Blindheid bij arme kinderen vaak te voorkomen

Afrika ten Zuiden van de Sahara is de regio met het hoogste aantal gevallen van blindheid in de wereld: 1,24 per duizend kinderen. In India is dat 0,8 en in Europa 0,3 per duizend kinderen.

“In de Oost-Afrikaanse landen Kenia en Oeganda, en in Zambia bijvoorbeeld, is staar de meest voorkomende oorzaak van kinderblindheid”, zegt Daniel Etya’ale, directeur Afrika van het International Agency for the Prevention of Blindness (IAPB).

Blinde kinderen in Afrika ten Zuiden van de Sahara krijgen te maken met drie grote uitdagingen. “Ten eerste krijgen veel kinderen niet snel genoeg hulp om ze succesvol te kunnen behandelen. Ten tweede zijn deze kinderen extreem kwetsbaar: de helft overlijdt binnen twee tot drie jaar na aanvang van de blindheid. Ten derde zijn er weinig medisch specialisten beschikbaar om hen te helpen”, zegt Etya’ale.

Hij vermoedt dat de hoge sterfte onder blinde kinderen gerelateerd is aan de medische toestand die de blindheid veroorzaakt. Xeroftalmie wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door een tekort aan vitamine A en het leidt ook tot verminderde weerstand tegen infecties.

Rode hond

De WHO pleit voor één pediatrisch-oogheelkundig centrum per tien miljoen mensen. Afrika ten Zuiden van de Sahara moet het echter met veel minder centra doen. Zuid-Afrika heeft slechts één centrum, bij het kinderziekenhuis van het Rode Kruis in Kaapstad. Slechts elf andere landen hebben faciliteiten die zich specifiek richten op oogzorg voor kinderen.

Colin Cook, hoofd oogheelkunde aan de Universiteit van Kaapstad en het Rode Kruis-ziekenhuis, zegt dat preventiemaatregelen voor kinderblindheid in verschillende regio’s variëren. Soms is er chirurgie nodig, soms is een bril nodig of vaccinatie en betere voeding.

Aangeboren staar wordt in een aanzienlijk aantal gevallen in Zuid-Afrika, Zambia en Kenia gerelateerd aan de kinderziekte rode hond. Het is daarom van belang dat meisjes gevaccineerd worden voordat ze de vruchtbare leeftijd bereiken, zodat ze niet tijdens een zwangerschap besmet kunnen raken.

Voor vroege opsporing en correctie van problemen bij kinderen is een meer alomvattende  benadering nodig, zegt Etya’ale. “Zowel in dorpen als op provinciaal niveau moeten controlemechanismen bestaan, zoals eenvoudige oogtesten. Zodra staar wordt ontdekt, moet het kind voor onderzoek doorgestuurd worden. Dat kan het verschil betekenen tussen een ellendig leven, of zelfs vroegtijdige dood, en een goed leven”, zegt Etya’ale.

Screening

Hunter Cherwek is medisch directeur van het Flying Eye Hospital. Ook hij benadrukt het belang van screening. Kinderen moeten volgens hem jaarlijks bij een routineonderzoek getest worden. “Screenings op school zijn belangrijk. Maar vaak komen we op plaatsen waar geen mogelijkheden zijn om de ogen te testen, zelfs niet voor een bril. Er is niets.”

Het Africa Initiative Steering Committe (Orbis), een nonprofitorganisatie die zich wereldwijd inzet voor het behoud van gezichtsvermogen, houdt op 4 en 5 mei een tweedaagse conferentie in Kaapstad. De conferentie verwacht 58 afgevaardigden uit 15 landen. “Dit zijn allemaal mensen die geïnteresseerd zijn professionele oogzorg voor kinderen. We willen een samenwerkingsplan opstellen voor de komende vijf jaar, gericht op het voorkomen van blindheid.”