Biologen aan de architectentafel

Er is al een hele weg afgelegd inzake de recyclage van materialen, energie-efficiëntie en toepassingen van zonne-energie en warmtekrachtkoppeling. Ook passiefhuizen brengen het energiegebruik naar omlaag. Volop in ontwikkeling is het concept van actiefhuizen: huizen die hun eigen energie opbrengen door zonnepanelen, zonneboilers en warmtekrachtkoppeling.
De allernieuwste ideeën komen vandaag uit de biomimicrie –de studie van modellen, systemen en processen uit de natuur om oplossingen te vinden voor onduurzame praktijken of om de weerbaarheid tegen overstromingen en stormen te vergroten. Sinds het boek Biomimicry van wetenschapsauteur Janine Benyus in 1997 verscheen, is het concept in de VS uitgegroeid tot een branche waar grote bedrijven als General Electric, Kraft Foods en andere zich met grote interesse op hebben gestort. Omwille van het succes van haar boek, richtte Benyus een consulting bedrijfje op, Biomimicry Guild. Doel is biomimicrie-toepassingen in de bedrijfswereld te ontwikkelen. Dat klinkt futuristisch, en op de website van HOK –een architectenbureau dat met biomimicrie werkt– oogt het design van de gebouwen erg flashy. Toch zijn de principes heel eenvoudig. Vanuit de biomimicrie ontstond een van de eerste ontwerpen van zonnecellen, gebaseerd op het nabootsen van de fotosyntheseprocessen in een blad uit de natuur.

Biomimicrie kan voor het Zuiden interessante oplossingen bieden. Het Eastgate Gebouw in Harare, Zimbabwe, bijvoorbeeld is helemaal gebouwd volgens deze principes, in navolging van de zelfkoelingsystemen van termietenheuvels. Het is een commercieel gebouw van 5600 m² winkelruimte, 26.000 m² kantoorruimte en parkeergelegenheid voor 450 wagens. Het design van Eastgate is wigvormig en het gebouw is zo georiënteerd dat de brede kant ‘s ochtends en ’s avonds warmte opvangt, terwijl de punt van de wig op de hete middag maar een klein beetje warmte opvangt. Het gebouw gebruikt een “passief” ventilatiesysteem: verspreid over de wanden zijn er openingen, waardoor beneden koele lucht binnenkomt, die opstijgt en het gebouw weer verlaat. Daarnaast wordt de koeling ondersteund door brede luifels langs de buitenkant. Door dit speciale ontwerp gebruikt dit hele complex negentig procent minder energie dan gebouwen van dezelfde omvang, wat een besparing in airco-kosten alleen al betekent van 3,5 miljoen dollar. (adw)