Bosbranden bedreigen Yanomami-indianen

Delen van het Yanomami-reservaat vielen ook in 1998 al eens ten prooi aan
bosbranden die niet meer onder controle te krijgen waren. Het boombestand is
daardoor uitgedund en verzwakt, waardoor de vlammen nog sneller kunnen
oprukken. Net als toen speelt nu El Niño een rol - een periodiek terugkerend
klimaatverschijnsel dat heel het zuidelijk halfrond treft en momenteel in
het noorden van Brazilië voor een uitzonderlijke droogte zorgt.

De meeste branden zijn aangestoken door boeren die op die manier
overwoekerde velden ‘schoonmaken’ of nieuwe percelen in gebruik nemen. De
traditionele praktijk is toegelaten - voor arme boeren is het de enige
manier om aan landbouw te doen. Zowat een derde van de oppervlakte van
Roraima is enkel bedekt met laag struweel dat zonder al te veel moeite kan
worden platgebrand. De voorbije 25 jaar werden meer dan 20.000 arme
boerengezinnen uit andere delen van het land naar Roraima gehaald om die
savannegebieden in cultuur te brengen. Andere landloze boeren trokken op
eigen houtje het gebied binnen. Ze bezetten er openbare gronden die ze
meteen platbranden en inzaaien om later aanspraak te kunnen maken op een
eigendomstitel. Veel van die kolonisten dringen ook door in de bossen in de
deelstaat. De wouden hebben ook veel te lijden onder branden die niet meer
onder controle kunnen worden gehouden.

Dit jaar werden in Roraima meer dan 2.000 vergunningen verstrekt voor
brandrodingen. Toen de zaak uit de hand begon te lopen, werden die weer
ingetrokken. De nieuwe Braziliaanse regering die op 1 januari aantrad, zegt
ook dat ze alternatieven wil ontwikkelen voor arme boeren om zonder het
jaarlijkse platbranden van velden uit te komen.

Intussen heeft het ministerie van Milieu 500 brandweerlieden en andere
manschappen van het leger naar Roraima gestuurd om te helpen bij de
bestrijding van de bosbranden. Die eenheden hebben de beschikking over vijf
helikopters, 22 terreinwagens en vier blusschepen. Dat is niets te veel,
want Roraima is 225.000 vierkante kilometer groot.

In 1998 gingen in Roraima 3.000 vierkante kilometer bos in vlammen op. Het
El Niño-effect is dit jaar niet zo sterk als toen, maar volgens experts is
er nu in de bossen meer droog en brandbaar materiaal aanwezig dan vijf jaar
geleden. De bossen van het Yanomami-reservaat hebben zich bovendien nog niet
hersteld van de schade die toen werd aangericht. Intussen is er wel
vooruitgang geboekt bij de brandbestrijding - er is een controlesysteem
opgezet dat toelaat de brandweereenheden snel naar de meest kritieke punten
ter sturen.