Antiterrorismetop Madrid worstelt met definitie terrorisme

De conferentie in Madrid zal een international kader uitwerken ter bescherming van de democratie en voor de strijd tegen het terrorisme. De deelnemers willen daartoe onder meer een consensus vinden over de definitie van het begrip terrorisme. Dat wordt één van de moeilijkste opgaven van de bijeenkomst.

Aan omschrijvingen is er geen gebrek. Het woordenboek Van Dale heeft het over het plegen van gewelddaden (individuele of collectieve aanslagen, gijzelingen, verwoestingen) ter demoralisering van de bevolking om een politiek doel te bereiken. De Spaanse rechter Baltasar Garzón, sinds zijn aanhoudingsbevel tegen de Chileense ex-dictator Augusto Pinochet een internationale mediafiguur, vindt dat het begrip elke aanval of daad van agressie tegen de burgerbevolking omvat, of die nu het werk zijn van een geregeld leger, van opstandige of terroristische groepen of van burgerorganisaties.

In de Verenigde Naties is er nog altijd geen akkoord over een precieze definitie. Eind vorig jaar kwam er wel een voorstel van een groep van experts die de hervorming van de wereldorganisatie mee voorbereidt. Voor dat panel van wijzen is terrorisme elke actie om burgers of niet-strijdende partijen te doden of zwaar te verwonden, met als doel de bevolking te intimideren of een regering of een internationale organisatie te dwingen iets te ondernemen of te laten. Peter Neumann, de directeur van antiterrorismeconferentie in Madrid, maakt zich sterk dat die laatste definitie het in Madrid zal halen.

Volgens Neumann staat het uitblijven van een algemeen aanvaarde omschrijving de vooruitgang in de strijd tegen het terrorisme in de weg. Javier Rupérez, een hoge VN-medewerker die zich met op terrorismebestrijding toelegt, oordeelt dan weer dat de bijeenkomst hoe dan ook vooruitgang zal opleveren, of er nu een consensus gevonden wordt of niet. Hij wijst erop dat de VN al een tiental conventies tegen het terrorisme hebben gesloten zonder het eens te zijn over de precieze inhoud van dat begrip.

Het ontbreken van een sluitende definitie leidt er intussen wel toe dat er ook grote verschillen bestaan tussen de lijsten met terroristische organisaties die landen hanteren. Voor de Amerikanen is de Libanese Hezbollah een terreurbeweging, voor de Europese Unie niet. En zelfs binnen één land kan de inschatting veranderen naargelang de politieke constellatie. Voor de VS waren de islamistische bewegingen in Afghanistan vrijheidsstrijders zolang ze zich tegen de Russische bezetters keerden, maar werden terroristen toen ze later de VS als doelwit kozen. (PD/ADR)