Afrika probeert op G20-agenda te komen

Zenawi is uitgenodigd als voorzitter van het New Partnership for Africa’s Development (NEPAD), een Afrikaans relanceplan. Hij zal er onder meer de standpunten van de Afrikaanse handelsministers verdedigen die twee weken geleden in de zetel van de Afrikaanse Unie in Addis Ababa de violen stemden.

“De internationale economische crisis maakt het meer dan ooit nodig om de economische ontwikkeling van Afrika centraal te stellen in de strategieën om tot een herstel van de wereldeconomie te komen”, verklaarden de Afrikaanse handelsministers in Addis Abeba. Ze eisen van de G20 dat Afrika naar behoren vertegenwoordigd wordt bij alle onderhandelingen daarover.

Afrika moet deel gaan uitmaken van de relanceplannen van de G20-landen, maar even belangrijk is het dat protectionistische neigingen de kop worden ingedrukt, vindt Tewodros Belete, een medewerker van de de Ethiopian Economic Association, een Ethiopsiche denktank.

Dat is makkelijke gezegd dan gedaan. “Afrika vertegenwoordigt minder dan drie procent van de wereldhandel”, waarschuwt Assefa Zewde, een Ethiopsische econoom en consultant. Het lot van Afrika is volgens hem ver weg voor wereldleiders die in eigen land geconfronteerd worden met een crisis zonder voorgaande.

Kansen

Toch ziet Belete kansen. Investeren in Afrika kan deel uitmaken van de oplossing voor de problemen waarmee de wereldeconomieën worstelen, maakt hij zich sterk. De crisis is ook een kans om een eerlijkere wereldorde uit te bouwen waar iedereen beter van wordt.

Vast staat dat Afrika de hulp van de grote spelers in de wereldeconomie meer dan ooit nodig heeft. Vorig jaar viel de economische groei in Afrika al terug van 6 tot 5,1 procent, en dit jaar verwachten de VN een verdere terugval tot 4,1 procent. Het IMF is nog pessimistischer. Dat is dramatisch voor een continent met een snel groeiende bevolking en met enorme ontwikkelingsnoden.

Vijf jaar geleden stond Afrika nog centraal op de bijeenkomst van de G8 – de grootste Westerse economieën plus Rusland – in het Schotse Gleneagles. De G8-landen beloofden hun hulp aan Afrika te verdubbelen, meer Afrikaanse schulden kwijt te schelden en de handel met Afrika te versterken.

Nu lijkt is er weinig animo voor dergelijke ambitieuze plannen. De G20-leiders bespreken onder meer een voorstel om het Internationaal Monetair Fonds 250 miljard dollar extra te geven om noodlijdende landen bij te staan, maar dergelijke leningen zijn veel te duur voor de meeste Afrikaanse landen. Alternatieve ideeën krijgen weinig steun. VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon stelde voor meer speciale trekkingsrechten voor arme landen ter beschikking te stellen. Robert Zoellick, de voorzitter van de Wereldbank, opperde het idee 0,7 procent van de relanceplannen van rijke landen voor te behouden voor hulp aan arme landen, en de Ethiopische premier Zenawi haalde de oude idee boven om een deel van de goudreserves van het IMF te verkopen.

Japan

Als een van de weinige G20-landen lijkt Japan zich wel sterk te maken voor meer hulp aan Afrika. De Japanse premier Taro Aso wil het standpunt van de Afrikaanse landen verdedigen dat er internationale initiatieven nodig zijn om de financiële stromen naar Afrika weer te doen aanzwellen. Daarbij gaat het zowel om ontwikkelingshulp, goedkope leningen en commerciële kredieten. Japan steunt ook voorstellen van de Wereldbank en de Afrikaanse Ontwikkelingsbank om te investeren in de uitbouw van sociale vangnetten om de armste Afrikanen te helpen de crisis door te komen.

De Japanse buitenlandminister Hirofumi Nakasone heeft voor 500 miljoen dollar extra ontwikkelingshulp aangekondigd, die grotendeels naar Afrika zal gaan. In mei vorig jaar had Japan al beloofd dat het zijn hulp aan Afrika tegen 2012 zou verdubbelen tot 1,8 miljard dollar per jaar.

Ook Groot-Brittannië heeft oog voor Afrika. Het gastland van de G20-top heeft beloofd dat ook de arme landen gehoord zullen worden op de top. Dat ligt ook aan de basis van de uitnodiging van Zenawi. Lord Malloch-Brown, de Britse minister voor Afrika, Azië en de VN, oordeelde dat de G20-top op een “morele mislukking” zal uitdraaien als de uitdagingen voor Afrika niet aan bod komen.