Filipijnen gaan massaal in Midden-Oosten werken na Bopha

Larisa Loreto verlaat haar man, haar twee jonge kinderen, en haar huis, dat door typhoon Bopha tot een hoop rommel is herleid. Geiten, honden en een kat rommelen door wat overblijft van de bezittingen van het gezin.

Larisa is een van de 23 vrouwen in het dorpje Carmen die als meid in Saoedi-Arabië gaan werken. “Voor de storm waren maar twee vrouwen uit Carmen vertrokken”, zegt dorpsoverste Rosalinda Adalimis. “Dit hebben we nog nooit gezien: 1 procent van het dorp vertrekt. Elk huis is hier beschadigd of vernield, en bijna alle landbouwgrond is onbruikbaar.”

De dorpsoversten hebben Larisa gewaarschuwd voor de gevaren van de reis, en haar dochters willen dat ze blijft, maar Larisa is overtuigd van haar beslissing. Haar gezin was voor de storm niet arm, zoals de meeste slachtoffers. Maar enkele weken na de storm vertrekt ze voor een contract van twee jaar, dat ze niet gelezen heeft, via een agent die ze zelfs nog niet heeft gezien.

Geen keuze

“Ik heb geen keuze – we hebben geen geld”, zegt ze. Larisa verloor haar kleine zaak waar ze koekjes en sigaretten verkocht. Mocht ze al het geld vinden om de zaak terug op te starten, dan zou niemand nog dergelijke luxegoederen kunnen kopen. Haar man werkte bij de plaatselijke rijstmolen, maar ook daar is geen werk meer nu de rijstvelden vernield zijn. Net als de meeste dorpelingen haalden ze ook wat geld uit kokosplantages. “We hadden twee hectaren, maar al onze bomen zijn aan het sterven, en niemand in deze generatie zal hier nog geld verdienen met kokosnoten.”

Larisa is zich naar eigen zeggen bewust van de gevaren van haar reis naar het Midden-Oosten, maar ze is vastberaden. Er is haar een loon van 400 dollar per maand beloofd, veel meer dan wat ze voor de typhoon verdiende.

Het Filipijnse ministerie van Sociaal Welzijn en Ontwikkeling zegt dat de overheid de emigratie – zowel legaal als illegaal — probeert te bestrijden, maar ze geeft toe dat ze het tempo niet kan bijhouden.

Maria Elvira Ador, regionaal directeur van de Philippines’ Overseas Workers Welfare Administration (OWWA), zegt dat ze de stijging had zien aankomen na de typhoon. “Vrouwen zeggen dat ze liever sterven in het Midden-Oosten dan hier te verhongeren”, zegt ze. “Het is logisch dat dat nog versterkt wordt na de storm. Het gaat zeer snel en de vrouwen zijn moeilijk te volgen.”

Risico’s

De OWWA verwerkt klachten van vrouwen die terugkeren uit het buitenland. Vorig jaar behandelde het 550 zaken, maar veel mishandelde vrouwen dienen ook geen klacht in. “Veel vrouwen komen al na een maand terug nadat ze zijn misbruikt, mishandeld of geen loon kregen.”

Elke dag vertrekken duizenden mannen en vrouwen uit de Filipijnen om elders werk te zoeken. De overheid weet niet zeker hoeveel er illegaal vertrekken, maar neemt aan dat het er ongeveer evenveel zijn.

Mensen in de getroffen gebieden worden nog kwetsbaarder voor mensenhandel en misbruik, zeggen hulporganisaties zoals Unicef. De overheid is vooral bezig met noodhulp, en beschikt lang niet over de middelen om ook deze “stille ramp” te bestrijden, zeggen hulporganisaties.

“We hebben hiervoor gewaarschuwd na de storm”, zegt Dwight Zabala van Unicef. “Werken in het Midden-Oosten is synoniem geworden voor uitbuiting en seksueel misbruik van vrouwen en jonge meisjes. Het is belangrijk dat de vrouwen en meisjes zich bewust zijn van de risico’s.”

Misbruik thuis

Maar ook thuis zijn de meisjes steeds minder veilig, naarmate meer moeders vertrekken. Volgens hulporganisaties zijn meisjes tussen 10 en 14 jaar kwetsbaarder voor familiaal misbruik zonder bescherming van hun moeder.

Larisa maakt zich sterk dat ze via de telefoon contact zal houden met haar dochters. “Natuurlijk zou ik niet vertrekken als we een inkomen hadden. Ze hebben telefoons in Saoedi-Arabië – ik zal dicht bij mijn meisjes blijven in de twee jaar dat ik weg ben.”

“Maar ze zullen jouw telefoon afnemen”, zegt dorpsoverste Rosalinda Adalim. “Als ik nu niet vertrek, zou ik mijn dochters van school moeten halen om ze te laten werken”, antwoordt Larisa. “Op deze manier zullen mijn dochters nog op school zitten als ik terugkom.”