De Verknipperlichte [blog uit Birma]

Kwart over zes. Voor dit uur lijkt deze stad gebouwd. In Sule Pagoda gaan de devotionele lichtjes om de hoofden van de talloze Boeddhabeelden flikkeren, terwijl moeders, dochters, oudere mannen, monniken en nonnen ingetogen op de bronzen klokken slaan, kaarsjes en wierook branden of zacht prevelend water over de boeddhabeeldjes gieten. De meisjes, intussen, giechelen om de westerse bezoeker.
Rangoon komt stilaan tot rust, vooral op het stukje tussen Sule Pagoda Road en de oever van de Yangon Rivier. Onder elk van de oude bomen zit een koppeltje te genieten van de privacy die de invallende duisternis biedt, straatverkopers en trottoirtheestalletjes ruimen hun waren, stoeltjes en parasols op, terwijl de moessonregens hoog opbollen in zwarte wolken. De koloniale gebouwen in dit deel van Rangoon zijn grotendeels ingenomen door overheidsadministraties -maar ze zien eruit alsof er na de Britten nauwelijks nog iemand in gewoond of gewerkt heeft. Grandeur vermengd met de tristesse van de aftakeling.
Het leven lijkt even recht uit de toeristische folders te komen. Het is alleen nog even wachten tot iemand op de idee komt om enkele oude muzikanten samen te brengen in zo’n koloniaal gebouw en ze te verkopen als de Buena Vista Yangon Club, en de nostalgietrein brengt vanzelf extra volk naar Rangoon / Yangon. 
Het dagelijkse leven in de voormalige hoofdstad van Birma / Myanmar is natuurlijk allesbehalve een folder. De cijfers die ik de voorbije dagen hoorde, spreken voor zich. Gemiddelde maandlonen variëren tussen dertig en honderd dollar, voor respectievelijk gewone arbeiders en universiteitsprofessoren. En dan hebben we het  nog niet over al wie geen formele baan heeft. Eten en vervoer lijken voor een toerist dan wel spotgoedkoop -voor 2 dollar heb je een lekkere kip biryani met een een fles minaalwater- in vergelijking met de magere maandlonen weegt zelfs dat zwaar door. En een kamer huren in de stad, kost al gauw tachtig dollar per maand, zegt een van mijn gesprekspartners.
Elders zegt iemand -op een veilige plek, uiteraard- dat het leven in dit land geregeerd wordt door angst. Niemand die goed bij zijn hoofd is, zal iets doen of een beslissing nemen die wel eens onwelgevallig zou kunnen zijn bij degene die hiërarchisch boven hem of haar staat, laat staan bij de generaals met echte macht. In elk geval vraagt iedereen tot nu om anoniem geciteerd te worden, of om met vage verwijzingen omschreven te worden. Ook al geven ze geen politiek commentaar -wat ze uiteraard vaak net wel doen, eindelijk; ook al schrijf ik alles op in het Nederlands.
Intussen knipperen de rode, blauwe en gele lichtjes rond het hoofd van de Verlichte, die een paar duizend jaar geleden al wist: leven is lijden. En de oorzaak van dat lijden, wist de Boeddha, is hebzucht. In westerse contreien wordt vanzelf de nadruk gelegd op de persoonlijke hebzucht die arm en rijk ongelukkig maken. In Birma is het duidelijk dat dat het niet de mensen in de straat zijn die zich laten opjutten door hebzucht -wel integendeel. Maar hun lijden wordt wel veroorzaakt door de schraapzucht van de kleine kliek militairen en hun ongeüniformeerde cronies.