Centraal-Afrikaanse Republiek erkent eigen falen en schuift aidsbestrijding door naar ngo’s

Misplaatste aarzeling, verkeerde keuzes en corruptie: die nefaste cocktail heeft aids te lang alle kansen gegeven in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Marcel Goana, directeur-generaal van het Ministerie van Volksgezondheid, steekt de hand in eigen boezem. Het duurde van 1984 - het jaar dat de ziekte opdook - tot 1987 tot de overheid in Bangui erkende dat aids een echt probleem was. Daarna koos de regering ervoor alle activiteiten te centraliseren in het ministerie van Volksgezondheid. Pas na jaren begon ze zich er rekenschap van te geven dat die aanpak niet werkte.

In 2001 veranderde Bangui het geweer van schouder. De regering zette een Nationaal Comité voor de strijd tegen Aids op, dat de opdracht kreeg ngo’s, verenigingen, plaatselijke gemeenschappen, geloofsgroepen en de media te betrekken bij haar inspanningen. Maar het duurde nog tot 2004 voor het centrum een nationaal plan voor al die acties klaar had.

De aanpak was totaal onaangepast, zegt Emilie Debato, professor sociologie aan de Universiteit van Bangui en voorzitter van de ngo Vrouwen tegen Aids. En sommige landgenoten, vooral in de gezondheidszorg, zagen aids vooral als een mogelijkheid om snel rijk te worden. Geld dat bestemd was voor bewustmaking van de bevolking, werd systematisch achterovergedrukt. Volgens Debato hebben ook de werkloosheid, sekstoerisme en prostitutie ertoe bijgedragen dat de ziekte zich snel kon uitbreiden.

Het Nationaal Comité voor de Strijd tegen Aids, dat voor de periode 2004-2009 20 miljoen dollar heeft gekregen van het Wereldwijd Fonds, wil nog sterker gaan samenwerken met lokale organisaties om het tij te keren. Ngo-medewerkers kunnen een opleiding krijgen om als voorlichter aan de slag te gaan of aids-patiënten te begeleiden. Verenigingen krijgen financiële steun en technische bijstand voor hun aids-projecten.

Een groter deel van de tienduizenden seropositieven in het land krijgt ook uitzicht op een betaalbare behandeling met aids-remmers. Die mogelijkheid bestaat al sinds eind vorig jaar voor patiënten die begeleid worden door de centra van het Wereldwijd Fonds, maar tot hiertoe geniet nog maar een 500-tal mensen van die maatregel.

De regering en de ngo’s staan voor een helse uitdaging. Het Wereldwijd Fonds voor de strijd tegen Aids, Malaria en Tuberculose schat dat één op zes inwoners van de Centraal-Afrikaanse Republiek besmet is met HIV, het virus dat aids veroorzaakt. Aids-patiënten bezetten tweederde van de ziekenhuizenbedden in het land, stelden de VN vorig jaar vast. Sommige instellingen hebben grote problemen omdat ze constant werknemers verliezen. In de scholen sterven nu zes keer meer leraars dan in het begin van de jaren 80, weet Modeste Hosa, chefarts van het Centrum voor Medisch Centrum voor School en Universiteit in Bangui.

Maar er is hoop. Mensen beginnen zich anders te gedragen, de discriminatie van seropositieven neemt af en er komen almaar meer verenigingen van HIV-dragers in Bangui en op andere plaatsen. De maatschappij begint beter te zorgen voor de dragers van het virus. Dat helpt seropositieven voor hun problemen uit te komen en effent het pad voor preventiewerk. (PD/ADR)