De dialoog der traagheid

De voorbije drie maanden heeft Razali verscheidene keren geprobeerd naar Rangoon te reizen, maar al zijn aanvragen werden geweigerd door de militaire junta. Vorige week vond Rangoon weer een ander excuus om Razali het land niet binnen te laten. Voor juni lijkt hij niet in de Birmaanse hoofdstad te zullen raken. Ismail werd door de VN aangesteld als bemiddelaar voor Birma nadat de Birmaanse junta in oktober 2000 had laten weten bereid te zijn gesprekken aan te vatten met de oppositie over de politieke toekomst van het land. Sindsdien had hij de gewoonte het land om de drie maanden te bezoeken.

Er zit geen schot in de gesprekken tussen Rangoon en de Nationale Liga voor de Democratie (NLD) van Aung San Suu Kyi, en dat lijkt steeds meer een understatement. Vorige week beschuldigde de nobelprijswinnares de machthebbers er tijdens een persconferentie van niet geïnteresseerd te zijn in verzoening - verzoening veronderstelt verandering, en die willen ze niet.

Dat was de scherpste kritiek die Aung Suu Kyi uitte aan het adres van de militairen sinds de opheffing van haar huisarrest op 6 mei vorig jaar. Sindsdien was er nauwelijks nog vooruitgang te bespeuren in de gesprekken. De voorbije zes maanden vonden er zelfs helemaal geen formele vergaderingen meer plaats. Aung San Suu Kyi klaagt ook dat haar entourage en haar aanhangers geïntimideerd worden. De NLD-leidster ergert zich er blauw aan dat het regime intussen wel zijn engagement voor het dialoogproces blijft onderstrepen en zelfs beweert dat er vooruitgang wordt geboekt.

Het regime laat weten dat het constructieve voorstellen en commentaren verwacht van de NLD en Aung Suu Kyi. Beide partijen stellen dat ze naast de gesprekken over de democratisering van Birma ook geïnteresseerd zijn in samenwerking rond humanitaire en ontwikkelingsvraagstukken als de aanpak van het aidsprobleem en de verbetering van het onderwijs en de gezondheidszorg. Volgens Aung San Suu Kyi hebben de generaals ook echt getoond dat ze willen samenwerken op humanitair vlak. Maar daar houdt het ook mee op - volgens diplomaten lijkt de eigenlijke dialoog die tot nationale verzoening zou moeten lijden, te ontaarden in een woordenstrijd. Daardoor zou het vertrouwen dat de voorbije jaren tussen de twee partijen werd opgebouwd, weer helemaal teniet worden gedaan.

De voorbije weken werd er heel wat internationale druk uitgeoefend op de Birmaanse junta en sterke man Than Shwe om VN-bemiddelaar Razali toe te laten naar Rangoon te reizen. Dringende oproepen in die zin kwamen er van VN-mensenrechtengezant Paulo Sergio Pinheiro, van de Europese Unie en van de Japanse premier Junichiro Koizumi. Die druk heeft nog niets opgeleverd. Waarnemers geloven dat er in het leger en de regering een stroming is die voor echte onderhandelingen met de oppositie is, maar dat generaal Than Shwe de boot afhoudt.