6,4 miljoen Japanse jongeren doen helemaal niets

Alles hebben Naoko Suzuki en haar echtgenoot Koiji de voorbije vier jaar geprobeerd. Maar hun 26-jarige zoon weigert nog altijd de veilige cocon van zijn slaapkamer te verlaten en een opleiding te volgen als eerste stap naar een baan en een deelname aan de maatschappij. “Mijn man heeft hem opgegeven, maar ik hoop nog altijd dat we een weg uit deze nachtmerrie zullen vinden”, zegt Naoko. “Momenteel weigert hij nog altijd uit zijn kamer te komen, zelfs om samen met ons te eten.”

Volgens het Japanse ministerie van Gezondheid en Welzijn zijn de Suzuki’s lang niet de enige ouders die hun volwassen kroost moeten blijven aanporren een baan te zoeken, te studeren, te trouwen of zelfs maar gewoon vrienden te maken. Volgens het ministerie telt het land op een totale werkende bevolking van 66 miljoen al 6,4 miljoen NEETs - de Japanse variant van ‘Not in Education, Employment or Training’.

De term NEET ontstond in de jaren negentig in Groot-Brittannië, en heeft in Japan een specifieke invulling gekregen. Er worden hele studies naar het fenomeen gevoerd, waaruit blijkt dat het meestal gaat om mensen tussen de 18 en de 40 jaar oud. Japan discussieert druk over mogelijke oorzaken, die variëren van gebroken gezinnen, mentale afwijkingen en gebrek aan discipline.

Overheidsprogramma

Naarmate de Japanse maatschappij vergrijst, rijst de bezorgdheid over NEETs en over een tweede categorie on-Japanse Japanners: de zogenaamde freeters. Dat zijn jongeren onder de 34 die voortdurend van baan veranderen en zo ingaan tegen het klassieke arbeidsethos. Bovendien trouwen ze laat en krijgen ze weinig kinderen. Japan telt momenteel zo’n twee miljoen freeters.

De Japanse regering vindt het probleem erg genoeg om zelf in te grijpen. Ze heeft onlangs een modelprogramma gelanceerd dat zich toespitst op de speciale noden van de NEETs. Het Gemeenschapsjongerenprogramma begeleidt zowel de jongere als diens ouders en wordt gerund door een plaatselijke organisatie. In het totaal zet de regering er jaarlijks meer dan een miljoen euro voor opzij. “We zien al een eerste succes”, zegt Shinichiro Ogawa, die het programma leidt bij het ministerie van Arbeid. “Van de eerste groep van 634 NEETs hebben er 359 een baan gevonden.”

De regering heeft zicht ook tot doel gesteld tegen april 2007 een kwart miljoen freeters om te turnen tot gewone voltijdse werknemers. Daarnaast overweegt de overheid in het onderwijs een grotere nadruk te leggen op patriottisme - in de hoop zo de sociale apathie onder jongeren te doorbreken.

Therapie voor 1500 euro per maand

“Het is moeilijk één enkele oorzaak aan te geven die van iemand een NEET maakt. Maar een belangrijke reden is het gebrek aan respect voor het individu in Japan”, zegt Himedo Kudo. Zij leidt een centrum waar NEETs een jaar lang een programma op maat kunnen volgen. Voor meer dan 1500 euro per maand - betaald door de ouders natuurlijk - voorziet het centrum kamers en een strikte routine met ondermeer groepsbegeleiding.

“We zien een duidelijke verbetering in hun gedragingen. Veel NEETs hebben een baan gevonden nadat ze hun programma bij ons hadden afgerond”, zegt Kudo. “We motiveren hen door naar hun problemen te luisteren en hun zelfvertrouwen op te bouwen.”

“Ik denk dat het gebrek aan motivatie bij jonge Japanners terug te voeren is tot het systeem waarbij ze gedwongen naar prestigieuze universiteiten gaan. Ouders laten hen niet toe hun eigen dromen te volgen”, zegt ook Naoshi Kawamata. Hij leidt het ‘Vredeshuis’ in het Noord-Japanse Toyama, waar NEETs op de boerderij werken en groepstherapie krijgen. Volgens hem gaan lessen patriottisme NEETs niet helpen - wel een betere sociale ondersteuning en werkzekerheid.”