Angolese vluchtelingen slachtoffer machtspelletjes

De gezinnen, waarvan ongeveer twee derde een officiële vluchtelingenstatus had in DRC, werden eerder deze maand uitgezet als vergelding voor de verdrijving van duizenden Congolese migranten in de afgelopen jaren.

In oktober rapporteerde de VN over 160.000 verdreven Congolezen. Volgens hulporganisaties werden veel vrouwen verkracht, vaak bij het fouilleren op zoek naar gesmokkelde diamanten.
 
Beide regeringen zijn nu overeengekomen de uitzettingen te stoppen. De tienduizenden ontheemden in het noorden van Angola verkeren echter in erbarmelijke omstandigheden. “Er zijn geen latrines en mensen drinken mogelijk vervuild water. Met het regenseizoen voor de deur is het wachten op een ramp”, zegt Yolande Ditewig, medewerker van de Verenigde Naties in Luanda. “Er is gebrek aan alles, maar vooral aan eten. Veel mensen zeggen dat ze al dagen niets gegeten hebben.”

Herhuisvesting

De meeste ontheemden zitten in een kamp dat bekend staat als Mama Rosa, dichtbij de grensstad Luvo. Deze stad ligt op zeventig kilometer afstand van Mbanza Congo, de hoofdstad van de provincie Zaire in Noord-Angola.

Volgens de Angolese staatsmedia heeft de regering vijftien miljoen dollar (tien miljoen euro) uitgetrokken om de vluchtelingen te helpen. Dat geld wordt onder meer besteed aan opvang, medische zorg en het verkrijgen van identiteitsdocumenten. Vorige week vroeg het ministerie van Welzijn en Sociale Reïntegratie het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) in Angola om hulp. Er werd gevraagd om pakketten met medische hulpmiddelen, kookgerei en 10.000 tenten.

Hoewel er dringende noodzaak is de mensen uit de kampen opnieuw te huisvesten, bestaan er zorgen over de sociale aspecten daarvan. Veel vluchtelingen zijn al zo lang van huis, dat ze nauwelijks nog Portugees spreken.

“Familieleden die deze mensen moeten opvangen, zijn zelf erg arm en behoeftig”, zegt Ditewig. “Zij hebben niet de middelen om opeens extra mensen onderdak te geven.”

Vergelding

Angola begon met het verdrijven van Congolese migranten in 2003. Dat gebeurde vooral in de diamantrijke provincie Lunda Norte, waar de migranten illegaal werkten. In oktober van dit jaar waren er al 160.000 migranten uitgezet. Tegelijkertijd deden verhalen de rond over verkrachtingen op grote schaal door Angolese grenswachten.

De uitgezette migranten keerden meestal binnen een paar dagen of weken terug, opnieuw op zoek naar werk. Hoewel de VN de situatie in de gaten hield, kwam de zorg voor de migranten vooral voor rekening van katholieke hulporganisaties.  

In juli namen VN-functionarissen in Kinshasa contact op met collega’s in Angola, om hun groeiende zorg over de situatie te bespreken. Ook werd contact opgenomen met de Angolese minister van Buitenlandse Zaken, Assuncao dos Anjos.

Eerder deze maand, net op het moment dat DRC als vergelding begon met de uitzetting van Angolezen, bezocht een team met leden van verschillende hulporganisaties de regio Bas Congo, waar de meeste uitgezette Congolezen verblijven. Dit team, bestaand uit medewerkers van Unicef, Caritas, UNHCR, de Internationale Organisatie voor Migratie en de VN-missie in Congo (MONUC), zal binnenkort rapporteren over zijn bevindingen.