Afrika ziet uitkomst WHO-top in Hongkong somber tegemoet

Ook enkele actievoerders uit Zimbabwe trekken midden december naar de ministertop van de Wereldhandelsorganisatie in Hongkong. Ze zullen er protesteren tegen de oneerlijke regels voor de handel in landbouwproducten, zegt Ntando Ndlovu van de Zimbabwe Coalition on Debt and Development, een niet-gouvernementele organisatie in Harare. Twee katoenboeren uit Zimbabwe zullen er trachten zoveel mogelijk lawaai te maken met hun drums. Op een conferentie in Johannesburg spoorde Ndlovu Mozambique en Zuid-Afrika aan om eveneens katoenboeren te sturen.

Zimbabwe’s omstreden landhervormingen hebben geen negatieve invloed gehad op het werk van de katoenboeren in het land, beweert ze. Het ontbreken van een goede regeling voor de handel in hebben daarentegen wel een schadelijke impact.

Volgens Oxfam verliest Afrika gemiddeld 441 miljoen dollar (376 miljoen euro) per jaar door de verstoring in de wereldkatoenprijzen. Mali, Burkina Faso, Benin, Tsjaad en Kameroen lijden het meest onder de subsidies die de EU en de VS hun katoenboeren toeschuiven.

Landbouw is niet de enige bron van ongenoegen waarover Afrika het wil hebben tijdens de komende handelsgesprekken. Overheden en burgerorganisaties volgen ook de discussies over intellectuele eigendomsrechten en de pogingen om de handel in diensten te liberaliseren.

Het verdrag dat de intellectuele eigendomsrechten regelt, TRIPS, ligt de Afrikanen zwaar op de maag. Dit gaat niet over handel, wel over mensenrechten en menselijke kennis, zegt Dot Keet van het Alternative Information & Development Center, een ngo in Zuid-Afrika. TRIPS gaat onder meer over de productie en verdeling van aids-remmers.

TRIPS en gezondheidsthema’s blijken echter van de agenda gevallen te zijn, betreurt Oxfam. Eerst willen de WHO-leden de gesprekken over landbouwproducten terug op gang trekken.

Oxfam beschuldigt de Amerikaanse farmaceutische lobby ervan de VS-onderhandelaars te dwingen om alle toegevingen te weigeren, ook al betekent dit dat miljoenen arme Afrikanen geen toegang hebben tot betaalbare medicijnen.

Enkele campagnevoerders wijzen ook met een beschuldigende vinger naar de Afrikaanse overheden als het gaat over het gebrek aan bredere toegang tot aids-remmers.

Afrikaanse overheden hebben geen voordeel gehaald uit de productie van generische aids-remmers zoals Brazilië dat wel deed, zegt Emmanuel Ndlangamandla, directeur van de Coordinating Assembly of Non-Governmental Organisations in Swaziland. De prijs van een behandeling viel terug van tienduizenden dollars naar 150 dollar per jaar, berekende Oxfam. Toch blijven deze prijzen nog hoog voor een continent waar volgens de Wereldbank meer dan de helft van de bevolking moet rondkomen met minder dan een dollar per dag.

Afrikaanse actievoerders zijn ook niet te vinden voor een discussies over de
niet-agrarische markttoegang (NAMA). NAMA moet gewoon uit de WHO-gesprekken gehaald worden, vindt Dot Keet. Het is gewoon immoreel. Afrika heeft geen diensten om te exporteren. Met NAMA zullen landen die niet geïndustrialiseerd zijn daar ook nooit in slagen. De geïndustrialiseerde landen gebruiken landbouw gewoon als pasmunt. Ze zeggen dat ze hun landbouwbeleid zullen hervormen, maar wij moeten hen wel toegang verlenen tot onze landbouwmarkt, onze diensten en onze industrie.

Ondanks hevig debatten over deze kwesties geloven weinigen in de goede
afloop van de top in Hongkong. Vitalice Meja is directeur van het African Forum and Network on Debt and Development in het Zimbabwaanse Harare. Hij ziet de uitkomst van de WHO-top somber in, en hij is niet de enige. Al jaren vragen de Afrikaanse landen om de landbouwsubsidies af te bouwen, zonder resultaat. Ik geloof niet dat ze in Hongkong daar ineens wel een akkoord over zullen bereiken (JV, PD)