Defensiebudget VS zal moeten krimpen

Robert Gates, de Amerikaanse minister van Defensie, loste al een schot voor de boeg met een besparingsplan van 100 miljard dollar in de volgende vijf jaar. Dat moet vooral door bureaucratie en verspilling terug te dringen en minder afhankelijk te worden van “military contractors”, privébedrijven die taken uitvoeren voor het Pentagon. Gates wil ook de ontwikkeling van enkele peperdure wapensystemen schrappen.

Ontslagen

Volgens analisten zal dat voorstel echter niet zal volstaan. Op een recente en spraakmakende conferentie in Washington onder de naam “Doing More With Less”, voorspelde Todd Harrison van de neutrale denktank Center for Strategic and Budgetary Assessments, dat het militaire budget kan krimpen met 3 tot 4 procent per jaar na de presidentsverkiezingen in 2012. Het budget voor het Pentagon kan zo verminderen van de 739 miljard dollar die waarschijnlijk goedgekeurd zullen worden in 2011, tot het equivalent van 450 miljard dollar in 2020.
De voorspellingen zorgen voor nervositeit onder de bedrijven die in opdracht van het Pentagon werken en de defensie-industrie. Sommige bedrijven hebben al aangekondigd dat ze duizenden medewerkers zullen moeten ontslaan, terwijl de lobbyinspanningen in Washington drastisch worden opgevoerd. Boeing bijvoorbeeld heeft in de eerste helft van 2010 negen miljoen dollar uitgegeven aan lobbywerk, zo’n 2 miljoen meer dan in dezelfde periode vorig jaar, zegt het Center for Responsive Politics.
In de voorbije tien jaar is het defensiebudget van de VS meer dan verdubbeld. Het is goed voor bijna de helft van de wereldwijde militaire budgetten, zo blijkt uit cijfers van het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). Maar tegelijk is de Amerikaanse overheidsschuld gegroeid tot 13.000 miljard dollar, terwijl het begrotingstekort meer dan 10 procent van het bruto binnenlands product bedraagt, het hoogste niveau sinds de Tweede Wereldoorlog. De publieke druk om het tekort te verminderen groeit, maar tot nog toe wist het Pentagon de dans te ontspringen.

Flink snoeien

Dat lijkt te veranderen, nu ook uit Republikeinse hoek steeds meer vragen komen over de houdbaarheid van de enorme financiële last. Vooral nu de belangrijkste Navo-bondgenoten snijden in hun defensiebudget. “Congresleden van beide partijen kijken steeds meer naar het defensiebudget om het begrotingstekort te dichten, een teken dat het niet langer ongenaakbaar is zoals tijdens de voorbije negen jaar”, zegt John Donnelly, defensiespecialist bij het tijdschrift Congressional Quarterly.
In juli nog riep de Republikeinse volksvertegenwoordiger Ron Paul samen met zijn Democratische collega Barney Frank op om het budget met duizend miljard dollar te verminderen over de volgende tien jaar, voornamelijk door wapens uit de Koude Oorlog te schrappen en minder militaire operaties in het buitenland uit te voeren.
Ook belangrijke ambtenaren in het Pentagon, onder leiding van Gates, riepen op om te besparen, zij het veel minder ambitieus dan in het voorstel van Paul en Frank. In mei verklaarde Gates dat “er geen sterke defensie kan zijn als de economie zwak is”. De stafchef van het Amerikaanse leger, Mike Mullen, zei vorige maand iets gelijkaardigs toen hij waarschuwde dat “de belangrijkste bedreiging voor onze nationale veiligheid de overheidsschuld is.”
Toch wil Gates niet dat het defensiebudget als makkelijke oplossing gezien wordt voor de staatsschuld. “Robert Gates’ belangrijkste missie is niet het Pentagon-budget verminderen, maar het te redden”, zegt William Hartung, directeur van het Arms and Security Initiative van de New America Foundation (NAF). “Zijn ingrepen hebben allemaal tot doel om zijn departement te redden van een budgetinkrimping.”
“Mogelijk slaagt hij daarin op korte termijn, maar als de bezorgdheid om het begrotingstekort toeneemt, zal ook het budget van het Pentagon verminderen. En zo hoort het ook nu het op het hoogste niveau sinds de Tweede Wereldoorlog staat”, zegt hij.

Geopolitiek

“De fiscale crisis is reëel”, schrijft ook Gordom Adams, topadviseur inzake Nationale Veiligheid in de regering-Clinton. “Ze vormt een ernstige bedreiging op lange termijn voor het welzijn en de positie van de VS in de wereld. De enige oplossing is dat alle onderdelen van de federale uitgaven en inkomsten op tafel gelegd worden, inclusief defensie.”
De regering-Obama hoopt er intussen op dat de terugtrekking van de troepen uit Irak en een geleidelijke terugtrekking uit Afghanistan al voor besparingen zullen zorgen. Het Pentagon geeft dit jaar alleen al 65 miljard dollar uit in Irak en zo’n 100 miljard in Afghanistan. Maar analisten zijn ervan overtuigd dat die terugtrekking, die bovendien ter discussie staat, lang niet voldoende zal zijn om het budget aanzienlijk terug te dringen. Als de economie bovendien niet voldoende aantrekt, kan de roep om besparingen nog veel luider klinken.
De besparingen zullen met zekerheid belangrijke geopolitieke, financiële en fiscale repercussies hebben, niet enkel voor de VS maar ook voor een heel aantal landen in Europa en Azië, die vertrouwen op de Amerikaanse militaire dominantie. “Er wordt nog altijd aangenomen dat de VS de alleenheerser is in de wereld, die plichtmatig klaar staat om voor iedereen te vechten als de belangen daarmee gediend worden”, schrijft kolonel-op-rust Patrick Lang, een voormalige topfunctionaris bij de militaire inlichtingendiensten. “Maar hoe kunnen verantwoordelijke, volwassen mensen die onze economische positie begrijpen, nog geloven dat zo’n beeld iets met de realiteit te maken heeft?”