Gesprekken tussen junta en oppositie muurvast

In mei vorig jaar zag de toestand er anders uit. Razali Ismail kon de
militaire leiding van het land ertoe overhalen Aung San Suu Kyi, de
Nobelprijswinnaar voor de vrede, vrij te laten uit huisarrest en gesprekken
te beginnen met haar Nationale Liga voor de Democratie (NLD). De
voorzichtige hoop op politieke hervormingen is inmiddels echter weer
uitgebloeid. De afgelopen 10 maanden mochten minder journalisten dan
voorheen het land binnen en er worden haast geen politieke gevangenen meer
vrijgelaten. Het gevoel is dat de geheime gesprekken op helemaal niets
uitdraaien en een doekje voor het bloeden zijn.

We benaderen de Birmese militaire leiders met veel goede wil. Door mijn
vader (generaal Aung San, een beroemde Birmese onafhankelijkheidsstrijder)
bekijk ikzelf het militaire apparaat zelfs met een zekere genegenheid,
zucht Suu Kyi.

De hoop wordt nu gevestigd op de komst van VN-gezant Razali Ismail, die wil
dat de gesprekken hervatten. De Birmese autoriteiten lijken echter niet
geneigd Ismail met open armen te ontvangen. In februari wimpelde de regering
een reisvoorstel van Ismail af omdat ze naar eigen zeggen te zeer in beslag
werd genomen door de financiële crisis. Een volgende aanvraag werd afgekeurd
zonder opgaaf van redenen. Volgens diplomaten in Rangoon hebben de Birmese
autoriteiten de VN doen verstaan dat ze wel zelf iets zouden laten weten als
ze klaar waren voor een bezoekje van Ismail. Waarschijnlijk niet vóór
juni, denkt men bij de VN.

De publieke verwachtingen zijn inmiddels zo gezakt dat de frustratie de
bovenhand haalt op het optimisme. We zijn tot armoede en repressie
veroordeeld, zegt Win Tin, een marktkramer uit Rangoon. De meeste Birmezen
stellen de topgeneraals verantwoordelijk voor het mislukken van de dialoog.
Anderen voelen zich dan weer in de steek gelaten door Suu Kyi, omdat ook zij
de verwachtingen niet kon waarmaken.

Toch is een klein beetje resultaat geboekt. Op twee jaar tijd werden 600
politieke gevangenen vrijgelaten. Volgens internationale
mensenrechtenorganisaties zitten er nog een 1.200 activisten vast. De
vrijlatingen zijn de laatste tien maanden echter helemaal gestopt, en die
zijn rechtstreeks verbonden met de stand van de onderhandelingen, zegt de
VN-rapporteur voor mensenrechten in Birma, professor Paulo Pinheiro.

De Birmese militaire leiding repliceert dat het de veiligheid in het land
moet waarborgen. We moeten erg voorzichtig zijn met het vrijlaten van
bepaalde gevangenen. Dat betekent niet dat er geen meer komen. (…) Maar we
moeten het geleidelijk aan doen. Zodra we zien dat de veiligheid en de
stabiliteit niet in het gedrang komen, gaan we verder met de vrijlatingen,
aldus regeringswoordvoerder kolonel Hla Min. Volgens de Birmese minister van
Buitenlandse Zaken, Khin Maung Win, moet het Westen - dat strengere
sancties overweegt - beseffen dat het de leiding menens is met de
democratisering. Het verzoeningsproces is erg belangrijk. We zitten in een
overgangsproces naar een democratisch systeem, we willen dat het land wordt
gemoderniseerd en zich ontwikkelt.

Suu Kyi ziet dat anders. De militaire leiding is gewoon nog niet klaar voor
gesprekken. We proberen al 14 jaar aan de onderhandelingstafel te geraken,
maar ze hebben dat idee nooit zien zitten. Toch willen we hen niet als
vijanden bekijken. We zijn niet uit op wraak, beklemtoont ze.