website protocols. Veel tijd om de toeristische trekpleisters te bezoeken heb ik hier niet, en dat bevalt me eigenlijk wel. Niks beter om een land écht te leren kennen, dan een tijdje meedraaien in het dagelijkse leven.

Elke ochtend wandel ik in de winterzon naar m’n werk, een kwartiertje stappen langs de Zand Street tot aan Khalili Street, met op de achtergrond een licht besneeuwd gebergte en een blauwe lucht. Het centrum van Shiraz is druk, en de straat oversteken is telkens weer een avontuur. Terwijl je nonchalant tussen de stroom voorbijrijdende auto’s loopt, hou je best een oogje in zeil om niet omver gereden te worden. Echt snel rijden ze niet, en alle auto’s toeteren voortdurend zachtjes als je te dichtbij komt. Geen agressief getoeter, gewoon, een soort ‘let op, ik kom eraan…’.

Een verademing eigenlijk, in vergelijking met Brussel, waar opgefokte bestuurders elke voetganger als De Vijand beschouwen en bij elk zebrapad nog wat extra gas bijgeven, en waar elke seconde aarzeling voor een rood licht onmiddellijk bestraft wordt met een luid, lang aanhoudend agressief geclaxoneer. Of hoe de manier van autorijden ons veel vertelt over de cultuur van een land. 

Eerlijk gezegd, mijn eerste reactie toen ik de eerste dagen in Shiraz verbleef, was niet zo goed. Cultuurschok. Ik vond het hier helemaal niet fijn. Gesluierde vrouwen, vervuilde lucht, je leven wagen om de straat over te steken, oneindige files en rare gewoontes, die Iraniërs… Je begrijpt geen zak van wat ze zeggen, vrouwen en mannen allemaal apart, het eten op hotel is niet te vreten, de zon schijnt buiten en ik zit hier binnen achter een laptop wat aan marketing te doen - en ik haat werken! De zelfbeklagende Belg in mij was die eerste dagen zwaar aan het flippen. Ik dacht, ik ga gewoon keihard voor extreemrechts als ik terugkom in Mijn Eigen Natie, of ik trap het af naar een rustige stad met normale mensen en goede koffie, niet van die oplosdrankjes.

Misschien zijn we op weg naar een omgekeerde wereld waar het veiliger en aangenamer leven is in de straten van Shiraz dan op een terras in Parijs.

En dan, geleidelijk aan, kom je met wat mensen in contact, praat je met collega’s (jawel, zelfs met vrouwen), en besef je dat je dit soort gastvrijheid en soms wat stijf decorum eigenlijk niet meer gewoon bent. Zo’n cultureel verschil met mijn vertrouwde Brussel en ons Wilde Westen: de mensen hebben hier manieren!

Geen norse blikken op straat, geen kwade blik van de vrouw aan de kassa in de supermarkt, geen loeiende sirènes, geen militaire bunkers, geen onverschillige, zure mensen, geen drank en drugs, geen zatlappen om vier uur ’s nachts op straat, geen klagende burgers, geen komeer-media die de corruptie van de politiek dagelijks op de voorpagina zet zonder dat iemand er aan denkt om eens te revolteren, geen racistische politie, geen gezeik over het verlies aan Westerse waarden of te hoge belastingen… En dan die vreemdelingen!

Hier ben ik de vreemdeling en niemand bekijkt me scheef. Ga er dan wonen hé gast, zou Bart De Wever zeggen. Maar kijk, dit is gewoon een ander land in dezelfde wereld. Op televisie zie ik dezelfde reclame voor Amerikaanse auto’s, en al bij al gaat alles hier zijn Iraans gangetje, ook al hebben ze ongetwijfeld heel wat gewoontes en gebruiken waar ik nooit volledig aan zou kunnen wennen. Het is overal iets jong, of zoals mijn vader altijd zegt: het leven is een strijd. En pas maar op daar in Iran, dat is daar toch een gevaarlijk land? 

Als ik zeg dat ik uit België kom, vraagt een oude man in de sauna van het hotel me, hoe het nog is in Brussel, met de ‘Military Curfew’ daar? Ik zeg dat we van Level 4 naar Level 3 zijn gezakt, enkel nog wat groene tanks in de straten, en mannen met geweren. En ik denk, misschien zijn we op weg naar een omgekeerde wereld, een wereld waar het veiliger en aangenamer leven is in de straten van Shiraz dan op een terras in Parijs. Een wereld waar we als westerlingen eindelijk tot het besef komen dat we niet het middelpunt van de wereld zijn, en dat ons roekeloos neo-liberaal consumeren meer kapot maakt dan ons lief is. Een geglobaliseerde wereld waarin elk land zijn eigen waarde, gewoontes en gebruiken mag hebben. Wat een beetje reizen al niet kan doen met een mens. Wordt ongetwijfeld vervolgd.