Fatah en Hamas op weg naar verzoening?

Tijdens een officieel bezoek aan Saoedi-Arabië verklaarde Mehsaal dat aanslepende onderhandelingen tussen Hamas en Fatah over meer Palestijnse nationale samenwerking hun laatste fase zijn ingegaan. Enkele overgebleven knelpunten liggen de volgende weken op de onderhandelingstafel.
Hamas en Fatah onderhandelen reeds enkele maanden over een Egyptisch voorstel dat de Palestijnse facties moet herenigen. De ondertekening van het akkoord werd echter meermaals uitgesteld.
Het islamitische Hamas en de Fatah beweging van Palestijns president Mahmoud Abbas verkeren sinds 2006 op voet van oorlog. Hamas won toen de verkiezingen in de Gazastrook, terwijl Fatah de Westelijke Jordaanoever bleef domineren. Beide partijen vormden kortstondig een regering van nationale eenheid, maar gingen opnieuw uiteen in 2007 na gevechten tussen leden van Hamas en Fatah in de straten van Gaza.

Het Egyptisch voorstel

Volgens het recente Egyptisch voorstel moeten in juni 2010 nationale verkiezingen worden gehouden. Hamas en Fatah zouden bovendien gevangenen uitwisselen en Fatah-georiënteerde leden van de veiligheidsdiensten in Gaza zouden in hun functie worden hersteld.
De overeenkomst is voornamelijk belangrijk met oog op de heropbouw van de Gazastrook. Na het Israëlische offensief in Gaza in december 2008 ligt een groot deel van het gebied immers nog steeds in puin. In maart 2009 maakte een internationale donorconferentie meer dan 4,5 miljard dollar vrij voor de heropbouw van het gebied. Dit geld werd echter uitgekeerd aan de door Fatah gecontroleerde Palestijnse Autoriteit en bereikt dan ook slechts moeilijk het getroffen gebied.

Fatah is terughoudend

Fatah reageert sceptisch op de toenaderingspoging van Hamas. Azzam al-Ahmed, vertegenwoordiger van Fatah op de Westelijke Jordaanoever, zei aan het Palestijnse persagentschap Wafa dat ‘als Meshal meent wat hij zegt, hij naar Egypte moet gaan en Hamas’ toewijding aan de Palestijnse hereniging officieel moet aankondigen.’ Fatah benadrukt dat het zich al maanden achter het Egyptische initiatief heeft geschaard. Nu ligt de bal in het kamp van Hamas.
De Israëlische krant Haäretz ziet het diplomatiek offensief van Hamas daarentegen in het licht van een Egyptisch plan voor de bouw van een ondergrondse muur tussen Egypte en de Gazastrook. Volgens Haäretz beschouwt Hamas de muur als de doodsteek voor haar eigen beweging. Het project zou immers een einde maken aan de handel tussen de Egyptische grensstreek en de Gazastrook via ondergrondse tunnels, en op die manier Gaza definitief van de wereld afscheiden.

Druk politiek overleg

Hamas’ toenadering komt er in diplomatiek drukke tijden. Vorige week was Israëlisch premier Benyamin Netanyahu te gast in de Egyptische hoofdstad, gevolgd door Palestijns premier Mahmoud Abbas deze week.  Netanyahu trachtte in Caïro het vredesproces te herlanceren, en verklaarde zich bereid opnieuw aan de onderhandelingstafel plaats te nemen. De Israelische premier zei bovendien open te staan voor onderhandelingen over alle kernpunten van het conflict. Aan Haäretz verklaarde hij gisteren dan ook dat ‘verandering in de lucht hangt.’
Daarenboven staat volgende week een bezoek gepland van de Amerikaanse vertegenwoordiger voor het Midden-Oosten, George Mitchell, aan de regio. Verwacht wordt dat hij een nieuw Amerikaans vredesvoorstel zal voorleggen, dat Israel zou verplichten tot de oprichting van een Palestijnse staat binnen de twee jaar.