D-Day voor Pakistaanse regering

‘Het verloop van 2012 zal in Pakistan bepaald worden door de de machtsstrijd tussen de regering en het leger, die in dit land al vijftig jaar voor instabiliteit zorgt’, antwoordde de Pakistaanse auteur en journalist Ahmed Rashid toek ik hem begin januari vroeg hoe hij het nieuwe jaar tegemoot ziet. Rashid vergat één pool te vermelden in de driehoek van macht en invloed in Pakistan: de rechterlijke macht.

Botsing tussen leger en president

De civiel-militaire tegenstelling begon eind 2011 al naar een kookpunt te gaan, naar aanleiding van Memogate. De intussen afgetreden ambassadeur in de Verenigde Staten, Husain Haqqani, werd ervan beschuldigd in de dagen na de moord op Osama bin Laden een brief bezorgd te hebben aan de Amerikaanse regering met de vraag om de politieke overheid in Pakistan te steunen tegen een eventuele militiare machtsgreep.

President Zardari ontkent elke betrokkenheid, maar de legertop wil koppen zien rollen. Bij voorkeur die van president Zardari zelf, zegt Ahmed Rashid. ‘Het probleem is dat er niemand is die kan bemiddelen tussen de twee machtscentra. Zelfs de Verenigde Staten worden daarvoor door de Pakistaanse legertop te zeer gewantrouwd.’

In december verbleef president Zardari grotendeels in Dubai “om gezondheidsredenen”, al waren de meeste Pakistanen ervan overtuigd dat hij vreesde voor een staatsgreep en dat hij daarom preventief de wijk genomen had. Bij zijn terugkeer schreven Pakistaanse kranten dat er een akkoord was met het leger: Zardari zou mogen blijven maar onder geen beding opnieuw kandidaat zijn bij volgende verkiezingen.

Asif Ali Zardari zit in theorie nog tot midden 2013 in de presidentiële zetel die hij veroverde bij de verkiezingen van begin 2008, nadat zijn vrouw, Benazir Bhutto vermoord was. Verschillende commentatoren denken echter dat de regeringscoalitie eerder uit elkaar zal vallen, met vervroegde verkiezingen tot gevolg.

In dat geval zijn alle ogen gericht op Imran Khan, de voormalige cricketkampioen en leider van de Pakistan Tehrik-e-Insaaf (PTI), en Pervez Musharraf, de voormalige militaire dictator die van 1999 tot 2008 het land bestuurde.

Zwart geld

Het tweede conflict waarin de huidige regering zich bevindt, gaat over oude corruptie-beschuldigingen aan het adres van president Zardari. Onder de leiding van de Pakistaanse opperrechter Iftikhar Muhammad Chaudhry, wil de Pakistaanse justitie dat de regering de witwaszaak heropent door daarover een brief te schrijven aan de Zwitserse autoriteiten –het geld zou destijds op een Zwitserse bankrekening geplaatst zijn.

De regering van premier Gilani weigert tot nu in te gaan op de eis van de rechterlijke macht, die daarop dreigt zowel de president als de premier hun politieke rechten te ontnemen, wegens ongehoorzaamheid aan de grondwettelijke autoriteit die uitgeoefend wordt door de Chief Justice.

Nogal wat waarnemers gaan ervan uit dat het leger tot nu geen “actie” –lees: geen staatsgreep- ondernomen heeft tegen de regering onder leiding van de Pakistan People’s Party, omdat er veel kans is dat het gerecht de regering doet vallen zonder dat de militairen de verantwoordelijkheid daarvoor moeten nemen.

Grondwet

In de oplopende ruzies tussen de regering en de parlementaire meerderheid enerzijds en het leger en de rechterlijke macht anderzijds, gooide premier Gilani olie op het vuur door vorige week zijn staatssecretaris van Defensie de laan uit te sturen, omdat die eigenmachtig opgetreden was in de rechtszaak rond Memogate. Het is geen detail dat de ontslagen staatssecretaris, generaal Lodhi, een nauwe vertrouwensband had met opperbevelhebber Kayani.

Diezelfde week bekritiseerde Gilani zowel de Pakistaanse opperbevelhebber generaal Kayani als het hoofd van de oppermachtige militaire inlichtingendoenst ISI, generaal Pasha, voor het neerleggen van een klacht tegen de veronderstelde diplomatieke memo van ambassadeur Haqqani. Volgens Gilani ging het machtigste duo van het land daardoor over de grenzen die de grondwet vastlegt tussen de diverse instellingen van het land.

D-Day?

Op maandag 16 januari vergadert het Opperste Gerechtshof in Islamabad over de stappen die gezet kunnen worden om de regering te dwingen de corruptiezaken te heropenen, terwijl het het Hooggerechtshof van Islamabad zich diezelfde dag buigt over de “memogate” affaire.

Vanuit oppositiehoek citeert de Pakistaanse krant Economic Tribune voormalig dictator Musharraf –vanuit het buitenland- die stelt dat hij altijd de zijde van het leger zal kiezen, ook als die op nieuw een staatsgreep zouden plegen –wat hij niet verwacht. Dezelfde krant citeert de populairste politicus van het moment –Imran Khan- die stelt dat de manier waarop de regering beide problemen aanpakt, aantoont dat ze fundamenteel ondemocratisch is.

Khan en zijn PTI (Pakistan Tehrik-e-Insaf of Partijn van Gerechtigheid) stuurt aan op vervroegde verkiezingen, een optie die steeds waarschijnlijker wordt. In principe komen er pas half 2013 nieuwe parlementsverkiezingen in Pakistan. Musharraf, die een eigen partijnoprichtte om deel te nemen aan de volgende verkiezingen, ziet een alliantie met de PTI wel zitten, maar verklaart dat hij ‘onmogelijk kan dienen onder Imran Khan’.