Afrikaanse landen moeten abortuswetten versoepelen

Welk effect een dergelijke maatregel kan hebben, bewijst Zuid-Afrika. Sinds abortus er in 1997 legaal werd, daalde het aantal doden door een onveilige abortus van 425 naar minder dan twintig.

De conferentie ‘Regional Consultation on Unsafe Abortion in Africa’ eindigt donderdag. Meer dan 140 onderzoekers, beleidsmakers en mensen uit de medische wereld uit zestien Afrikaanse landen kwamen samen in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba. De gesprekken concentreerden zich op onderzoek naar zwangerschapsbeëindiging en de gevolgen daarvan.

Abortus is in de meeste Afrikaanse landen verboden, behalve in situaties waarin het leven van de moeder in gevaar is. In zo’n geval is bevestiging van de levensbedreigende situatie door verschillende artsen vereist. Het gevolg is dat veel vrouwen die hun ongewenste zwangerschap willen afbreken, hun toevlucht zoeken tot het illegale circuit. Sommigen illegale aborteurs van hen gebruiken werktuigen als een kleerhanger om de foetus te verwijderen.

Tijdens illegale ingrepen kan de baarmoeder geperforeerd worden, of een vrouw kan zware bloedingen of dodelijke infecties oplopen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) worden in Afrika jaarlijks 4,2 miljoen onveilige abortussen uitgevoerd, die resulteren in 30.000 doden.

Die doden zijn volledig toe te schrijven aan de ouderwetse abortuswetten die in veel Afrikaanse landen gelden, zegt Eunice Brookman-Amissah, de vice-voorzitter voor Ipas in Afrika. Als een wet zoveel doden veroorzaakt, dan is het noodzakelijk dat we die wet herzien. Ipas is een internationale ngo die zich bezighoudt met seksuele vrijheid voor vrouwen.

Zuid-Afrika is een van de weinige Afrikaanse landen waar abortus wel gelegaliseerd is. Dat zorgde voor een drastische daling van het aantal abortusgerelateerde doden. Voordat de nieuwe wet in 1997 van kracht werd, waren er jaarlijks 425 abortussen met dodelijke afloop. Nu zijn er dat minder dan twintig, zegt Roland Edgar Mhlanga, hoofdgynaecoloog van de universiteit van KwaZulu-Natal in Zuid-Afrika.

Ook in Ethiopië werden recentelijk pogingen gedaan om de abortuswetten te versoepelen. We hebben meer uitzonderingen mogelijk gemaakt waarin een vrouw het recht heeft om een abortus uit te laten voeren, zegt minister van Gezondheid Tedros Adhanom. Het gaat om vrouwen die het slachtoffer zijn van verkrachting of incest en die zowel fysiek als psychisch niet in staat zijn om een kind groot te brengen. Ook wanneer een foetus zware gebreken vertoont kan een uitzondering worden gemaakt, zegt Adhamon.

Enkel wetswijzigingen blijken vaak niet voldoende om een einde te maken aan de onveilige abortussen. De wet moet er ook voor zorgen dat de middelen om een veilige abortus uit te voeren toegankelijk zijn voor de armsten, vindt Mhlanga.

Daarnaast werd ook het belang van anticonceptie op de conferentie onderstreept. Volgens minister Adhamon bewijst het lage percentage getrouwde Ethiopische vrouwen dat anticonceptie gebruikt – in 2005 was dat 14 procent – dat er nog veel meer welzijnswerkers nodig zijn om voorlichting te geven. In de gebieden waar de welzijnswerkers geweest zijn, zien we een duidelijke toename van het anticonceptiegebruik, zegt Adhamon. (JVP/JS)