Afrikaanse Unie krijgt eigen leger

De 53 lidstaten van de Afrikaanse Unie (AU) gaven al in 2002 groen licht voor de oprichting van een African Standby Force (ASF). Volgend jaar zou die troepenmacht vorm moeten krijgen, hoewel de oprichting pas tegen juni 2010 helemaal voltooid zou zijn.

Het Afrikaanse leger moet in de eerste plaats dienen voor militaire en vredesmissies op het Afrikaanse continent. Vredesmissies moeten worden goedgekeurd door de Raad voor Vrede en Veiligheid van de AU; militaire tussenkomsten zouden alleen kunnen na goedkeuring door de Algemene Vergadering van de AU. Van de lidstaten wordt verwacht dat ze eenheden stand-by houden om aan de vredesmissies deel te nemen.

Volgens een Afrikaanse diplomaat die liever anoniem blijft, kan de ASF bestaande VN-vredesmissies versterken of vervangen. 8 van de 16 huidige VN-vredesmissies bevinden zich in Afrika. VN-blauwhelmen zijn actief in Sierra Leone, de Democratische Republiek Congo (DRC), Liberia, Ivoorkust, Burundi, Sudan, de Westelijke Sahara en in het grensgebied tussen Ethiopië en Eritrea.

Vorige week nog waarschuwde generaal Rajender Singh, de commandant van de VN-missie in Ethiopië en Eritrea, voor een mogelijke nieuwe oorlog tussen beide landen over hun gemeenschappelijke grens. De nieuwe oorlogsdreiging komt er vijf jaar na het einde van het oorspronkelijke conflict.

De ASF zou worden opgezet met logistieke steun van het Westen. Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie hebben financiële steun beloofd, maar repten nog niet over concrete bedragen.

Steun vanuit het Westen voor de plannen van de AU voor een eigen vredesmacht is belangrijk, maar mag niet als excuus dienen om de handen af te trekken van Afrikaanse crisissen, waarschuwt Ann-Louise Colgan van de ngo Africa Action. Reageren op grote conflicten en daarmee gerelateerde humanitaire crisissen zal altijd internationale inspanningen en samenwerking vergen, en de VN en andere internationale organen zullen belangrijke fora blijven om die uitdagingen aan te gaan, zegt ze.

Colgan merkt op dat de Afrikaanse Unie leiderschap heeft getoond in de aanpak van de crisis in Darfur, die in februari 2003 begon en al aan meer dan 20.000 mensen het leven kostte. Maar de Afrikaanse Unie heeft volgens haar simpelweg niet de capaciteit om de genocide op haar eentje te stoppen. De AU-missie in Darfur telt zo’n 6.000 waarnemers. Het ontbreekt hen aan het mandaat, de troepensterkte en de logistieke capaciteit om de mensen ginder te beschermen - iets wat de nieuwe ASF wel zou hebben.

Vorige week beschuldigden meer dan 100 Amerikaanse Congresleden uit beide politieke partijen de regering-Bush ervan mooi weer te maken met de Sudanese regering, die beschuldigd wordt van medeplichtigheid aan de moorden.

Als het westerse landen menens is met de steun aan de Afrikaanse Unie en het redden van levens in Darfur, moeten ze de AU-missie versterken met een internationale macht die het mandaat en de troepensterkte heeft om bescherming te bieden en de genocide te stoppen, vindt Colgan.

Volgens Bill Fletcher Jr., het hoofd van het TransAfrica Forum, een ngo van Afro-Amerikanen met hoofdkantoor in Washington, moet de broodnodige nieuwe Afrikaanse vredesmacht inderdaad financiële en logistieke steun krijgen, vooral van het Westen. Maar hij waarschuwt dat een dergelijke steun geen middel mag zijn om de vredesmacht te manipuleren en om te vormen tot een neokoloniaal leger dat de Afrikaanse soevereiniteit ondermijnt. (ADR/PD)