Belgische wapenhandel voedt conflicten in Midden-Oosten en Azië

Ook andere controversiële landen in de regio kunnen rekenen op wapens van of via ons land. Zo neemt Saoedi-Arabië, naast Israël, Libanon, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten, een prominente plaats in op de lijst van bestemmelingen van militair materiaal vanuit België. Ook India en Pakistan en het Turkse leger krijgen vlot toegang tot wapens van Belgische makelij.
Vredesactie vzw stelt dat dit in tegenspraak is met de principes die ingeschreven zijn in onze wapenwet. Die bepalen dat wapenleveringen niet mogen bijdragen tot schendingen van mensenrechten of tot het aanwakkeren van regionale conflicten. De vredesbeweging eist dat de overheid de leveringen naar explosieve regio’s en ondemocratische regimes stopzet.

Recente wapenleveringen van en aan Israël

Israël overtreedt op systematische wijze het internationaal recht en bezit over een stevig uitgebouwd militair-industrieel aparaat om haar beleid te ondersteunen. Reden genoeg om geen wapenleveringen aan het land toe te staan. Toch werden in het afgelopen jaar verscheidene malen vergunningen goedgekeurd voor leveringen vanuit Vlaanderen aan de Israëlische industrie. In reactie op de verontwaardiging hierover, repliceerde de verantwoordelijke minister dat het ging over wapenleveringen aan de Israëlische wapenindustrie, die de producten op haar beurt terug uitvoert.
De recente bombardementen in Gaza, en de onthullingen over leveringen uit en via België, brachten onze regering in een moeilijk parket. Verschillende parlementaire vragen en resoluties over de materie brachten minister De Gucht ertoe om een consultatieronde tussen de federale overheid en de gewesten te organiseren over het vergunningsbeleid. Maar of dit de leveringen ook effectief zal beïnvloeden, blijft onduidelijk. In het laatste maandrapport (januari 2009) van de Dienst Controle Wapenhandel duikt opnieuw een Vlaamse levering op, dit keer van ‘ordehandhavingsmateriaal’.1
Een andere opmerkelijke vergunning is die voor de invoer van Israëlische ‘Vuurgeleidingssystemen, wapenvizieren, verkenningsaparatuur, warmtebeeldaparatuur en toebehoren van geweren’. De Vlaamse overheid kende in het voorjaar van 2008 zeven vergunningen toe, ter waarde van 22.805.029 Euro. “Deze Vlaamse handelsbanden met de militaire industrie, die als steunpilaar van de overheid wordt beschouwd, versterken het Israëlische regime en legitimeren haar beleid”, aldus Vredesactie.

Wapenleveringen aan Saoedi-Arabië

Saoedi-Arabië staat wereldwijd bekend om zijn ernstige mensenrechtenschendingen. Lijfstraffen zoals amputaties, doodstraf door onthoofding en ophanging en martelingen vormen er onderdeel van de politionele en juridische traditie. De veroordelingen van de wantoestanden in het land vertalen zich echter niet in embargo’s op wapenleveringen aan het leger of de Nationale Garde. Naast de leveringen via landen zoals de UK en de VS, vergunden onze overheden talrijke directe leveringen aan het regime. Saoedi-Arabië was in de periode 2004-2007 de tweede grootste afzetmarkt voor Belgische wapens. De massale export vanuit Wallonië is al langer bekend. Het Midden-Oosten staat in voor een kwart van de Waalse vergunde wapenexport. Deze gaat in de eerste plaats naar Saoedi-Arabië (20%). De afgelopen twee jaar liep de waarde van de Waalse exportlicenties voor dit land op tot meer dan de totale Vlaamse exportvergunningen in diezelfde periode.2 Maar ook vanuit en via Vlaanderen gaan heel wat wapens naar Saoedi-Arabië. Zo werd in december nog een doorvoervergunning afgeleverd voor kanonnen, munitie, wapenvizieren en computers voor bombardementen, ter waarde van 217.100.091 Euro. Verder leverde Vlaanderen in 2008 verschillende vergunningen af voor export van voertuigonderdelen en luchthavenapparatuur voor het Saoedische leger.

De vredesbeweging eist dat de overheid de leveringen naar explosieve regio’s en ondemocratische regimes stopzet.

Steun aan het Turkse leger

De repressieve aanpak van de Koerdische kwestie en de sterke impact van het Turkse leger op het overheidsbeleid, vormen voldoende grond om directe steun aan het Turkse leger te vermijden. Toch is er ook naar Turkije nog steeds een structurele uitvoer van Belgische wapens. In december 2008 gaf Vlaanderen nog een goedkeuring voor de levering van voertuigonderdelen voor het Turkse leger, via de Israëlische industrie. Verder werd via hetzelfde land warmtebeeldapparatuur geleverd. De vergunde Vlaamse export naar Turkije was in 2008 meer dan vier keer zo groot als in 2007. Het leeuwendeel hiervan komt door de leveringen van visualisatieschermen. Het turkse leger en de turkse militaire industrie, rijfden tussen januari en juni een levering van deze schermen binnen met een waarde van meer dan 5 miljoen Euro.

India en Pakistan

Ook de regionale en interne spanningen in Pakistan en India verhinderen niet dat er wapens worden verhandeld richting deze landen. Naast het feit dat deze wapens de wapenwedloop voeden, wekt de wederuitvoer uit deze landen specifieke bezorgdheid. Zo is Indië één van de belangrijkste wapenleveranciers van Myanmar/Birma, een land waarop als sinds 2006 een Europees wapenembargo rust. Een rapport van Amnesty International wees uit dat Indië, nadat dit embargo van kracht was gegaan, op het punt stond helikopter te verkopen aan Birma. Deze Advanced Light Helicopters, van het Indische bedrijf Hindustan Aeronotics, bleken uitgerust met onderdelen van verschillende Europese bedrijven, waaronder Belgische.3
Dit soort risico’s en de potentiële schending van embargo’s en mensenrechtenverdragen, stonden de uitvoer van Vlaamse wapens richting Pakistan en Indië het afgelopen jaar niet in de weg. De uitvoer van Vlaamse scheepsuitrusting, luchthavenapparatuur en visualisatieschermen voor het Pakistaanse leger, werd in 2008 toegestaan voor een waarde van meer dan 5 miljoen Euro. India op haar beurt, ontving een kleine 11 miljoen Euro aan vergunningen vanuit Vlaanderen.
De Vlaamse overheid rapporteert begin maart 2009 over alle in- uit-, en doorvoervergunningen van militaire producten die ze heeft goedgekeurd in 2008. Vredesactie roept naar aanleiding hiervan op tot een grondig debat over deze controversiële leveringen en pleit voor een strengere wetgeving op in- uit en doorvoer van wapens vanuit België.
www.vredesactie.be