Congo wil zo weinig mogelijk kritiek

Op het vlak van mensenrechten zijn er ernstige tekortkomingen, zegt Murhabazi Namegabe van het Bureau pour le Volontariat au Service de l’Enfance et de la Santé (BVES).
‘Eerst en vooral is er een overheid die zo weinig mogelijk kritiek en vrije stemmen wil. Zeker in aanloop van de vijftigste verjaardag van de onafhankelijkheid in 2010 en de presidentsverkiezingen in 2011.’

Geïntimideerd en vervolgd

Amnesty geeft in het rapport acht voorbeelden van mensenrechtenactivisten die geïntimideerd en vervolgd worden. Één van die acht is Golden Misabiko die gearresteerd werd in juli 2009 nadat hij een kritisch mensenrechterapport had gepubliceerd. Na een maand in voorhechtenis werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van één jaar, waarvan vier maanden effectief, wegens ‘publicatie van valse informatie’.
Misabiko, voorzitter van l’Association Africaine de Defense des Droits de l’Homme Katange (ASADHO), heeft beroep laten aantekenen tegen het vonnis. Ook de openbare aanklager ging in beroep, maar dan omdat hij de straf te licht vindt.

‘Litanie van onwaarheden’

In een opiniestuk in de krant De Standaard beet de Congolese minister van Communicatie en woordvoerder van de regering, Lambert Mende Omalanga, vorige week van zich af.
‘Zonder verpinken verwisselt men in dit Congolese drama oorzaak en gevolg. Het resultaat is een litanie van onwaarheden, bewuste verzwijgingen en approximatieve schattingen, waarmee men koste wat het kost het Congolese staatsapparaat in diskrediet probeert te brengen.’

Tekortkomingen

‘De centrale overheid heeft sinds de rebellie tegen Mobutu geen macht meer in bepaalde gebieden en Justitie is in crisis. Bovendien is er ook een vorm van straffeloosheid omwille van het vredesproces. Er was geen duidelijke winnaar van de conflicten zodat alle schendingen van de mensenrechten onder de mat geveegd worden’, vindt Namegabe.
‘In Congo geldt een gezegde: Het licht moet van buiten komen. Dat wil zeggen dat de problemen niet opgelost kunnen worden zonder buitenlandse hulp. Natuurlijk moet de regering dan ook de ramen en deuren openzetten zodat het licht binnen kan.’

Internationale gemeenschap

‘De internationale gemeenschap moet de mensenrechten promoten in Congo. De generatie die nu aan de macht is, heeft in het verleden nooit over mensenrechten geleerd. De eerste stap is dus om de Congolese bevolking te informeren en daar kan de internationale gemeenschap een cruciale rol in spelen,’ zegt Namegabe.
‘Congo is één van de weinige landen die alle akkoorden in verband met mensenrechten geratificeerd hebben. Nu moeten ze nog toegepast worden.’

Optimisme

Namegabe blijft optimistisch over de toekomst voor Congo. ‘We hebben al veel vrijheden behaald en die staan zwart op wit in wetten en in de grondwet. Ons doel is nu om er voor te zorgen dat die woorden vertaald worden naar de realiteit.’
Sinds november 2009 is een lesprogramma van start gegaan dat 6.200 Congolese politieagenten moet bijscholen over mensenrechten, meldt Radio Okapi. Instructeurs van de nationale politie en de burgerpolitie bij de VN-vredesmacht MONUC geven de lessen.

Schrik van overheidstroepen

Maar de meer dan 120.000 vluchtelingen uit de Democratische Republiek Congo die Congo-Brazzaville en de Centraal-Afrikaanse Republiek zijn binnengestroomd, zijn getraumatiseerd en vrezen zowel de rebellen als de troepen van de overheid. ‘Ik werd aangevallen door een militielid dat ik kende’, vertelt Eugenie Magba. ‘Hij vroeg me mijn laatste gebed op te zeggen, daarna hakte hij in op mijn hals, hoofd en handen. Pas toen ik het bewustzijn verloor, liet hij me achter.’
De situatie in de kampen is desastreus, omdat veel van de vluchtelingen geen enkele hulp krijgen. Itobo Ngomo leeft al vier weken in het kamp, waar zijn vrouw inmiddels is bevallen van een tweeling. Ze krijgen er geen enkele hulp, maar zien het ook niet zitten om terug te keren. “Ik heb schrik van de overheidstroepen”, zegt hij. “Ik kan niet terug. Ze vermoorden vooral mensen van mijn bevolkingsgroep.”
Het is een boodschap die vaak te horen is in de kampen. De verzekeringen uit Kinshasa dat de gevechten voorbij zijn, worden niet ernstig genomen door de vluchtelingen.