Crisis doet nieuwe lichtpuntjes opflitsen in Afrikaanse duisternis

In Noord-Afrika en het uiterste zuiden van het continent hebben alle steden en bijna alle grotere dorpen stroom, maar de rest van Afrika zit na zonsondergang grotendeels in het donker. Volgens de VN hebben bijna 530 miljoen Afrikanen geen stroom in huis. Dat aantal kan binnen 20 jaar zelfs oplopen tot 600 miljoen. Sommige regeringen en niet-gouvernementele organisaties waarschuwen dat de investeringen in de Afrikaanse energiesector teruglopen nu het zo slecht gaat met de wereldeconomie.

Stroomgebrek fnuikt ontwikkeling

Zelfs in sommige Afrikaanse steden gaat de toestand achteruit. Oude en slecht onderouden installaties veroorzaken steeds meer en langere stroompannes. Dat doet de economie geen goed.
Op het platteland zet het totale gebrek aan stroom een domper op veel ontwikkelingsplannen en economische initiatieven. Ook het milieu en de volksgezondheid lijden eronder. Houtvuurtjes en kerosinelampen verpesten de lucht in en om huizen en hutten. Op veel plaatsen zijn bomen ook veel te schaars geworden om nog zomaar als brandhout te gebruiken.

Plannen

Er zijn wel plannen om meer te investeren in het Afrikaanse stroomnet. De Europese Unie heeft zelfs speciaal partnerschap met Afrika opgezet dat de stroomvoorziening in zwart Afrika moet uitbreiden. Europa voert veel olie en gas in uit Afrika en sommige lidstaten van de EU  hebben overeenkomsten met Afrikaanse partnerlanden waarin ze beloven de ontwikkeling van energiebronnen in die landen te ondersteunen. Maar Europa moet de prioriteiten voor die samenwerking nog bepalen.
Veel experts geloven dat hernieuwbare energie de oplossing is, zeker nu internationale investeringen opdrogen. Afrika heeft een enorm potentieel aan hernieuwbare energie, daarover is iedereen het eens. Kenia haalt nu bijvoorbeeld al 15 procent van zijn stroom uit aardwarmte. Een hele reeks andere Afrikaanse landen kan dat voorbeeld volgen.
Volgens Christèle Adedjoumon, een Beninese die vroeger in de oliesector werkte maar nu de Beninse Vereniging voor Bewustwording en Ontwikkeling (ABED) leidt, zijn zonne-energie en biobrandstoffen de toekomst voor het Afrikaanse platteland. In veel Afrikaanse landen schijnt de zon meer dan 300 dagen per jaar.
Maar ook hernieuwbare energie vraagt om investeringen, al liggen die meestal lager dan bij traditionele energieprojecten. Adedjoumon en ABED hebben een pilootproject lopen in Hon, een dorp in het zuidwesten van Benin. Zonnepanelen leveren er de dorpelingen zes uur per dag stroom. De projectkost bedraagt amper 125.000 euro voor 20 jaar, lonen, materiaal en onderhoud inbegrepen. De vrouwen in het dorp hebben geleerd zelf voor het onderhoud van hun zonnepanelen te zorgen. Dat maakt het project volgens Adedjoumon in tegenstelling tot veel andere initiatieven duurzaam.