Hoe we allemaal lokaler kunnen smullen. Een Gents relaas

We willen allemaal wel gezond, biologisch, ecologisch en zo diervriendelijk mogelijk eten. Maar vaak voelt het als een verloren, en bovendien dure strijd. Is dat ook zo? Joksie Biesemans toont dat het niet zo hoeft te zijn. Haar passie voor lokale landbouw begon heel eenvoudig, met de aanleg van een openbaar tuintje gevuld met afval uit de Gentse wateren.

© Audrey Roegiers

 

Als je in Gent graag een mooie wandeling langs het water maakt, begeef je dan richting het smalle wandelpad aan de Visserij. Niet alleen is het daar fijn kuieren, je komt er ook het verrassende vistuintje van Joksie Biesemans tegen.

Joksie ging in 2010 wonen aan de Visserij. Een jaar later was ze de trotse eigenares van een kajak, waarmee ze wilde genieten van het water. Dat bleek moeilijker dan verwacht. Joksie ontdekte al gauw dat er enorm veel afval en plastiek in de Schelde en Leie ronddrijft. Uit verontwaardiging begon ze het afval uit het water te halen.

© Audrey Roegiers

 

Maar wat kon ze doen met haar ongewone vondsten? In een gewone vuilniszak steken was door de geur geen optie, dus werd ze creatief. In 2012 begon Joksie zonder enige ervaring met tuinieren zaadjes te planten in al wat ze vond in het water, van een rugzak tot een televisiescherm.

Twee jaar later was haar tuintje uitgegroeid tot een curiosum waarmee ze op een ludieke manier veel mensen bereikte. ‘Ik wil met mijn tuintje mensen bewust maken van afval en vervuiling, maar ook op een laagdrempelige en humoristische manier tonen dat het anders kan’, aldus Joksie. ‘Zelf groenten kweken in afval is dan ook zowat het tegenovergestelde van onnodig verpakte groenten kopen in de supermarkt.’

Uit verontwaardiging begon Joksie het afval uit het water te halen. Maar wat kon ze doen met haar ongewone vondsten?

In juni 2011 opent DOK de deuren op de verlaten site van de Gentse Oude Dokken. Het wordt een ontmoetingsplek met ruimte voor allerlei creatieve en andere initiatieven. Zo komt er ook een moestuin waar de Sleutel, een Gentse organisatie die werkt rond drugproblematiek, mensen met verslavingsproblemen tewerkstelt. Op die manier verkleint voor ex-drugsverslaafden de afstand tot de arbeidsmarkt.

Bovendien krijgen ze de mogelijkheid om in open lucht te werken, in aanraking te komen met stadslandbouw, gezonde voeding en toevallige, enthousiaste passanten.

Ook Joksie vond haar weg naar DOK en had talloze ideeën voor de moestuin. Zoveel zelfs dat ze tijdens haar doctoraat het project begon te trekken en uiteindelijk zelfs de communicatie en vrijwilligerscoördinatie op zich nam.

Landbouw in de stad

Wat zijn Buurderijen?
Buurderijen zijn een initiatief van het Netwerk van Boeren & Buren dat consumenten toegang wil geven tot producten van lokale landbouwers en ambachtelijke producenten. Er zijn er in Europa ondertussen al zo’n 700.
Joksie raakte steeds meer geïnteresseerd in stadslandbouw en raakte op een organische manier betrokken bij allerlei burgerinitiatieven. Als in 2016 de vraag komt of ze in Gent een Buurderij (zie kader) wil oprichten, twijfelt ze geen seconde.

‘Buurderijen zijn een verademing voor de landbouwers. Ze maken boeren minder afhankelijk van supermarkten en veilingen, waar ze veel minder krijgen voor hun producten.’

‘Buurderijen zijn een verademing voor de landbouwers. Ze maken boeren minder afhankelijk van supermarkten en veilingen, waar ze veel minder krijgen voor hun producten’, aldus Joksie. ‘Bestellen bij een Buurderij betekent dat de boer op voorhand weet wat hij moet meebrengen en dus nooit met overschotten zit. Bovendien kan hij zelf zijn prijzen bepalen, mede dankzij de kortere keten.’

