Chinese copycats drijven Kenianen tot wanhoop

“Het is om bij te huilen,” zegt Millicent Otok. “Ze maken onze spullen gewoon na”. Vanuit haar stalletje aan de Prestige Plaza op de Ngong Road in Nairobi verkoopt ze batikproducten, sieraden en ander handwerk, iedere zaterdag. Otok legt uit hoe de Chinese handelaren te werk gaan. “Soms gaan ze staan poseren als toerist en nemen ze een foto. Even later zien we dat ze onze spullen hebben nagemaakt en aan het verkopen zijn. Binnenkort hebben we geen klanten meer!”
Kenia is een populaire bestemming onder Chinese toeristen. Otok is één van de vele Kenianen die daar niet blij mee zijn. Vooral wanneer Chinese zakenlui actief worden en soms zelfs Kenianen uit de markt drukken. De invloed van China groeit met het jaar. Goedkope Chinese producten zijn in grote hoeveelheden te krijgen, en ze zien er met hun mooie verpakking en nette afwerking ook nog goed uit.
Peter Lumumba, een verkoper van batikproducten en beeldjes uit zeepsteen, maakt er het beste van. “Ik koop Chinese spullen met kralen, zoals armbanden, ik haal ze uit elkaar en met die onderdelen verbeter ik mijn eigen producten. Daar kan ik weer klanten mee trekken.” De Chinezen hebben wel een concurrentievoordeel: “Ze hebben machines, zodat het er perfect uitziet, terwijl ik alles met de hand moet doen.”
Lumumba snapt alleen niet hoe ze het rond krijgen. “Ik moet voor een armband minimaal 150 shilling (1,60 euro) hebben om winst te maken, maar zij kunnen hem aanbieden voor 50.” Volgens de handelaar hebben ze een beter netwerk. “Ze zitten in de grote hotels en de regering steunt hen, omdat ze van buiten komen. Wij krijgen geen steun.”
“We moeten zelfs belasting betalen als we iets willen importeren”, valt handwerkverkoopster Rhoda Opiyo hem bij. “Terwijl zij hun spullen gratis binnen
lijken te brengen.”
Niet iedereen lijkt ermee te zitten. Anne Wambui, een inwoner van Nairobi, vindt de Chinese spullen leuk. “Ze zijn uniek en goedkoop.” Kiti Mwalimu verkoopt Chinese waar en zij merkt dat de spullen beter worden verkocht omdat ze betaalbaar zijn. Het gaat niet alleen om ambachtelijk werk. Ook elektronische apparaten, van keukenapparatuur tot klokken en scheerapparaten, liggen goedkoop in de supermarkt.
Officiële cijfers laten zien dat er ieder jaar meer wordt gehandeld tussen Kenia en China. De waarde van de bilaterale handel groeide van 26 miljoen dollar (19 miljoen euro) in 1991, tot 136 miljoen dollar (98 miljoen euro) in 2000 en tot maar liefst 650 miljoen dollar (470 miljoen euro) in 2006. Daarvan ging er slechts voor 20 miljoen dollar aan producten naar China, terwijl er voor 640
miljoen dollar aan Chinese producten in Kenia werd ingevoerd.
De import uit China bestaat hoofdzakelijk uit medicijnen, kleding, landbouwwerktuigen en consumptiegoederen, terwijl de Keniaanse export voornamelijk uit grondstoffen bestaat: kopererts, katoen, leer, koffie en thee. China investeert ook steeds meer: in 2005 opende het bedrijf Dong Song in Kenia een fabriek voor betonpalen. Het was met 3 miljoen dollar (2,17 miljoen euro) de grootste Chinese investering in Kenia ooit.
De keuze voor het Oosten is fundamenteel voor Kenia, zei de minister van Buitenlandse Zaken Raphael Tuju vorig jaar toen hij samen met president Mwai Kibaki een bezoek bracht aan China. De twee landen hebben in de afgelopen drie jaar twaalf bilaterale akkoorden gesloten, op het gebied van economie, technologie, energie, toerisme, gezondheid, luchtvaart, pers, archeologie en onderwijs.