Australië en Oost-Timor bijna akkoord over verdeling olierijkdommen

De verdeling van de olie- en gasopbrengsten hangt samen met het nog niet bepaalde grensverloop tussen de twee landen. Als de grens precies halverwege de beide kustlijnen door de Timorzee wordt getrokken, kan het straatarme Oost-Timor volgens sommige schattingen rekenen op meer dan 30 miljard euro aan royalty’s.

Een dergelijk grensverloop is de internationale norm, en dat was dan ook de aanvankelijke Timorese onderhandelingsbasis. Maar activisten die zich sterk hadden gemaakt voor het Timorese standpunt, vrezen dat Oost-Timor de eis nu heeft laten varen. We zouden verbaasd zijn als het akkoord eerlijk uitvalt voor Oost-Timor, zegt Chip Henriss-Anderssen, de woordvoerder van de Timor Sea Justice Campaign.

Na het einde van de vorige gespreksronde eind april lieten Australische ambtenaren al weten dat Oost-Timor niet meer vasthield aan een zeegrens precies halverwege de twee kustlijnen. Volgens hen heeft Oost-Timor ermee ingestemd de afbakening van de grens met ongeveer 50 jaar uit te stellen. In ruil daarvoor krijgt Oost-Timor bijna 3 miljard euro aan royalty’s, bovenop zijn deel van de al eerder verdeelde inkomsten van de Joint Petroleum Development Area (JPDA) - de belangrijkste onderzeese olie- en gasvelden tussen beide landen. Oost-Timor zou ook toezeggingen hebben gekregen dat de ondernemingen die de olie- en gasvoorraden uitbaten, een beroep zullen doen op Timorese toeleveranciers.

Waarnemers gaan ervan uit dat de regering van Oost-Timor deze week beslist of ze de overeenkomst met Australië aanvaardt. Volgens een woordvoerder van Oost-Timor moeten de twee landen sommige aspecten nog regelen. Daarna moet het akkoord officieel ondertekend worden; mogelijk gebeurt dat in juni. Pas dan wordt de inhoud ervan bekend gemaakt. En daarna moet het parlement van beide landen nog instemmen met de regeling - ook daar kan het nog fout gaan.

De regering van Oost-Timor heeft dringend geld nodig om de infrastructuur, de gezondheidszorg en het onderwijs op het eiland op te krikken. Volgens een VN-rapport leeft de helft van de bevolking van hoogstens 42 eurocent per dag. Honger slaat geregeld toe, vooral als het droog is. Bovendien groeit de bevolking van het eiland snel aan. De voormalige Portugese kolonie werd in 1975 geannexeerd door Indonesië. Jakarta verwaarloosde het eiland schromelijk. In 1999 spraken de inwoners van Oost-Timor zich uit voor onafhankelijkheid. De rijke olie- en gasvelden in de Timorzee zijn de enige serieuze inkomstenbron van het eiland. (PD)