Fiji in totale verwarring na militaire staatsgreep

“Sinds zes uur vanavond heeft het leger de leiding overgenomen en leidt het land”, zei legerchef Frank Bainimarama dinsdag in een persconferentie. Eerder hadden zwaarbewapende soldaten de hoofdstad Suva afgesloten. Bainimarama legde uit dat hij zich presidentiële macht had toegemeten om premier Laisenia Qarase te ontslaan, maar dat hij de macht op korte termijn zou teruggeven aan president Ratu Josefa Iloilo, van wie hij verwacht dat die een overgangsregering aanstelt.

Maar toen de president voor de eerste keer het woord nam sinds de politieke crisis die deze week losbarstte op het eilandrijkje in de Stille Zuidzee, zei hij dat hij de acties van de legerchef “veroordeelt noch steunt”. Hij noemde de staatsgreep “duidelijk ongrondwettelijk en tegen onze democratische idealen” en zei dat het leger tegen zijn wensen had gehandeld. Hij streefde naar een “oplossing voor de impasse binnen de grenzen van de wet”.

De legerchef ligt al maanden overhoop met de regering, van wie hij beweert dat ze corrupt is en de plegers van een eerdere staatsgreep uit 2000 beschermt.

De uitspraak van de president was de zoveelste verrassing van de laatste dagen. De afgezette premier had zelf eerder gezegd dat hij van de president de boodschap had gekregen de militaire eisen in te willigen of ontslag te nemen. “ik kan geen van beide doen”, zei de premier aan Radio New Zealand International.

In zijn verklaring nam de president echter duidelijk afstand van de eisen van het leger. Een daarvan is de intrekking van de wetgeving die de inheemse bevolking van Fiji bevoordeelt tegenover andere raciale groepen. De 900.000 inwoners van Fiji zijn verscheurd door het verschil tussen de meerderheid van inheemsen en andere groepen - waarvan de grootste de groep etnische Indiërs zijn die als werkkracht naar Fiji werden gehaald door de Britse kolonisator.

De onafhankelijke website ‘Fijilive.com’ meldde dat het leger vastbesloten leek om de belangrijkste ministers en andere hooggeplaatsten te arresteren en vast te houden in de gevangenis op het eiland Nukulau. Daar verblijft ook de leider van de staatsgreep van 2000 - George Speight.

De militaire staatsgreep op Fiji barstte maandagmorgen in volle hevigheid los. Soldaten ontwapenden de politie, zwermden uit over de hoofdstad Suva en zetten controleposten op de toegangswegen naar het zakendistrict en andere sleutellocaties. De coup schakelde naar een volgende versnelling dinsdagochtend plaatselijke tijd, toen soldaten de dienstwagens van ministers in beslag namen en de ambtswoning van de premier omsingelden. Die had zich daar verschanst met enkele van zijn ministers.

De premier van buurland Nieuw Zeeland liet al weten dat het elke regering die zou worden aangesteld om die van Qarase te vervangen als illegaal zou beschouwen.

De militaire ingreep hing al een tijd in de lucht op Fiji, maar schokt toch velen nu hij werkelijk plaatsgrijpt. De inwoners volgen het drama op de voet via televisie en radio, die vierentwintig uur op vierentwintig uitzenden. De meeste winkels in het land zijn wel open, en mensen gaan door met hun dagelijkse leven. (ADR)