© Audrey Roegiers

 

Buurderijen zijn ook beter voor het milieu. Door het lokale aspect wordt vervuiling als gevolg van transport aanzienlijk verminderd. Niet alleen liggen de voedselkilometers lager, de boeren spreken ook onderling af om hun producten op een zo ecologisch mogelijke manier te vervoeren, bijvoorbeeld met een elektrische auto of bakfiets. Ook verpakkingen worden tot een minimum beperkt en mensen worden daar actief bewust van gemaakt.

In de Buurderij die door Joksie op DOK is opgericht, ontmoet je de producenten van je voedsel. Het systeem is heel eenvoudig: je bestelt en betaalt alles op voorhand online, de boeren maken het voor je klaar en brengen het vervolgens naar DOK. De Gentse Buurderij organiseert trouwens vaak leuke activiteiten zoals barbecues, workshops, lezingen en filmvoorstellingen.

‘Het sociaal contact is voor mij een cruciaal onderdeel van het lokale verhaal’, zegt Joksie. ‘Dankzij de Buurderijen kom je te weten wie je eten maakt en hoe ze dat doen. Dat is een grote meerwaarde.’

Zaadjes in de plaats van tegels

© Audrey Roegiers

 

Wat begon met een ludiek vistuintje, is ondertussen uitgegroeid tot een manier van leven voor Joksie. Dat bleek onlangs nog, toen haar straat aan de Visserij opnieuw werd aangelegd. Het was een project dat de stad ongetwijfeld heel veel geld gekost heeft. Nochtans was de straat nog in goede staat.

‘Ik vroeg me af waarom er zo nodig opnieuw tegels moesten komen en er bijvoorbeeld geen openbare (moes)tuin kon aangelegd worden? Maar wie het aandurft zo’n initiatieven voor te stellen, wordt al gauw weggelachen als onnozele hippie’, zegt Joksie.

Bovendien gebruikt men graag het excuus dat Gent historisch vervuild is. ‘Maar dat hoeft toch niet het einde van het verhaal te zijn? Vervuiling kan verschoond worden, als de politieke wil er maar is. Want zeg nu zelf: als er geld is voor de aanleg van een straat, is er ook geld voor de aankoop van biologische zaadjes. De openbare ruimte is van de mensen, niet van het beton’, aldus Joksie.

Zelf is de jonge vrouw erin geslaagd om haar vistuintje te bevrijden van vervuiling. ‘Een recente bodemanalyse heeft aangetoond dat ik de vervuiling uit de bodem van mijn wandelpad heb gekregen, simpelweg door de juiste planten te zetten. Het is dus wel degelijk mogelijk!’ zegt een zichtbaar blije Joksie.

Liever positiever

Dat de manier waarop we met ons voedsel bezig zijn niet goed is voor de planeet, weten we eigenlijk allemaal wel. De beelden die een aantal weken geleden opdoken van de mishandeling van varkens in het slachthuis in Tielt bevestigen dat alleen maar.

De supermarkten. Te veel plastiek, te lange ketens, te lage prijzen voor de producenten, te energieverspillend, te vervuilend.

Als ik tenslotte vraag waar Joksie echt tegen is, antwoordt ze: de supermarkten. Te veel plastiek, te lange ketens, te lage prijzen voor de producenten, te energieverspillend, te vervuilend. Maar ze wil zeker niet alleen kijken naar wat slecht is, en ook met positieve alternatieven komen.

‘Ik streef naar een totaalconcept voor een nieuwe, mooiere wereld’, zegt ze.

Dat betekent bewuster leven. Biologisch én lokaal eten. Mensen die opnieuw graag met elkaar in contact komen en elkaar aanmoedigen om beter te doen én beter te kopen.

Met andere woorden: samen kleine stappen zetten die een groot verschil maken.

Meer weten over de verschillende projecten in dit artikel?

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.