Cubaanse oppositie blijft vaag over transitie

Het Cubaanse regime was niet opgezet met de algemene vergadering van de Assemblee voor de Bevordering van de Civiele Samenleving (APSC) in Havana. De behandeling van de visumaanvragen van achttien leden van het Europees Parlement en van beroemdheden als Michail Gorbatsjov die als waarnemers waren uitgenodigd, liep op onverklaarbare wijze vertraging op, zegt de APSC. Een Tsjechische senator, een Duits en een Spaans parlementslid en twee voormalige Spaanse senatoren die naar Cuba waren gereisd om de bijeenkomst als waarnemers bij te wonen, werden het land uitgezet. Drie Poolse journalisten belandden in de gevangenis. De Europese Unie zal om die redenen in juni misschien weer sancties uitvaardigen tegen Cuba. De regering verhinderde ook heel wat afgevaardigden uit andere provincies deel te nemen, klaagt Angel Pablo Polanco, de voorzitter van het comité voor vrije meningsuiting van de assemblee.

Wel aanwezig waren vrijdag - de eerste dag van de tweedaagse bijeenkomst - James Cason, de officieuze Amerikaanse ambassadeur op Cuba, en verscheidene diplomaten uit andere landen. De vergadering vond plaats in het huis van de dissident Félix Bonne. De 105 afgevaardigden van de Cubaanse oppositie keken als opwarmertje samen met hun buitenlandse gasten naar een videoboodschap van de Amerikaanse president George W. Bush. Die feliciteerde de initiatiefnemers en zei dat Amerika Cubaanse organisaties helpt de dissidenten en de mensenrechten te beschermen. Viva Bush! was de reactie van sommige aanwezigen.

De bijeenkomst leverde een aantal eerder algemene resoluties op over thema’s als economie, gezondheidszorg, religie, milieu, wetgeving en ideologie. De leden van de APSC vinden dat Cuba nood heeft aan een economische en sociale transitie die zal leiden tot een politieke transitie. Het doel daarvan is de levensstandaard van de Cubaanse bevolking te verhogen. Kleine en middelgrote bedrijven zouden daarbij een belangrijke rol spelen.

De auteurs van de resoluties drukken de mensen die verantwoordelijk worden voor de democratisering van Cuba op het hart ervoor te zorgen dat de meest behoeftige Cubanen niet uit de boot vallen. Alle Cubanen hebben nu recht op gratis onderwijs en gezondheidszorg. Arme Cubanen lijken dan ook veel te verliezen te hebben bij de hervorming van die systemen. Maar volgens de assemblee ligt de Cubaanse gezondheidszorg in duigen. Hoe de hervorming ervan er moet uitzien, zeggen de resoluties niet. Ook het Cubaanse onderwijs moet anders; dat is volgens de dissidenten nu vooral gericht op indoctrinatie en politieke manipulatie.

De APSC eist ook de onmiddellijke vrijlating van alle politieke gevangenen en de afschaffing van de doodstraf.

Eén enkele oppositiepartij vormen, één leider kiezen of bewegingen samensmelten om sterkere partijen te krijgen, zien de dissidenten niet zitten. Ze willen wel allianties aangaan om de meerderheid van de oppositie in het land en in ballingschap in staat te stellen de handen ineen te slaan. Nu is de Cubaanse oppositie sterk versnipperd.

Daaraan heeft de bijeenkomst niet meteen veel veranderd. Heel wat Cubaanse oppositiegroepen weigerden deel te nemen aan de vergadering.
De gematigde oppositie had er problemen mee dat de regie en de financiering grotendeels in handen was van de extremistische Cubaanse ballingen in Miami, die gesteund worden door de Amerikaanse regering. Ook de videotoespraak van de Amerikaanse president viel lang niet bij iedereen in goede aarde.

Weg bleven onder meer Oswaldo Payá, de winnaar van de Sacharovprijs van het Europees Parlement, Eloy Gutiérrez Menoyo, de leider van Cambio Cubano en Manuel Cuesta, de woordvoerder van Arco Progresista. Payá, de sterke man van de Christelijke Bevrijdingsbeweging (MLC), oordeelt dat de bijeenkomst “de oppositie een pad in de korf zet”. Volgens hem kon de APSC haar ding alleen maar doen doordat de meeste leiders van de Cubaanse oppositie achter de tralies zitten.

De APSC wordt geleid door Martha Beatriz Roque, René Gómez Manzano en Félix Bonne. In de jaren 90 ondertekenden ze samen met Vladimiro Roca een tekst met als titel Het vaderland behoort toe aan iedereen. Voor het regime was dat een subersief document. Roca belandde vijf jaar achter de tralies wegens anti-regeringsactiviteiten. In mei 2002 kwam hij weer op vrije voeten. Roque, Gómez Manzano en Bonne werden gelijk met Roca gearresteerd, maar kregen kortere straffen. Roque werd in maart 2003 wel opnieuw opgepakt en samen met 74 andere dissidenten veroordeeld wegens samenzwering met een buitenlandse macht - de VS. Ze werd vorig jaar om medische redenen vrijgelaten.

De Cubaanse regering erkent geen enkele van de oppositiegroepen in het land. President Fidel Castro beschouwt hen allemaal als huurlingen die betaald worden door de VS. (PD)