Geplande transportroutes door Amazonewoud jagen milieubeweging de bomen in

Peru en Brazilië zijn het vorige week eens geworden over een aantal projecten die de twee landen economisch dichter bij elkaar moet brengen en de strategische alliantie tussen de Mercosur (het Zuid-Amerikaans handelsblok waarvan naast Brazilië ook Argentinië, Uruguay en Paraguay deel uitmaken) en Peru nieuw leven moeten inblazen. Er zullen onder meer twee nieuwe transportroutes komen tussen Peru en Brazilië, terwijl een derde, al bestaande route wordt verbeterd. De twee landen hebben een gemeenschappelijke grens van 3000 kilometer, maar die loopt door het immense en nauwelijks bewoonde Amazonewoud.

Het Amazonewoud heeft de handelsrelaties tussen Brazilië en Peru altijd bemoeilijkt. In 2002 bedroeg de wederzijdse handel amper 683 miljoen dollar. Door de nieuwe transportmogelijkheden en de vrijhandelsafspraken tussen Peru en de Mercosur zou dat cijfer snel de hoogte kunnen worden ingejaagd. Brazilië is niet in de eerste plaats in de Peruaanse markt geïnteresseerd, maar zou via de Peruaanse havens een kortere en dus goedkopere route naar de Aziatische markt kunnen openen. Nu moet de meeste Braziliaanse export helemaal om Kaap Hoorn heen. Peru mikt via de routes door het Amazonewoud op de 170 Braziliaanse consumenten en hoopt ook meer toeristen uit zijn grote buurland aan te lokken.

Niet alle Peruaanse ondernemers zijn enthousiast - heel wat sectoren vrezen dat ze niet zullen opkunnen tegen de concurrentie uit Brazilië. Maar de luidste kritiek komt van de milieubeweging. Die waarschuwen dat de twee nieuwe routes zullen neerkomen op een milieuramp als er niet voldoende omzichtig tewerk wordt gegaan. In de Amazoneregio is het heel moeilijk om de negatieve gevolgen op te vangen van het verkeer, de zwarte handel die langs de wegen zal ontstaan en de migratie die erdoor zal worden aangewakkerd, zegt Roger Rumrrill, een Amazone-expert en adviseur van de VN. De wegen zullen de kaalslag in de hand werken die nu al in beide landen plaatsvindt. Ze maken ook de illegale handel in mahonie en beschermde dieren en planten makkelijker.

Volgens de voormalige Peruaanse ambassadeur in Brazilië, Eduardo Ponce, bevatten de akkoorden tussen Peru en Brazilië ook samenwerkingsmechanismen om het milieu in het kwetsbare gebied te beschermen.

Er is weinig discussie over de meest zuidelijke route tussen de twee landen, die nu al in gebruik is, maar waarvan de capaciteit zal worden opgevoerd. Die route vermijdt het Amazonewoud: de grote Braziliaanse steden zijn via wegen door Paraguay en Bolivia al verbonden met de Peruaanse havens van Ilo en Matarani en de Chileense havensteden Arica and Iquique.

De tweede transportroute roept meer protest op, al berust het traject op oude plannen en is het grootste deel ervan al klaar. De route zou de Braziliaanse deelstaten Rondonia en Acre verbinden met Zuid-Peru. Het Braziliaanse deel van dat traject is klaar; de Peruaanse verbindingswegen kunnen binnen twee jaar verhard zijn met een investering van 115 miljoen dollar.

De derde route voert van Belem naar Manaos, gaat van daar naar het noorden van Peru om daar te vertakken in een weg die naar de Colombiaanse haven Tumaco voert en een andere route naar de haven van Esmeraldas in Ecuador. Een groot deel van de route wordt per schip afgelegd, via de Amazone en zijn zijrivieren de Marañón en de Ucayali en de grensrivier de Putumayo.