Argentijnse mensenrechtenzaken blijven aanslepen

Het Argentijnse Opperste Gerechtshof oordeelde in juni dat twee amnestiewetten die duizenden militairen en politieagenten buiten schot hielden voor de wandaden die ze tussen 1976 en 1983 begingen, ongrondwettelijk waren. De Argentijnse mensenrechtenbeweging hoopte dat daardoor eindelijk vaart zou komen in de berechting van de verantwoordelijken voor 10.000 en misschien wel 30.000 politieke moorden.

Maar de 40 rechtszaken die de voorbije jaren al waren ingeleid, vorderen nog altijd tergend langzaam. Er duiken steeds nieuwe hinderpalen op. De mondelinge fase van heel wat processen is uitgesteld, en de beschuldigden sterven of worden seniel. De preventieve hechtenis van sommige verdachten, die de verwanten van de slachtoffers alvast enige genoegdoening verschafte, is opgeheven omdat hun rechtszaken zo lang aansleepten.

In januari schortte het Argentijnse gerecht een proces wegens kinderroof op tegen de voormalige admiraal Emilio Massera, één van de drie militairen die in 1976 de staatsgreep organiseerden waarmee de Argentijnse dictatuur begon. Heel wat legerofficieren adopteerden kinderen van politieke gevangenen die in de cel ter wereld kwamen. Die misdaad viel niet onder de vergrijpen waarop de amnestiewetten betrekking hadden en maakte ook geen deel uit van de wandaden waarvoor voormalig president Carlos Menem de juntaleden pardon verleende. Daarom concentreerde het gerecht zich de voorbije jaren op die zaken. Maar zelfs die processen lopen nog altijd niet vlot. Massera kreeg twee jaar geleden een beroerte, en volgens het gerecht is hij geestelijke en lichamelijk niet in staat een proces tot een goed einde te brengen. Drie andere zaken tegen Massera worden daardoor ook uitgesteld - en waarschijnlijk afgeblazen.

Definitief verloren is de zaak tegen de voormalige generaal Guillermo Suárez Mason. De 81-jarige stierf in juni. Tegen het voormalige lid van de Argentijnse junta waren klachten ingediend voor 80 moorden, 250 ontvoeringen en 12 gevallen van kinderroof. Zijn proces stond net voor de beslissende fase.

Volgens het Centrum voor Juridische en Sociale Studies, een Argentijnse mensenrechtenorganisatie, zijn inmiddels al meer dan 50 beklaagden in Vuile-Oorlogprocessen gestorven. De vraag is hoeveel beschuldigden tijdig zullen kunnen worden berecht. Momenteel zitten in Argentinië 260 voormalige politieagenten en militairen vast voor mensenrechtenschendingen. Vijftig daarvan staan enkel onder huisarrest omdat ze ouder zijn dan 70. Enkele beschuldigden zijn alweer vrijgelaten omdat hun proces aansleepte en ze daardoor al onredelijk lang in voorhechtenis zaten.

Zelfs de voormalige dictators Jorge Videla, Cristino Nicolaides en Reinaldo Bignone en andere beruchte officieren als Santiago Riveros, Jorge Acosta, Héctor Febres, Rubén Franco en Antonio Vañek, waarvan bewezen is dat ze mee schuldig zijn aan tientallen gevallen van kinderroof, werden vrijgesproken in sommige zaken omdat die zo lang duurden. Tegen de meesten van hen lopen nog andere klachten, zodat ze in hechtenis blijven. Maar Bignone en Franco zijn bevrijd van alle aanklachten die tegen hen liepen.

De gerechtszaken tegen de bedenkers van de Vuile Oorlog en hun gewillige beulen lopen traag omdat sommige rechters niet meewillen, andere rechters in de loop van het proces vervangen worden en omdat de verdediging handig alle vertragingsmogelijkheden gebruikt en ook steeds weer technische fouten vindt.

Ramón Torres, één van de advocaten van de Grootmoeders van de Plaza de Mayo, een bekende actiegroep die opheldering eist van alle verdwijningen tijdens de Vuile Oorlog, geeft toe dat ook de klagers fouten hebben gemaakt. Ze hebben soms tientallen gevallen van verdwijningen ondergebracht in één zaak, waardoor de processen erg gecompliceerd zijn geworden. (PD)