Europa heeft nu eigen knokkelkoorts

Knokkelkoorts (dengue) was altijd een ziekte die enkel in tropische gebieden van Afrika, Azië en Latijns-Amerika voorkwam. Maar de groeiende dichtheid van het internationale verkeer vergemakkelijkt de migratie van de mug die de ziekte overdraagt. Bovendien heersen nu ook in subtropische en gematigde zones omstandigheden waarin de mug kan overleven, een gevolg van de klimaatwijziging.

De twee mannen die knokkelkoorts opliepen, 18 en 64 jaar oud, wonen in dezelfde wijk in de Zuid-Franse stad Nice. Ze werden beiden ziek in Europa door de beet van de tijgermug (Aedes albopictus). Dat is een van de Aedessoorten die dengue overdragen, samen met de Aedes aegypti. Ze werd vijf jaar geleden voor het eerst in Europa gesignaleerd en heeft zich verspreid naar Italië, Spanje, het zuiden van Frankrijk en Duitsland.

De Franse autoriteiten hebben nog minstens dertien andere verdachte gevallen van inheemse knokkelkoorts vastgesteld in Nice. Toch stelt het Instituut voor Sanitaire Controle (InVS) dat het niet om een epidemie gaat.

Denver

Elders in de wereld zijn al gevallen opgedoken in noordelijke gebieden, zoals in de Amerikaanse stad Denver, en in zuidelijke gebieden, zoals in de subtropische bossen van Paraguay en Bolivia, in Zuid-Amerika, zegt Elena Villalobos van de Wereldgezondheidsorganisatie (OMS). De Aedes is ook al enkele jaren aanwezig in Uruguay en Argentinië.

Voor Dominique Dejour-Salamanca, dengueverantwoordelijke van het Franse InVS “is het niet te vermijden dat de tijgermug endemisch wordt in Europa.” Maar de kans dat het tot een epidemie komt acht Dejour-Salamanca zeer klein.

Het InVS registreert elk jaar honderden mensen die knokkelkoorts hebben opgelopen in de Caraïben of Oost-Afrika. Sinds 1 mei dit jaar doken 260 mogelijk gevallen van de ziekte op in Frankrijk. Daarvan werden er 108 bevestigd. Behalve bij de twee in Nice is telkens sprake van besmetting buiten Europa, onder meer in de Caraïbische eilanden Guadeloupe en Martinique, waar een epidemie de laatste zes maanden al minstens zeventien dodelijke slachtoffers maakte.

Duitsland

“De gevallen van Nice zijn geen verrassing”, zegt epidemioloog Klaus Stark, van het Instituut Robert Koch in Berlijn, dat gespecialiseerd is in tropische ziektes. De tijgermug werd zelfs in Rastatt aangetroffen, een stadje in de zuidelijke deelstraat Baden-Württemberg, 600 kilometer ten noorden van Nice.

In Duitsland worden elk jaar twee- tot driehonderd gevallen van dengue gemeld, allemaal geïmporteerd, zegt Stark. Ook hij vreest niet voor niet voor een Europese epidemie. “Het werkelijke aantal zieken draait zeker rond de duizend. Maar toch is de situatie niet dramatisch.”

Opdat de mug kan overleven, moeten de klimatologische omstandigheden gedurende relatief lange tijd  ideaal zijn. “Bovendien moet de mug eerst een drager van het virus en vervolgens een gezond persoon prikken om de ziekte te kunnen overdragen.”

Met zo’n laag aantal denguegevallen in Europa is de kans dat het virus wordt overgedragen zeer klein. En de preventieprogramma’s zijn zo intensief, vooral in Frankrijk, dat de kans op een epidemie nog kleiner wordt. Wie een gebied heeft bezocht waar de dengue epidemisch voorkomt en gelijkaardige symptomen vertoont (zware hoofdpijn, vermoeidheid, hoge koorts) wordt onmiddellijk aan een bloedtest onderworpen. Wordt de besmetting bevestigd, dan wordt  de woonplaats van de zieke meteen met insecticiden aangevallen en worden vochtige zones in de omgeving drooggelegd om de verspreiding van de mug tegen te gaan.