'Europa wordt niet overspoeld door migranten'

Sinds januari 2011 stijgt het aantal migranten uit Noord-Afrika op het Italiaanse eiland Lampedusa sterk. ‘De vluchtelingen verblijven er in mensonwaardige omstandigheden’, vertelt Anneliese Baldaccini van Amnesty International. Zij bezocht Lampedusa en zag hoe mensen moesten slapen op straat in zelf ineengeknutselde tenten. ‘Deze humanitaire crisis had vermeden kunnen worden indien de Italiaanse regering sneller en efficiënter had opgetreden. Italië staat voor een moeilijke uitdaging, maar waarom heeft het land niet gezorgd voor tenten, draagbare toiletten, of andere tijdelijke infrastructuur die het verblijf van de migrant een beetje aangenamer kan maken’, vraagt Baldaccini zich af.

Hoorn van Afrika

Lampedusa is een klein eiland en telt slechts 5000 inwoners. Eind maart waren er daar bovenop 6000 gestrande Tunesiërs aanwezig. ‘Toch reageert de bevolking positief’, vertelt Baldaccini. ‘Ze zijn kwaad op de regering omdat zij niets onderneemt, maar tonen geen rancune ten opzichte van de vluchtelingen. De inwoners helpen waar mogelijk. Zo delen ze extra voedsel uit.

Naast Tunesiërs en Libiërs, komt een grote hoeveelheid vluchtelingen uit de Hoorn van Afrika in Lampedusa aan. Deze zijn voornamelijk afkomstig uit Somalië, Ethiopië en Eritrea. Zij proberen via Libië Europa te bereiken. ‘Deze groep is extra kwetsbaar’, benadrukt Sunjic. Ze hebben geen band met Libië, dus wanneer de oorlog uitbrak waren zij de eerste om op scheepswrakken te stappen en het land te verlaten. Door de vervolgingen in hun thuisland en de discriminatie in Libië hebben ze reeds een trauma opgelopen nog vooraleer ze Europa bereiken.

Europese verantwoordelijkheid

‘Sinds januari 2011 hebben nog maar 17 Tunesiërs asiel aangevraagd in België. Werkelijk peanuts.’

Ondertussen gaan in Europa stemmen op om de grenscontroles te verstrengen en de Schengenzone te herzien. ‘Belachelijk’, reageert Sunjic. ‘Er is geen massale toevloed naar Europa.’ Kathelijne Houben van Vluchtelingenwerk Vlaanderen beaamt dit: ‘In België is de stroom van Noord-Afrikaanse asielzoekers nog niet zichtbaar. Sinds januari 2011 hebben nog maar 17 Tunesiërs asiel aangevraagd in België. Werkelijk peanuts.’ Daarnaast vertelt ze dat er wereldwijd 43 miljoen vluchtelingen zijn, maar dat het merendeel -83¬ procent- in de eigen regio blijft en dus niet naar de Verenigde Staten of Europa trekt.

Om verwarring te vermijden, moet er een onderscheid worden gemaakt tussen vluchtelingen enerzijds en migranten anderzijds. Vluchtelingen vragen bescherming, terwijl migranten hun land verlaten om elders hun economische situatie te verbeteren. De overheid moet dit onderscheid in het achterhoofd houden wanneer ze besluit over te gaan tot repatriëring. Economische migranten terugsturen, brengt hun leven niet in gevaar, terwijl de terugkeer voor vluchtelingen hun dood kan worden.

Zowel Sunjic als Houben benadrukken de morele verantwoordelijkheid van Europa. ‘Als je een oorlog begint, moet je ook de consequenties ervan dragen. We voeren oorlog in Libië om de burgerbevolking te beschermen. Maar het lijkt erop dat eens deze bevolking Libië heeft verlaten, ze niet meer kan rekenen op Europese steun’, aldus Sunjic. Ook Houben beklemtoont dat we de ogen niet mogen sluiten. ‘Migratie is nu eenmaal een feit en bovendien een fenomeen van alle tijden.’