Schepen hebben vrij spel op de oceaan wat betreft regelgeving

Vanop een vrachtschip roepen deze activisten op: ‘We moeten schoon schip maken’

© Hannah Wiemers

Peter Paul op de brug van het schip, in de Straat van Gibraltar

De gevolgen van de coronacrisis zijn op de lange termijn misschien nog onduidelijk, maar een van de directe neveneffecten is al glashelder: de CO2 uitstoot is flink gekelderd. De pandemie onderstreept nog maar eens dat wereldhandel gepaard gaat met een enorme CO2-uitstoot. Dat is niet zo gek: de uitstoot van de scheepvaart, de industrie die wereldhandel grotendeels mogelijk maakt, wordt amper gereguleerd. Tijd om schoon schip te maken.

Het afgelopen half jaar hebben we nogal wat tijd op de oceaan doorgebracht. Zo kregen we een inkijkje in een wereld die voor velen onbekend is. Eerst zeilden we samen met 34 andere jongeren uit Europa de Atlantische Oceaan over met Sail to the COP om op te roepen voor een duurzame en eerlijke reisindustrie.

Ons gloednieuwe schip — van de meest efficiënte lichting — verbrandt drieduizend liter per uur.

Om op tijd terug te komen in Europa stond de wind niet gunstig. We besloten mee te reizen met een vrachtschip, al hadden we wel al het vermoeden dat deze schepen ook niet bepaald milieuvriendelijke dingen zijn. De industrie draait in ieder geval niet op passagiers, beredeneerden we.

Dagenlang zien we alleen de oceaan om ons heen, we staren naar de duizenden containers, stapels dik, ruiken de uitlaat wanneer we buiten staan en horen de krachtige motor blazen. Ons gloednieuwe schip — van de meest efficiënte lichting — verbrandt drieduizend liter per uur.

Zoals dit schip varen er duizenden rond: bezoek de site VesselFinder eens en zoom dan net zo lang uit tot je de hele wereld ziet. Het krioelt er van de schepen, in alle uithoeken van de wereld. Negentig procent van alle handel vindt namelijk plaats over zee.

https://www.vesselfinder.com/

Alle geregistreerde schepen op aarde

Als we met het vrachtschip in Europa aankomen, heeft het eerst nog sluimerende coronavirus zich ontpopt tot een ware pandemie. Met alle gevolgen van dien: door de coronacrisis vertraagt de wereldhandel. ‘Na zeven dikke jaren van groei, verwacht Antwerpen 7 procent minder containertrafiek van en naar China ten opzichte van recordjaar 2019’, schrijft de VRT als een soort bijbelse profetie.

Voor het eerst staat een scheepvaartbedrijf in de top tien vervuilers van de EU, een rijtje dat voorheen alleen bestond uit gigantische kolencentrales en Ryanair.

Het moge duidelijk zijn dat we zonder schepen niet de levens zouden leven die we nu leven. Dat is nu net waarom de ongemakkelijke waarheid achter deze vervoerders moeilijk onder ogen is te zien: de Europese scheepvaart stoot jaarlijks 139 miljoen ton CO2 uit. Om dat in perspectief te plaatsen: dat is meer dan de jaarlijkse CO2 uitstoot van heel België. Desondanks heeft nog geen enkel land in de EU deze industrie opgenomen in hun nationale klimaatplan (de zogenaamde NDC’s) en wordt de industrie niet genoemd in het Akkoord van Parijs.

Schepen hebben op dit moment nog vrij spel op de oceaan wat betreft regelgeving. Brandstoffen die op land ten strengste verboden zijn, omdat ze simpelweg te vervuilend zijn, worden gretig geaccepteerd door de industrie die onze spulletjes vervoert. Er worden zelfs giftige stoffen in de brandstof gemengd om deze niet te hoeven verwerken op land. Voor die fossiele brandstoffen hoeven ze bovendien geen belasting te betalen.

© Transport & Environment

 

Voor het eerst staat een scheepvaartbedrijf, MSC, in de top tien vervuilers van de EU, een rijtje dat voorheen alleen bestond uit gigantische kolencentrales en Ryanair.

Vorige maand kregen EU-beleidsmakers de kans om scheepseigenaren en andere belanghebbenden uit de maritieme wereld te ontmoeten tijdens de European Shipping Week: een feestje voor onze handel en economie georganiseerd door de European Community Shipowners’ Associations en de Europese Commissie. Maar waar ook gepraat werd over het hete hangijzer: de immense impact die de industrie heeft op het milieu en klimaat.

Tijdens deze bijeenkomst waren al voorzichtig positieve geluiden te horen. De Europese Commissie geeft aan dat ze voorstander zijn het opnemen van de scheepvaart in het Europese systeem voor emissiehandel (ETS) en zo CO2-quota op te leggen aan rederijen. ‘De mogelijkheid bestaat om de scheepvaart in het ETS op te nemen en zo een marktgebaseerd mechanisme in bouwen om de innovatie die we zo hard nodig hebben voor een duurzame toekomst te stimuleren, te versterken, te verbeteren en te versnellen.’ zei Diederik Samsom, kabinetschef van Europees Commissaris voor klimaat Frans Timmermans.

De aankondiging kwam in dezelfde week waarin het Europees Parlement een breed-gedragen voorstel besprak om de scheepvaart al vanaf dit jaar in het ETS op te nemen. Onder druk van de international scheepsvaartlobby werd een soortgelijk voorstel van het Europees Parlement uit 2017 uiteindelijk echter verworpen door de Raad van Ministers. Ook nu vechten de rederijen met hand en tand om te voorkomen dat ze worden opgenomen in het ETS.

Daarom roepen wij, als deel van de nieuwe internationale beweging Sort Your Ship Out, op voor meer daadkracht van de EU om de uitstoot van de scheepvaart aan te pakken. De EU zou in het belang van burgers moeten werken en niet voor de industrie. Door de vervuiler zelf te laten betalen voor haar emissies, zou de EU de ontwikkeling van schonere schepen stimuleren. En dit heeft een positief effect, ook buiten de grenzen van de Europese Unie.

© Sarah Siemers

Peter Paul en Sofie Steffens, vechtend tegen de wind met een geïmproviseerd spandoek

Als we de kapitein van het vrachtschip vragen wat hij van heel de kwestie denkt, moet hij even nadenken. ‘We kunnen het schip veranderen, en de brandstof. We moeten dit doen. Maar misschien zouden we ook onze manier van leven moeten veranderen, wat we kopen, en hoeveel’.

Een mooie samenvatting volgens ons. Laten we de Europese Unie oproepen om de industrie te beteugelen, en ze dwingen te opereren binnen de grenzen van onze planeet. En laten we tegelijkertijd kritisch zijn op wat we zelf kopen, en waar al die spullen vandaan komt: we zouden geen virus nodig moeten hebben om de CO2-uitstoot van de scheepvaart te reduceren, we moeten dit in eigen handen nemen.

Peter Paul Vossepoel (31) is een van de bezielers van Zomer Zonder Vliegen, Rosa Hofgärtner (25) is masterstudent milieubeleid.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.