Donorlanden schrappen helft van Birmese schuld

De Club van Parijs bestaat uit negentien grote donorlanden, waaronder de VS, het Verenigd Koninkrijk en verschillende EU-lidstaten. Maandag lieten de leden weten dat ze omwille van de “uitzonderlijke situatie” in Myanmar de helft van schulden zullen schrappen en voor het resterende bedrag zeven jaar uitstel van betaling geven.

President Thein Sein, die al ruim twee jaar omstreden politieke en economische hervormingen doorvoert in Myanmar, had naar verluidt van schuldverlichting een prioriteit voor zijn regering gemaakt.

Een dag voor het nieuws van de Club van Parijs hadden de Wereldbank en de Aziatische Ontwikkelingsbank elk apart met Myanmar al een akkoord gesloten om bijna 750 miljoen euro aan openstaande schulden te herschikken. Zo krijgt het land economische ademruimte om zich bijna van nul te ontwikkelen, na een decennialang internationaal isolement.

Kantoor in Rangoon

Door de recente akkoorden hoeft Myanmar, zo niet definitief dan toch tijdelijk, niet meer om te kijken naar bijna driekwart van zijn buitenlandse schulden. Het Internationaal Monetair Fonds raamt die schulden op meer dan 11 miljard euro, een last die door sommige economen en diplomaten een van de grootste struikelblokken wordt genoemd voor de hervormingen van de nieuwe regering.

Het Zuidoost-Aziatische land kreeg in de jaren 1980 aanzienlijke financiering uit het buitenland, maar de geldkraan werd grotendeels dicht gedraaid toen het regime vanaf 1988 de vrijheden van zijn burgers brutaal de kop begon in te drukken. De militaire regering van haar kant, die geïsoleerd op het wereldtoneel kwam te staan, stopte aan het einde van de jaren 1990 grotendeels met het afbetalen van haar buitenlandse schulden.

Nu het land al twee jaar aan het hervormen is, strijken de internationale donoren en multinationals opnieuw in Myanmar neer. In augustus nog heropende de Wereldbank een kantoor in Rangoon.

Den Haag

Toch vinden sommigen het nog wat vroeg om Myanmar weer volledig op te nemen in de internationale gemeenschap en lijken de voorwaarden van de nieuwe akkoorden wel erg genereus. “Er is nog geen onderzoek gedaan naar de mate waarin leningen in het verleden het Birmese volk ten goede kwamen”, verklaart Tim Jones van Jubilee Debt Campaign.

“Deze steun aan de militaire dictatuur kan de democratische regering waarop men hoopt voor de toekomst al aan handen en voeten binden”, meent Jones. Het klopt dat ondanks de indrukwekkende hervormingen van de voorbije jaren het leger de Birmese regering blijft domineren. President Thein Sein is zelf een gewezen generaal.

“Het is ongelooflijk dat Myanmar miljarden euro schuldverlichting krijgt terwijl zijn grootste uitgaven militair van aard zijn”, hekelt Anna Roberts, directeur van Burma Campaign UK. “De Birmese leiders zouden zich moeten verantwoorden in Den Haag, in plaats van deze voorkeursbehandeling.”

China

De nieuwe akkoorden zijn bijzonder. De internationale gemeenschap hanteert immers bepaalde principes als het over de buitenlandse schulden van ontwikkelingslanden gaat.

“Als twee ontwikkelingslanden een even grote schuldenberg hebben, willen we hen dezelfde overeenkomst aanbieden”, verklaart David Roodman, onderzoeker aan het Center for Global Development in Washington. “Maar Myanmar voldeed daar niet aan. Dit akkoord is dus niet alleen een uitzondering, het ondermijnt ook de op regels gebaseerde aanpak.”

Een van de parameters bijvoorbeeld is de schuldgraad in vergelijking met het bruto binnenlands product. Roodman legt uit dat de schuld 30 procent van het bbp moet bedragen, terwijl dat in het geval van Myanmar amper 18 procent is.

Misschien heeft de beslissing van de Club van Parijs meer te maken met buitenlands beleid dan met ontwikkeling. Maar ook vanuit dit perspectief verliezen buitenlandse regeringen een belangrijke hefboom die hen later bij onderhandelingen nog van pas had kunnen komen.

Zo moet Myanmar nog ongeveer 1,5 miljard euro aan China, al tientallen jaren zijn militaire bondgenoot en de reden bij uitstek waarom westerse landen vandaag zoveel belang hechten aan relaties met Myanmar.